Fréttir - Eyjafréttir - 10.01.2008, Blaðsíða 6

6
Fréttir / Fimmtudagur 10. janúar 2008
Grunnskólinn í Vestmannaeyjum kemur verst út úr PISA-könnuninni a landinu:
Viljum ekki vera í tapliðinu
-segja Jón Pétursson, framkvæmdastjóri fjölskyldu- og fræðslusviðs
Vestmannaeyjabæjar og Erna Jóhannsdóttir, fræðslufulltrúi og kennsluráð-
gjafi - Það þýðir að við verðum að vanda vinnubrögðin, eru skilaboðin
Versnað í öllum greinum
Fyrsta PISA- könnunin var gerð árið 2000 með
áherslu á lestur, önnur árið 2003 með áherslu á
stærðfræði og sú þriðja 2006 með áherslu á nátt-
úrufræði. Að þessu sinni lenti Island 5 sætum undir
meðaltali aðildarríkja OECD en aðrir þættir en
náttúrufræði, sem voru prófaðir, voru lesskilningur,
stærðfræði og tölvupróf í náttúrufræði (CBAS).
Unglingarnir sem eru prófaðir koma frá 57
þjóðlöndum.
I skýrslu um könnunina segir að í heildina hafi
staða íslands versnað nokkuð milli áranna 2000 og
2006 í öllum greinum. Þeim löndum sem standa sig
betur en ísland hefur fjölgað, sérstaklega í les-
skilningi.
Frammistaða í stærðfræði er einnig marktækt
lægri 2006 en 2003. Frammistaða íslenskra nem-
enda í náttúrufræði hefur ekki breyst marktækt frá
2000 til 2006. Á prófinu fengu nemendur röð
verkefna sem byggð voru á náttúrufræðilegum/-
vísindalegum vandamálum sem þeir gætu þurft að
leysa innan skóla sem utan. Nemendur fengu
spurningar í sex hæfnisþrepum þar sem þrep 6
gefur flest stig en þrep 1 fæst stig.
Frammistaða nemenda eftir landshlutum á Islandi
hefur breyst milli ára. Reykjavík og nágrenni
Reykjavíkur hafa ekki lengur bestu frammistöðuna.
Vestfirðir og Norðurland eystra og vestra sýna bestu
frammistöðuna, en á Austurlandi, Reykjavík og
nágrenni Reykjavíkur hefur henni hrakað mest
síðustu sex ár, sérstaklega í lesskilningi. Nemendur í
Vestmannaeyjum eru á botninum.
Erna og Jón.
aGuðbjörg Sigurgeirsdóttir
gudbjorg @ eyjafrettir.is
PISA-könnunin, sem er þriðja
alþjóðlega samanburðarrannsóknin
sem gerð er meðal 15 ára grunn-
skólanema, leiddi í ljós að staða
Islands hefur versnað frá árinu 2000
og Islendingar eru í næstneðsta sæti
af Norðurlöndunum. í fjölmiðlum
hefur komið fram að Grunnskólinn
í Vestmannaeyjum kemur verst út úr
könnuninni á landinu.
Fjöldi rannsókna bendir í
sömu átt
Jón Pétursson, framkvæmdastjóri
fjölskyldu- og fræðslusviðs Vest-
mannaeyjabæjar og Ema Jóhannes-
dóttir, fræðslufulltrúi og kennslu-
ráðgjafi, vora tilbúin til að fara yfir
niðurstöðumar og telja nauðsynlegt
að efla allt innra starf grunnskólans.
„Þetta er í fyrsta skipti sem niður-
stöður PISA eru skoðaðar út frá
skólasvæðum. Fram að þessu hafa
niðurstöður PISA fyrst og fremst
verið skoðaðar með tilliti til Islands
með viðmiðun við önnur lönd en nú
fáum við tækifæri til að skoða stöðu
byggðarlagsins miðað við önnur
svæði landsins. Við eram að koma
illa út úr þessum samanburði. Þetta
eru ekki nýjar fréttir því við höfum
ekki verið að koma vel út úr sam-
ræmdum prófum nema í einstaka
árgangi og þegar nokkur ár eru
tekin saman kemur í ljós að við
erum undir meðaltali," segir Erna
þegar niðurstöðurnar eru bornar
undir hana. Jón tekur í sama streng
og segir fjölda rannsókna benda í
sömu átt.
