Fréttir - Eyjafréttir - 17.04.2008, Blaðsíða 10

10
Ffgttir / Fimmtudagur 17. apríl 2008
BJÖRGVINSBELTIÐ prófað. Það gaf strax góða raun og hefur þegar bjargað fjölda mannslífa.
Björgvinsbeltið 20 ára - Eitt besta öryggistækið til
Olýsanleg tilfinning
þátt í að mannslífi sé
að ná manni úr sjó
að eiga
bjargað
-Slíka tilfinningu fann ég þegar ég heyrði sagt frá björgun mannsins á
Sandafellinu, segir Björgvin Sigurjónsson sem á hugmyndina að þessu merka
björgunartæki sem hefur svo sannarlega sannað gildi sitt
Samantekt
Sigmar Þór Sveinbjörnsson nafar@simnet.is
Á þessu ári eru liðin 20 ár frá því að
Björgvin Sigurjónsson, stýrimaður og skip-
stjóri í Vestmannaeyjum, lét hugmynd sína
rætast og bjó til fyrsta Björgvinsbeltið. Þama
var komið til sögunnar nýtt björgunartæki
sem síðar átti eftir að sanna gildi sitt og
bjarga mörgum sjómönnum og öðrum sem
lentu í lífsháska. Björgvin hafði lengi gengið
með hugmyndina í kollinum, en mikil
umræða um öryggismál sjómanna varð til
þess að hann ákvað að hrinda henni í
framkvæmd.
Öruggt og ofureinfalt í notkun
Það var svo í janúar 1988 sem gerðar voru
fyrstu alvöru prófanirnar á beltinu á ytri
höfninni í Eyjum með nemendum og skóla-
stjóra Stýrimannaskólans í Vestmannaeyjum.
í grein í Morgunblaðinu segir m.a. um þessar
prófanir á Björgvinsbeltinu:
„Björgunartækið er belti, ekki ósvipað belt-
um jseim sem notuð eru við hífmgar með
þyrlum. Belti þetta er með kastlínum það
flýtur og hægt er að bjarga tveimur mönnum
með því í einu ef svo ber undir. Þá er hægt að
kasta því lengra og af meiri nákvæmni en
bjarghring”.
í sömu blaðagrein er Björgvin spurður um
hvaða kostum hann hafi viljað ná fram þegar
hann hannaði beltið. „Það helsta var að það
væri öruggt og ofureinfalt í notkun og það
væri níðsterkt. Beltið kemst fyrir í litlum
poka (síðar plasthólki) sem vegur rúmlega
eitt kíló. Það er hægt að koma því alls staðar
fyrir á öllum stærðum báta. Kosturinn við að
hafa það létt er sá að það er hægt að kasta því
miklu lengra og af meiri nákvæmni en t.d.
bjarghring sem vegur rúmlega fjórum sinnum
meira en beltið."
Tvær mínútur að ná manni um
borð
Þessar tilraunir gengu vel og sem dæmi má
nefna að ekki tók nema tvær mínútur að ná
manni upp í skipið aftur sem hafði farið
útbyrðis en taka skal fram að þetta var við
bestu skilyrði og menn tilbúnir til bjargar.
Þrátt fyrir að þessar prófanir hafi gengið vel
komu í ljós nokkur atriði sem Björgvin vildi
lagfæra og þróa betur og unnið var að því
næstu mánuði.
Allt kostaði þetta mikla vinnu og einnig
peninga. Sjálfsagt er að geta þess að eftir-
taldir aðilar styrktu Björgvin Sigurjónsson
með peningum til að hann gæti þróað þetta
nýja björgunartæki:
Kiwanisklúbburinn Helgafell, Sparisjóður
Vestmannaeyja og Islandsbanki. Eiga þeir
hrós skilið fyrir að hafa haft trú á verkefninu
og stuðlað að því að þetta björgunartæki varð
að veruleika.
Lokatilraunir
Það var svo í október 1988 að lokatilraunir
og prófanir voru gerðar á beltinu og að þeim
unnu nemendur Stýrimannaskólans í Vest-
mannaeyjum ásamt Friðriki Ásmundssyni,
skólastjóra. Prófanir stýrimannaskólanema
voru margþættar og sagði Friðrik að þær
hefðu sýnt fram á að beltið hefði marga góða
kosti. í fyrsta lagi tryggði það öryggi björg-
unarmanns ef hann íéti það á sig áður en
hann kastaði sér til sunds á eftir félaga
sínum. Það væri auðvelt fyrir björgunarmann
að taka meðvitundarlausan mann til sín í
beltið, því tveir menn kæmust saman í eitt
belti. Fljótlegt væri að ná mönnum inn hvort
sem um borðhá skip væri að ræða eða ekki.
