Fréttir - Eyjafréttir - 29.05.2008, Blaðsíða 12
12
Frcttir / Fimmtudagur 29. maf 2008
STJÓRN ÍSFÉLAGSINS, Eyjólfur Martinsson, Ágúst Bergsson, Ægir Páll, framkvæmdastjóri, Guðbjörg Matthíasdóttir, Gunnlaugur Sævar Gunniaugsson, stjórnarformaður og
Þórarinn Sigurðsson. í forgrunni er líkan af Sigurði VE sem hefur reynst félaginu mikið happaskip..
sérhannaður til kúffiskveiða. Þetta
var allt til staðar þegar við komum
og var spurning um að loka verk-
smiðjunni alfarið og taka hana
niður og hætta þar með eða reyna
að gera eitthvað úr þessu. Það
jákvæða núna er að gengisskrán-
ingin er að hjálpa okkur. Gengið er
loks að verða ásættanlegt fyrir
útflutningsatvinnuvegi þjóðar-
innar.“
Hærra afurðaverð og
hagræðing björguðu
Hafið þið ekki verið að vinna á
alltof sterku gengi síðustu þrjú eða
fjögur árin ?
„Jú, það er alveg rétt en eitt hefur
breyst mikið frá því ég kom hingað
árið 2001, það er verð á afurðum í
erlendri mynt. Á móti kvóta-
skerðingu, litlum loðnukvóta og
sterku gengi krónunnar er mikil
hækkun á fiski á síðustu árum.
Hefðum við verið að vinna á sömu
afurðaverðum og 2000 og sterkri
krónu eins og hún var 2007 hefðu
að mínu mati mörg sjávarútvegs-
fyrirtæki orðið gjaldþrota."
I dag er gengisvísitalan í kringum
145, hver er eðlileg staða hennar
að þínu mati með tilliti til útflutn-
ingsgreinanna ?
„Ef ég lít á hana frá sjónarhorni
sjávarútvegsins hefði ég ekki viljað
sjá hana sterkari en um 135. Sjáv-
arútvegurinn hefur orðið fyrir
mikilli kvótaskerðingu sem við
höfum þurft að takast á við ásamt
háu gengi. En greinin hefur hagrætt
eins og sést af þvf að við erurn
búnir að selja fimm skip og kaupa
tvö á síðustu fimmtán mánuðum.
Þetta hefur sjávarútvegurinn orðið
að takast á við og ég held að sumar
aðrar atvinnugreinar í landinu gætu
tekið sér hann til fyrirmyndar í
því,“ segir Ægir Páll.
Er þetta ekki bara staðan í dag, þið
verðið að takast á við það sem að
höndum ber og hafið ekki sama
öryggisnet og greinin hafði áður
þegar hún gat kallað eftir gengis-
fellingu?
„Það er alveg rétt en það sem
hefur bjargað okkur í sterkri krónu
er hækkandi afurðaverð og
hagræðing í atvinnugreininni."
Þórshafnarkvótinn
þurrkaðist út
Talandi um skerðingu á kvóta þá
var þorskur skorinn úr rúmum 180
þúsund tonnum í 130 þúsund á
þessu fiskveiðiári. Hvernig bregðist
þið við svona skelli og var þetta
rétt ákvörðun ?
„Fyrir okkur þýddi þetta að bol-
fiskkvótinn í þorskígildum, sem við
keyptum með Hraðfrystistöð Þórs-
hafnar, fór í skerðinguna. Það átta
sig allir á því að í atvinnugrein sem
verður fyrir slíkri skerðingu þarf að
hagræða. Og það gerist ekki nema
með því að fækka rekstrareiningum
og þar með fækkar störfum."
En var þetta rétt ákvörðun hjá
ráðherral
„Hann fór þama að tillögum Haf-
rannsóknastofnunar. Ég hef engar
forsendur til að meta þær en stund-
um finnst manni þessi vísindi vera
heldur einföld í framsetningu
fræðimannanna. Dæmi um þetta er
loðnan í vetur. Þá veiddum við 150
þúsund tonn af loðnu en það er
áætlað að hvalurinn éti um eina og
hálfa milljón tonna. Við erum sem
sé að veiða tíu prósent á móti
hvalnum."
Hvernig leið ykkur í vetur þegar
skilaboð koma um að stoppa œtti
loðnuveiðarnar og vinnsla áfrystri
loðnu á Japansmarkað var rétt að
hefjast?
