Fréttir - Eyjafréttir - 24.01.2008, Blaðsíða 10

10
Fréttir / Fimmtudagur 24. janúar 2008
Páll Zóphóníasson, byggingatæknifræðingur, fyrrum bæjartæknifra
1973 og þróunina í Vestmannaeyjum síðan - Hann fer yfir þessi má
Viðtal
Guðbjörg Sigurgeirsdóttir
gudbjorg @ eyjafrettir. is
Páll Zóphóníasson er bygginga-
tæknifræðingur að mennt og hefur
komið mikið að framkvæmdum og
skipulagsmálum í Vestmannaeyjum.
Hann starfaði sem bæjartækni-
fræðingur hjá Vestmannaeyjabæ
árin 1972 til 1976 og sem bæjar-
stjóri árin 1976 til 1982. Síðan þá
hefur hann rekið Teiknistofu PZ í
Vestmannaeyjum. Páll vann sem
tæknifræðingur bæjarins á mestu
umbrotatímum í sögu kaupstaðar-
ins, þegar eldgosið stóð yfír og
menn þurftu að hafa snar handtök
við björgun og uppbyggingu. Það
var því ekki úr vegi að fara aðeins
yfir málin nú þegar 35 ár eru frá
upptökum gossins.
Dýrasta vatnsveita sem
sögur fara af
Páll hafði starfað sem bygginga-
tæknifræðingur hjá ráðgjafarverk-
fræðifyrirtæki í Alaborg í fimm ár
áður en hann réð sig til starfa í
Eyjum. „Við fluttum hingað vorið
1972,“ segir Páll og tekur fram að
bærinn hafi staðið í miklum fram-
kvæmdum. „I fyrsta lagi var verið
að klára vatnsveituna sem bærinn
hafði staðið fyrir og er dýrasta
vatnsveita sem sögur fara af. í dag
hefði verið tekið lán fyrir svona
stórri framkvæmd en hún var greidd
að stórum hluta af útsvarstekjum
bæjarins. Framkvæmdir í gatnagerð
höfðu þar af leiðandi legið niðri
enda verið að leggja vatn í allan
bæinn.
Vatnstankurinn var í byggingu og
það var verið að byggja Sjúkrahúsið
en heilsugæslan var tekin í notkun í
hluta nýja hússins 1971. Það var
verið að byggja við Barnaskólann,
Malbikunarstöðin og Safnahúsið
voru líka í byggingu og það var
verið að endurbyggja Básaskers-
bryggju þannig að það var nóg að
gera, “ segir Páll en tæpu ári eftir að
hann réð sig til starfa sem bæjar-
tæknifræðingur í Vestmannaeyjum
glímdi hann við ný og erfið verk-
efni. Eldgosið á Heimaey hófst 23.
janúar og hann var spurður út í
gostímann og uppbygginguna.
Hreinsun í bænum hófst
í maí
Páll segir að í marsmánuði 1973 hafi
verið farið yfir hvaða breytingar
þyrfti að gera á aðalskipulagi sem
var afgreitt í bæjarstjóm í desember
1972. Þar var gert ráð fyrir stækkun
bæjarins í austur og vestur. Mán-
aðamótin mars og aprfi 1973 var
ljóst að stór hluti austurbæjarins var
farinn undir hraun. Hrafnkell
Thorlacius, arkitekt, var fenginn til
að endurskoða aðalskipulagið og
gera uppdrátt af vesturbænum þar
sem gert væri ráð fyrir fleiri fjöl-
býlishúsum og að bærinn stækkaði
lengra til vesturs. Hreinsun í bænum
hófst í maí og þá var vikrinum ekið
út í götur samkvæmt þessu nýja
skipulagi. Jarðýtum var beitt á götu-
stæðin og þau jöfnuð til að auð-
velda lagnagerð síðar.