„Við erum með niðurstöður sam-
ræmdra prófa, PISA niðurstöður og
skýrslur frá Rannsóknum og grein-
ingu sem hefur kannað viðhorf
bama í 8., 9. og 10. bekk í Eyjum
til skólans. Allar þessar niðurstöður
sýna að við þurfum að skoða innra
starf skólans og skólinn þarf virki-
lega að fara í naflaskoðun.
Vestfirðir, Skagafjörður (Norður-
land eystra) og Norðurland vestra
koma vel út úr þessari könnun og
við erum að skoða hvaða leiðir þeir
hafa farið. Þar hafa menn verið í
miklu innra starfi og þróunarvinnu.
Kennarar eru menntaðir til að geta
unnið saman og beitt gagnrýnum
vinnubrögðum og það þarf að
hvetja þá til frumkvæðis," segir Jón
og þegar hann er spurður hvort ekki
þurfi jafnhliða að efla endurmennt-
un og fræðslu meðal kennara segir
hann að Vestmannaeyjabær hafi sett
hlutfallslega meira til endurmennt-
unar kennara en mörg önnur sveitar-
félög.“
Eitt hæsta hlutfall rétt-
indakennara á landinu
„Við erum með frábæra krakka og
góðan efnivið í skólanum. Við erum
með öfluga foreldra sem eiga gott
samstarf við skólann, eru áhuga-
samir um frammistöðu bama sinna
og vilja að þau standi sig vel. Við
erum með áhugasama stjómendur í
bæjarfélaginu og við erum með gott,
vel menntað og áhugasamt starfs-
fólk bæði í leik- og grunnskól-
anum,“ segir Ema og Jón bendir á
að í Vestmannaeyjum sé eitt hæsta
hlutfall réttindakennara á landinu
eða um 98% og að allt þetta segi að
við eigum að geta náð góðum ár-
angri.
í máli þeirra kemur fram að fjár-
magn sem lagt er til skólastarfsins
sé síst minna en annars staðar. Þau
benda á að undanfarið ár hefur
mikið verið gert til að bæta aðstöð-
una í skólunum, bæði í leik- og
grunnskólunum og enn sé verið að
vinna í því. I framhaldinu eru þau
spurð hvort tafir á framkvæmdum
við Barnaskólann hafi haft áhrif á
skólastarfið til hins verra og hvort
sameiningin í efri bekkjardeildum
hafi ekki gengið sem skyldi.
„Það kom fram í nýlegri athugun
að krakkarnir eru ánægðir og sáttir
með breytingarnar í skólanum og
það hefur verið gerð umbylting á
húsnæði skólans Allt vinnuum-
hverfi nemenda og kennara er betra
þó framkvæmdum ljúki ekki fyrr en
næsta sumar. Ég bjóst við meiri
erfiðleikum við sameininguna.
Aðalatriði er að krakkamir eru sáttir.
Næsta skrefið er að leggja áherslu á
allt innra starf skólans. Það er rétt að
benda á að PISA könnunin var gerð
á síðasta ári, áður en við fórum í
þessar miklu breytingar. Könnunin
mælir kunnáttu og fæmi nemenda
sem þeir hafa tileinkað sér á allri
skólagöngu sinni.” segir Jón.
Menntunarstig í bæjar-
félaginu er hátt
Ema segir að ein skýring sem hafi
komið upp á slakri niðurstöðu úr
PISA prófinu sé að krakkamir viti
að þau fái ekki persónulega ein-
kunnir eða niðurstöður en þetta sé
þriggja tíma próf sem reyni talsvert
á þau.
„í umræðu um niðurstöðurnar hafa
vangaveltur komið fram um að
nemendur hafi gefist upp eða ekki
lagt sig fram af bestu getu. Slík
skýring getur átt við um fjölda
annarra nemenda á landinu og skýrir
ekki endilega okkar niðurstöður. Ef
það er þá fmnst mér það eiginlega
alvarlegra en ef þau kunna ekki nóg
í fræðunum sem prófað er úr. Því
ég tel að það sem skiptir mestu máli
í lífinu er að hver og einn leggi sig
fram og geri sitt besta í hverju því
sem honum er falið að gera.