„Það var alveg skuggalegt. Við
erum að tala um að loðnan sé á
bilinu 35 til 40 prósent af heildar-
framlegð ársins sem sýnir að loðn-
an er okkur mjög mikilvæg. Ég hef
ekki reiknað út hvað stoppið kost-
aði okkur en þetta voru okkur dýrir
dagar. Við vorum að gera mikil
verðmæti úr loðnunni með því að
vinna hana til manneldis. Síðustu
þrjú til fjögur árin hefur nánast
ekkert verið veitt af loðnu eingöngu
til bræðslu. Nánast allur kvótinn
hefur verið veiddur til frystingar
eða hrognatöku. Ég held að það
verði ekki annað sagt um okkur,
þessa fáu sem eftir eru í loðnunni
en að við höfum reynt að hámarka
verðmætið út úr mjög takmörk-
uðum kvóta. Þannig höfum við
mætt minni kvóta og ég held að
hagræðingin muni halda áfram. Við
sjáum minna magn fara inn í
bræðslurnar sem í dag eru í allt
ellefu. Ég ætla að leyfa mér að
fullyrða að þeim mun fækka. Það
er ekkert vit í því að vera að reka
þær fyrir 60.000 til 80.000 tonn til
langframa eins og við höfum t.d.
verið með hér í Eyjum."
Vaxandi andstaða gegn
loðnuveiðum
/ vetur kom upp á yfirborðið það
sjónarmið að með veiðum á loðnu
vœri verið að drepa œtið frá
þorskinum. Bolfiskkarlarnir risu
upp á afturlappirnar og létu vel í
sér heyra. Heldur þú að andstaðan
við loðnuveiöar eigi eftir að verða
vaxandi og eigi eftir að hafa áhrif?
„Hún hefur farið vaxandi en ég
vona að vísindin og sanngirnin
verði ofan á. Við sem stöndum í
þessu höfum ekki hag af því að
ofveiða loðnu. Það er alveg klárt en
þessi umræða þarf að vera á eðli-
legum nótum. Það hefur verið í
gildi veiðiregla um að skilja
ákveðið magn eftir í sjónum og
hún hefur gefist ágætlega. Við erum
að horfa á þennan litla kvóta og
hvað veiðin er lítið hlutfall og nú
erum við að fara inn í enn eitt árið
sem við vitum ekkert hvort það
verður loðnukvóti gefinn út á næsta
fiskveiðiári. “
Léttir það ekki lundina aðfá fréttir
af því að verulegt magn hefur
fundist af norsk-íslensku síldinni
innan íslensku lögsögunnar?
„Jú. Við erum orðnir sterkir þar
og norsk-íslenska sfldin er orðin
okkar næstmikilvægasta fisktegund.
Makríllinn hefur svo verið að
nálgast okkur en við veiddum um
10 þúsund tonn af honum á síðasta
ári sem fór í bræðslu. Það virðist
vera vegna hlýnunar í heiminum að
við höfum séð makrílinn nálgast
landið meira og meira. Makrfllinn
getur skipt okkur verulegu máli ef
hann fer að veiðast hér í meira
magni. Þetta er mjög verðmætur
fiskur."
Þó þú farir varlega í að gagnrýna
tillögur Hafró um þorskkvóta segja
sjómenn að hvergi sé hœgt að dýfa
veiðarfœri án þess aðfá þorsk. Attu
von á að í Ijósi þess verði þorsk-
kvótinn aukinn á nœsta fiskveiði-
ári?
„Ég á ekki von á því. Miðað við
að skýrsla Hafró í fyrra hafi verið
rétt, sé ég ekki forsendur fyrir
aukningu . Það er aftur rétt að það
er mikið í umræðunni hjá sjómönn-
um að það sé mikið af þorski."
Fjórða til sjötta stærst
Isfélagið hefur vaxið mikið á
undanförnum árum og mun halda
áfram að vaxa. Þegar Ægir Páll er
spurður hvar í röðinni félagið sé
meðal stœrstu sjávarútvegsfyrir-
tœkja landsins segir hann erfitt að
staðsetja það í þeim skilningi.
„Ættli félagið sé ekki í dag fjórða
til sjötta stærsta félagið í afla-
heimildum. Það hefur auðveldað
okkur þennan vöxt á síðustu árum
að aðgengi að lánsfé hefur verið
gott og kjörin á því hafa verið
hagstæð. Isfélagið hefur heldur
ekki verið að glíma við það lfkt og
mörg önnur fyrirtæki sem fóru inn
á verðbréfaþingið og voru síðan
keypt þaðan út í skuldsettum yfir-
tökum. Það hefur íþyngt sumum
þeirra en þarna höfum við haft
forskot með einn sterkan kjölfestu-
hluthafa sem hefur staðið þétt við
bakið á félaginu. Það hefur ríkt
ákveðin stöðnun hjá sumum þess-
um félögum þó að þau séu vel
rekin og þama á ég ekki bara við
sjávarútvegsfyrirtæki."
