Fréttir - Eyjafréttir - 01.05.2008, Blaðsíða 10
10
Fréttir / Fimmtudagur 1. maí 2008
NÓG AF LUNDA? Þessi mynd var tekin í Suðurey í fyrra og þennan dag var mikið flug á lundanum.
750 þúsund pysjur í góðu árferði
Stofnstærð er um 1,3 milljón lundaholur en samkvæmt rannsóknum í Bretlandi eru um
70% hola notuð hvert ár. Við rannsökum nú árlega notkunarhlutfallið, en aðeins var
orpið í 37,7% árið 2007. Margfeldi holuijölda, holunotkunarhlutfallsins og varp-
árangurs gefur árgangastærð, árið 2007 var nýliðun 16,7% þannig að einungis komust
0,06 pysjur á legg hjá hverju pari, eða 82.000 pysjur. I eðlilegu árferði á Bretlandi er
varpárangur um 80% og nýliðun 0,6 pysjur á par sem þýðir að um 750.000 pysjur
myndu Iljúga úr hreiðri í Vestmannaeyjum í góðu árferði.
í HELLISEY Úteyjalíf hefur yfir sér ákveðinn ævintýraljóma. Hér er Karl Haraldsson á
leið í Hellisey.
með rannsóknum Vals á sílinu og Erps á
lundanum munum við fá frekari upplýsingar
um varpárangur sem er nauðsynlegt til að
styðja kenningar um áhrif hafstrauma. Við
erum með upplýsingar um þennan straum til
2003 þegar straumurinn var fremur óhag-
stæður og því 5 árum síðar, eða árið 2008,
bendir allt til þess að skilyrði til framleiðslu
ungfugls í veiðistofninn hafi verið léleg og
því verði veiðin áfram undir meðallagi.11
Freydís sagði að upplýsingar Erps um hvaða
árgangar eru að koma inn í veiðina muni
koma sér vel við frekari rannsóknir. Hún
sagði þetta spennandi verkefni sem gæti átt
eftir að vekja athygli á alþjóðlegum vett-
vangi.“
Þarna kom einn lundakarlinn inn í spurði
hvort ekki væri nauðsynlegt að halda áfram
lundaveiði svo hægt yrði að rannsaka lundann
áfram á sömu forsendum. „Erpur kemur inn á
þetta á eftir en ef þið ætlið að halda áfram að
veiða lunda verðið þið að velta því fyrir
ykkur hvað þið eru að veiða og hvað er til
staðar í stofninum. Lítið er til af ungfugli
eftir mörg léleg varpár og ef þið farið að
veiða fullorðna fuglinn gangið þið hratt á
varpstofninn."
Hart í ári hjá mörgum fugla-
tegundum
Annars sagði Freydís að á næstunni kæmi út
skýrsla um ástand fugla við Norður Atlants-
hafíð og hún sýndi að þeir eigi í vök að verj-
ast á öllu svæðinu. „Það er hart í ári hjá
mörgum fuglategundum og lundinn er þar á
meðal, þó er ástand hans mismunandi eftir
svæðum. Hér á Islandi er mjög stór hluti
lundastofnsins, eða um 40% heimsstofnsins
og því mjög mikilvægt að við fylgjumst vel
með því sem hér er að gerast.
Veiðistofninn er þrír árgangar
Þá var komið að því sem flestir biðu eftir,
erindi Erps Snæs um nýliðun lundans síðustu
þrjú ár og veiðiráðgjöf fyrir árið 2008 í
framhaldi af því.
Erpur Snær Hansen fór yfir skýrslu sína
sem hann segir ætlaða til að vekja athygli á
að nýliðun lunda hefur verið mjög léleg í þrjú
ár samfellt, árin 2005 til 2007. Hann sagði
veiðistofn lunda samanstanda af þremur
árgöngum og nú vanti því tvo árganga í
veiðistofninn sumarið 2008 eða 60 til 70% af
veiðistofninum. A næsta ári ættu þessir þrír
lélegu ágangar að standa undir svo til allri
veiðinni og því líkur á að enginn veiðistofn
verði til staðar. Leggur hann til að lundinn
verði friðaður í sumar eða að verulega verði
dregið úr veiðum, helst með hógværu veiði-
hámarki á hvern veiðimann, t.d. 50 eða 100
fuglum á mann.