Sama hvort um nám, störf, uppeldi
barnanna, umgengni við náttúruna
eða hvaða önnur ábyrgðarhlutverk
okkur eru falin. Við þurfum að
mínu mati að leggja áherslu á að
hver og einn leggi sig fram til hins
ýtrasta við verk sín og þá næst ár-
angur og gleði með það sem gert
hefur verið.“
Ein skýringin á lágum einkunnum
á samræmdum prófum á einstökum
stöðum á landinu hefur verið rakin
til þess að menntunarstig sé lágt. Nú
koma Vestfirðir vel út úr könnun-
inni, eru aðstæður svipaðar þar og í
Eyjum?
„Menntunarstig í bæjarfélaginu er
hátt, við erum með rannsókn sem
sýnir það. Við höfum séð að unga
fólkið okkar, sem hefur farið héðan
í framhaldsnám, er að standa sig
mjög vel bæði í námi sínu og störf-
um þannig að við getum svo sann-
arlega verið stolt af því. Þessi slaka
niðurstaða sem er að mælast í PISA
rannsókninni segir okkur að við
þurfum öll að leggjast á árarnar til
að ná fram betri árangri í skóla-
starfinu. Þessar niðurstöður eru
staðreynd sem við verðum að búa
við. Það er ekki til neins að velta sér
upp úr þeim nema til þess að skoða
hvað við getum gert til að snúa
blaðinu við.
Við verðum öll að standa undir
ábyrgðinni, foreldrar, skólinn,
fræðsluyfirvöld, starfsmenn á
fræðsluskrifstofu og samfélagið allt.
Við verðum að fara í sjálfsrýni,
skoða hvað við erum að gera rangt
og hvað við getum gert til að bæta
okkur. Við Vestmannaeyingar vilj-
um vera í vinningsliði og því þurf-
um við að standa saman til að við ná
árangri," segir Ema.
Lesskilningur mjög slakur
Ema segir að niðurstöðurnar gefi til
kynna að lesskilningur hjá okkur sé
mjög slakur og að við séum í
tveimur til þremur neðstu sætunum
á Islandi í öllum þáttum sem dregn-
ir eru út úr þessari rannsókn.
„Þar sem lesskilningurinn er að
koma verst út hjá okkur og hann er
nú undirstaða alls náms, tel ég að
við þurfum að skoða mjög vandlega
hvað við getum gert á því sviði.
Lesskilningur byggist á málþroska.
Leggja þarf áherslu á málþroskann
frá upphafi þegar barnið kemur í
heiminn. Foreldrar eru sífellt hvattir
til að tala við böm sín, lesa fyrir þau,
syngja með þeim og fá þau til að tjá
sig, útskýra fyrir þeim orð og
hugtök og vera sífellt að efla
málþroskann markvisst og með-
vitað.
I leikskólanum er líka unnið
markvisst með málþroskann og þar
er alltaf tækifæri til að grípa inn í og
gera betur. Sama gildir í grunn-
skólanum og á báðum skólastigum
er mikil áhersla á að vinna með
börnum sem hafa skertan málþroska
og málvanda. Við erum með hátt
hlutfall í stuðningskennslu og
sérkennslu í Eyjum en við verðum
líka að horfa á öll hin bömin sem
eru með eðlilegan málþroska og efla
þau markvisst. Við þurfum að nálg-
ast læsi út frá því að ekki sé um
námsgrein að ræða heldur samfellt
ferli frá vöggu og upp úr og er hluti
af öllum námsgreinum. Við þurfum
að fá fleiri til að iðka lestur, börn,
unglinga og fullorðna og við þurfum
að gera átak í þessum málum í
grunnskólanum."
Jón segir að sameining fjölskyldu-,
fræðslu- og æskulýðsmála í eitt svið
bjóði upp á mikla samþættingu.
„Með því að hafa þetta á einu sviði
getum við unnið betur að sameigin-
legum þáttum á leikskólum og í
grunnskóla og í samstarfi við m.a.