Þar að auki væri beltið handhægt og fyrir-
ferðarlítið, aðeins 1,4 kg, sem væri mikill
kostur.
Fjöldaframleiðsla hefst
Þegar farið er yfir greinar og viðtöl við
Björgvin Sigurjónsson, hönnuð beltisins,
kemur fram í flestum greinum að hann vill
ekki að Björgvinsbeltið komi í staðinn fyrir
annan búnað, heldur sé þetta viðbótarbúnaður
um borð í skipum.
Á þessum tíma var samið við Reykjalund
um að þeir tækju að sér að framleiða beltið,
og í nóvember 1989 var hafin fjöldafram-
leiðsla á Björgvinsbeltinu af fullum krafti.
Björgvin hefur látið hafa eftir sér að hann
hefði verið alveg að því kominn að gefast
upp á að koma þessu á framfæri þegar
Reykjalundur ákvað að framleiða beltið.
Samstarfið við Reykjalund gekk síðan ljóm-
andi vel. Það höfðu áður verið framleidd belti
sem notuð voru til prófana, þar á meðal í
Slysavarnarskóla sjómanna. Halldór Almars-
son, skipstjóri á Sæbjörgu, sagði beltið hafa
reynst vel og enga vankanta hafa komið í ljós
við prófanir á því.
Sannaði strax gildi sitt
í aprfl 1991 var búið að selja 300 til 400
Björgvinsbelti og þá þegar var vitað um tvö
atvik þar sem beltið var notað við björgun
manna úr sjó.
I Morgunblaðinu 8. júní 1990 er eftirfarandi
frétt: „Bjargað úr höfninni í Hull með Björg-
vinsbelti. Skipverji af Andvara VE stökk í
höfnina í Hull til bjargar breskum manni
nýlega og var Björgvinsbeltið notað við
björgun mannanna. Var það í fyrsta skipti
sem mönnum er bjargað úr sjó með því.
Tildrög atburðarins voru þau að Breti féll í
höfnina. Skipverji af Andvara, sem þama var
nærstaddur, greip Björgvinsbeltið og henti sér
á eftir manninum. Tókst honum að koma
þeim í beltið en í fyrstu fóru þeir ekki rétt í
það og runnu úr því er hífa átti þá um borð í
Andvara. Þeim tókst þó að komast í það aftur
og gekk þá greiðlega að hffa þá um borð.
Beltið sannaði ágæti sitt við björgunina því
báðir mennirnir vom orðnir mjög þrekaðir er
þeir náðust úr sjónum."
Þannig er lýst fyrstu björgun með beltinu
sem átti sér stað 25. maí 1990.
Þann 25. október 1990 er næst vitað að
beltið hafi verið notað til að bjarga manni
sem fór útbyrðis af togaranum Klakki. Sá var
í vinnuflotgalla og var beltið notað til að ná
honum um borð aftur.
Þegar hér var komið sögu sáu flestir að hér
var komið eitt besta öryggistæki sem völ var
á til að ná manni úr sjó, enda búið að skrifa
mikið um þær prófanir sem farið höfðu fram
á árunurn 1988 og 1989.
Stórhuga Eykyndilskonur
Konumar í Slysavamardeildinni Eykyndli í
Vestmannaeyjum voru ekki lengi að hugsa
sig um. Þegar þær gerðu sér grein fyrir mikil-
vægi þessa björgunartækis, ákváðu þær að
gefa Björgvinsbelti í allan Eyjaflotann.
Laugardaginn 13. apríl 1990 afhentu konur í
Eykyndli útgerðum skipa, sem voru 100 tonn
og stærri, Björgvinsbelti að gjöf. Einnig
fengu Lóðsinn, lögreglan og Björgunarfélag
Vestmannaeyja belti. Afhending beltanna fór
fram í Básum og sagði Októvía Andersen for-
maður Eykyndils við það tækifæri, að sam-
þykkt hefði verið á almennum fundi í deild-
inni þann 27. mars að gefa beltin í allan Eyja-
flotann. Þama væri á ferðinni merk nýjung í
björgunarmálum og þetta væri þeirra framlag
til björgunarmála. Þær ætluðu einnig að gefa
Stýrimannaskólanum belti við skólaslit.
Eg er ekki viss um að fólk geri sér almennt