I skýrslunni, sem er að finna á
www.nattsud.is, eru teknar saman upplýs-
ingar um nýliðun og aldurshlutföll í veiði
sem fyrir lágu í aprfl 2008 og lokið var að
vinna úr. Erpur Snær hóf rannsóknir á lunda
í Vestmannaeyjum í júní 2007, en Náttúru-
stofa Suðurlands 2005. Erpur sagði að
athyglin hefði beinst að viðkomubresti lunda-
stofnsins árið 2005 og aftur 2006 vegna
óvenju fárra bæjarpysja sem var komið með í
Pysjueftirlitið sem kennt er við Brúsa
Bjargfasta. Var þá miðað við árin 2003 og
2004. „Þessi viðkomubrestur varð tilefni til
vitundarvakningar um nauðsyn frekari
rannsókna á lundastofninum og er skemmst
að minnast á lundaráðstefnu sem haldin var
um þessi mál 11. apríl 2007 í Vestmanna-
eyjum," sagði Erpur og sagði að sérstaka
athygli vekti að bæjarpysjum hefur smám
saman verið að fækka síðan 1991.
Léleg viðkoma sílis
„Nýliðun lunda hefur verið mjög lítil árin
2005 til 2007 og endurspeglar að öllum lík-
indum lélega viðkomu sílis,“ sagði Erpur og
vísar þar til rannsókna Vals Bogasonar og
Kristjáns Lilliendahl en niðurstöður þeirra
hafa ekki enn verið birtar. „I raun vantar nú
þrjá árganga í lundastofninn. Vel er þekkt að
lundaveiði með háf í Vestmannaeyjum
samanstendur að mestu, eða allt að 90%, af
þremur árgöngum, tveggja, þriggja og fjög-
urra ára fugli en auk þess slæðast með
varpfuglar sem eru fimm ára og eldri. I ár
vantar að mestu leyti tvo árganga, tveggja og
þriggja ára, í stofninn og á næsta ári vantar
alla þrjá sem ættu að bera uppi veiðina. Enn
er óvíst hvort og hvenær viðkoma sílis eflist
og að þessum viðkomubresti létti. Rétt er að
benda á að þrátt fyrir að nýliðun sílis yrði
góð frá og með árinu í ár breytir það ekki
þeirri staðreynd að þrjá samliggjandi lunda-
árganga vantar í stofninn. Vildi svo til að
gnægð sílis yrði frá árinu í ár vantar engu að
síður tvo árganga í veiðistofninn í ár sem
almennt er milli 60 til 70% af veiðinni. Á
næsta ári yrði samt sem áður enginn veiði-
stofn til, árið 2010 kæmi 2008 árgangurinn
einn í veiði, árið 2011 myndi 2009 árgang-
urinn bætast við, og loks árið 2012 yrði
veiðistofninn aftur fullskipaður," sagði Erpur.
Óvissa kallar á aðgerðir
Hann sagði að í ár hagi því svo til að menn
eigi val um annars vegar að veiða síðasta
árganginn, fjögurra ára lundann, fæddan 2004
sem stendur til boða, væntanlega af mikilli
hófsemi, eða hins vegar að friða þennan
árgang þar sem hann er síðasta viðbótin í
varpstofninn næstu þrjú árin að minnsta kosti.
„I ljósi þeirrar óvissu um hvort fæðuskortur
eins og undanfarin þrjú ár haldi áfram, þá er
friðun þessa árgangs ótvírætt betri kostur
fyrir stofninn. Með þeirri ákvörðun má segja
að lundastofninn fái að njóta vafans um hver
framtíðar fæðuskilyrði verða. Þessir fuglar
munu augljóslega stækka varpstofn sem er á
niðurleið, a.m.k. tímabundið, og stuðla að
hraðari endurreisn þegar aðstæður batna.
Ráðlagt er að friða lundann fyrir veiðum
2008 eða að öðrum kosti draga verulega úr
veiðum með persónulegu veiðihámarki, t.d.
50 til 100 fuglum á mann. Öll gögn benda til
þess að á næsta ári (2009) sé ráðlegast að
friða lundann algerlega fyrir veiðum.
Skráning veiði, tillögur
að úrbótum
Erpur sagði ljóst að Vestmannaeyjabær, sem
landeigandi, og þar með eigandi hlunninda,
haft öll ráð í hendi sér varðandi ákvarðanir og
reglur um veiði í eigin landi. „Hér er einnig
átt við veiðar í svonefndum almenningum þar
sem öllum hafa verið frjálsar veiðar. Hér er
lagt til að til þess að öðlast veiðirétt í al-
menningum verði viðkomandi að tilkynna um
fyrirhugaðar veiðar og um veiðimagn að
veiðum loknum. Einnig er lagt til að veiði úr
leigulendum verði tilkynningaskyld með
ákvæði í leigusamningum. Með þessum
veiðitölum fást grundvallarupplýsingar sem
eru forsenda margvíslegrar vísindalegrar