Framhaldsskólann og Háskóla
íslands. Við erum með Náttúru-
gripasafnið, Rannsóknasetrið og
einstakt umhverfi. Spurningin er
hvort við eigum að sérhæfa okkur
og marka grunnskólanum ákveðna
stefnu til dæmis á sviði náttúruvís-
inda. Það þarf að auka lestrar- og
þekkingarfæmi barna og þar þarf
skólinn, heimili og samfélagið að
taka höndum saman.“ segir Jón.
Eigum að þora að taka þátt
í samkeppni
Jón segir að í PISA könnunni sé
verið að mæla þekkingu, færni og
kunnáttu. Nemendur í Vestmanna-
eyjum koma best út úr þekk-
ingarhlutanum en það vanti töluvert
á að þeir skori í spurningum sem
reyni á fæmi og kunnáttu.
„Það þýðir að við verðum að vanda
vinnubrögðin og gera kröfur um
meira, svo sem um aukna fæmi og
kunnáttu með þá þekkingu sem
aflast. Við viljum bæta okkur og
leggja til bæði fjármagn og vinnu til
að efla innra skólastarf. Við viljum
standa við bakið á kennurum um
leið og við gerum kröfur til þeirra.
Þeir bera ábyrgð á faglegu starfi
innan skólans og það er þeirra að
segja til um hvemig á að bæta þetta.
Samsetning nemendahópsins er
svipuð hér og í öðrum sveitar-
félögum. Við eigum að þora að taka
þátt í samkeppni, við verðum að
uppfylla kröfur aðalnámskrár sem
menntamálaráðuneytið setur og
setja okkur náms- og árangurskröfur
í grunnskólanum rétt eins og í
framhaldsskólum og háskólum.
Eru kennarar ekki misjafnir eins og
þeir eru margir, er einhver sem
fylgir þeim eftir innan skóla-
kerfisins?
„Ef þú færð þér pípulagningamann
þá reiknar þú með því að hann vinni
ákveðið verk. Þetta er svipað með
kennara. Þú átt að geta lagt börain í
hendur kennara og ætlast til að sjá
ákveðinn árangur eftir ákveðinn
tíma. Það er kennarans að setja
markmið og tímaramma og meta
hvort kennslan skili árangri. Við
eigum ekki að þurfa að láta
niðurstöður á samræmdu prófi í 10.
bekk koma á óvart. Ef eitthvað er að
þá eiga menn að vinna úr því.
Hlutverk skólaskrifstofunnar er
fyrst og fremst stuðningur og
ráðgjöf."
Umhverfið skiptir máli
Erna telur mikilvægt að skoða ýmis-
legt í umhverfi bamanna. Hún vill
velta því upp hvort forvamir og
áhersla á heilbrigt lífemi séu nægi-
legar. „í nýlegri rannsókn kom fram
að allt of margir piltar hreyfa sig allt
of lítið og mataræði er kolrangt.
Talað hefur verið um að Islend-
ingar séu að sigla inn í alvarleg of-
fituvandamál. Eru of margir ung-
lingar að koma vannærðir, þreyttir
og svefnlausir í skólann? Eru íþrótt-
imar, tölvumar og vinna með skóla
ef til vill að fá forgang fram yfir
námið, skólann og samveruna með
foreldrum?
Við viljum að sjálfsögðu að bömin
okkar stundi íþróttir og taki þátt í
þeim af fullum krafti enda hefur það
mikið forvarnargildi. En það má
samt ekki hafa forgang fram yfir
námið.
Kenning mín er sú að til að vel
gangi og til að fá einstaklinginn til
að leggja sig fram og gera sitt besta
í skólanum og lífinu öllu þarf
honum að líða vel. Hann þarf að fá
umhyggju, skilning, næringu, hvfld
og örvun, öfluga kennslu, stýringu
og utanumhald frá nærumhverfi
sínu, skólanum og samfélaginu
öllu.
Þrátt fyrir slaka niðurstöðu í
þessari rannsókn að þá vitum við að
við höfum allt sem þarf til að bæta
stöðuna, þ.e. vel menntaða kennara,
frábæra foreldra, klára krakka og
góðan aðbúnað. Eina sem við þurf-
um að gera er að yfirfara hvemig
við sameinumst um að nýta þessa
þætti til árangurs."