Fljótlega var ákveðið að vinna á
vöktun við hreinsunina og þá var
keyrt allan sólarhringinn og í byrjun
„Frystihúsin vildu hefja starfsemi um og upp úr áramótum og menn
komu heim þegar þetta spurðist út og því tók bæjarstjórn ákvörðun um
að hér yrði skóli frá og með september.“
júlí unnu um 400 manns hjá
Viðlagasjóði auk sjálfboðaliða sem
mest voru í kirkjugarðinum við
handmokstur. Allt frá byrjun feb-
rúar vor allar framkvæmdir í Vest-
mannaeyjum á vegum Viðlagasjóðs.
A þessu sumri eru fluttir rúmlega 1
milljón rúmmetrar úr bænum, 300
rúmmetrar fara í öryggisvæði og
lengingu flugbrauta á flugvellinum
og 700 þúsund rúmmetrar í nýja
vesturbæinn
Helgafellsbrautin grafin
niður í klöpp
Menn hafa alveg vitað hvað þeir
voru að gera?
„Það stóð alltaf til að lengja
flugvöllinn en það vantaði efni. Það
hafði m.a. verið sótt í Helgafell og
þar höfðu myndast mjög stórar og
djúpar gryfjur, því voru margir held-
ur óhressir og höfðu áhyggur af því
að Helgafell hyrfi fyrir fullt og allt.
Þegar hér var komið sögu var efni
sem ekki var notað til uppfyllingar í
vegi, múrbrot úr húsum og fleira,
keyrt í gryfjurnar. I september var
búið að hreinsa mestallan bæinn
fyrir vestan Helgafellsbraut.
Á svæðinu við Helgafellsbraut
lentum við í vanda vegna þess að
hitinn sem kraumaði undir gígnum í
Eldfelli leitaði eðlilega upp og í
vestur. Þegar veggir í nýbyggingu
sjúkrahússins voru famir að hitna
var ákveðið að grafa Helga-
fellsbrautina alveg niður í klöpp og
hleypa hitanum upp. Viðlagasjóður
keypti öll húsin fyrir austan
Helgafellsbraut og svæðið látið
bíða.“
Allt á huldu hvernig mál
gætu þróast
Páll segir að bæjaryfirvöld hafi
staðið frammi fyrir ýmsum vanda-
málum. „Átti skólinn að fara af stað
eða átti að bíða eitt ár í viðbót áður
en hér gæti þróast eðlilegt fjöl-
skyldulíf? Frystihúsin vildu hefja
starfsemi um og upp úr áramótum
og menn komu heim þegar þetta
spurðist út og því tók bæjarstjóm
ákvörðun um að hér yrði skóli frá og
með september. Sumir sem vom að
vinna héma voru í fæði og húsnæði
hjá Viðlagasjóði en aðrir fluttu heim
með fjölskyldur sínar. Viðlaga-
sjóður sá til þess að jafna kostn-
aðinn og ákveðið var að veita
staðamppbót til þeirra sem fluttu
heim.
I raun var allt á huldu hvemig mál
myndu þróast. Samkvæmt reglugerð
um Viðlagasjóð átti að gera áætlun
um uppbyggingu í Vestmannaeyjum
og stjórn sjóðsins fól Fram-
kvæmdastofnun að gera þessa
áætlun um hvemig skyldi staðið að
uppbyggingu. Að beiðni bæjarstjóra
leggur Framkvæmdastofnun fram
greinargerð í byijun september um
atriði sem bæjarstjóm hafði fjallað
um en þar er ekki að finna neina
aðgerðaáætlun. Áherslur bæjar-
stjómar vom m.a uppgræðsla vikur-
flákanna og fram kemur að það sé
mikið sálrænt atriði að græða upp
gjallsvæði og fleira. Hér var allt
svart eftir gosið og í raun tókst upp-
græðsla ekki fyrr en búið var að
setja mold yfir vikurinn, það var
ekki hægt að græða upp öðm vísi.
Sundlaug Vestmannaeyja fór undir
hraun og því þurfti að byggja sund-
laug sem gæti staðið í tengslum við