Voru það mistök þegar þessi
fyrirtœki fóru á markað?
„Ég held að markaðurinn hafi
bæði þróast og breyst frá árunum
fyrir 2000 þegar þessi félög fóru á
markað. Umhverfi í sjávarútvegi
hefur ekki breyst á sama hátt. Við
verðum líka að athuga að sjávarút-
vegurinn er með þessar hömlur á
sér að mega ekki vaxa upp fyrir
ákveðna stærð. Það sem gerst hefur
er að stærstu eigendumir hafa líka
verið í sumum tilfellum að kaupa
þau til baka til að verja félögin og
það kostar blóð, svita og tár.“
Vel í stakk búin til að
takast á við framtíðina
Þegar litið er til framtíðar, sérðu
fyrir þér áframhaldandi vöxt eða er
varnarbarátta framundan?
„Hækkun á olíuverði er óneitan-
lega farin að hafa mikil áhrif á
rekstur félagsins og er svo komið
að t.d. veiðar á kolmunna em orðn-
ar óhagkvæmar vegna þess. Það
sem einnig hefur breyst er aðgang-
ur að fjármagni. Hann er orðinn
erfiðari og fjármagn dýrara og það
mun hefta öll félög í fjárfestingum.
Með verra aðgengi að fjármagni
draga fyrirtæki saman í fjárfest-
ingum. Það á ekki bara við sjávar-
útveginn. Annars er það jú þannig
að það er framtíðin sem skiptir öllu
máli og að mínu mati er Isfélagið
vel í stakk búið til að takast á við
hana.“
Þannig að Vestmannaeyingar þurfa
ekki að óttast umframtíð
Isfélagsins og að það verði ekki
áfram einn hornsteinninn í atvinnu-
lífi Eyjanna?
„Ég sé ekkert annað fyrir mér. Við
erum að sjá að stærri og stærri hluti
af okkar kvóta fer til mann-
eldisvinnslu sem eykur verðmæti.
Ef við lítum á loðnuna þá veiddum
við hana í bræðslu að stórum hluta
2001 og ætli við séum ekki að
frysta um 4.000 tonn af kolmunna.
Árið 2001 fór öll norsk-íslenska
síldin í bræðslu en við munum
vinna töluverðan hlut af henni til
manneldis. Þama er m.a. sú stóra
breyting sem orðið hefur á rekstr-
inum frá árinu 2001 til ársins 2007.
Þetta kemur niður á bræðslunum
sem hefur fækkað mikið því hrá-
efnið hefur minnkað. Þetta heldur
áfram því á þessu ári gerum við ráð
fyrir að vinna mesta magn sem við
höfum unnið í landvinnslunni hér í
Eyjum, af síld, loðnu og bolfiski.
Snorri hefur verið að veiða þetta
5.500 til 7.000 tonn á ári sem unnið
var um borð. Mikið af því var karfi
og salan á honum mun styrkja
bolfiskvinnsluna. Núna erum við
með Þorstein á bolfiskveiðum og
það hefur gengið vel.“
Selt fimm skip og keypt
tvö
Hér í Eyjum vinna um 80 manns í
landi og svo erum við með um 180
sjómenn eins og þetta var á síðasta
ári. „Þeim fækkar auðvitað með
sölunni á Snorra,“ segir Ægir Páll
en þetta eru ekki einu hræringamar
hjá félaginu. „Nei, alls ekki því á
síðustu fimmtán mánuðum höfum
við selt fimm skip og keypt tvö,
auk þess sem við skrifuðum undir
samning um smíði á tveimur nýjum
skipum. Við erum búnir að leggja
niður eina bræðslu. Þetta er það
sem ég á við þegar ég var að tala
um að fækka einingunum og nýta
þær betur.
Þið eruð með sjö skip. Þorstein,
Júpíter, Alsey, Sigurð, Guðmund og
Suðurey sem er eingöngu á bolfiski,
auk kúffisksveiðiskipsins Fossár. Þú
segir að sjómenn á skipum
félagsins séu í kringum 180. Hvað
margir eru frá Vestmannaeyjum í
áhöfnum þeirra? „Ég hef ekki
farið yfir það en þeir eru misjafn-
lega margir eftir skipum, í heildina
myndi ég skjóta á að tæplega
helmingurinn sé héðan.“
Þegar komið var að lokum við-
talsins nefnir Ægir Páll umræðu um
samfélagslega ábyrgð sjávarútvegs-
fyrirtækja sem stundum virðist á
villigötum. „Til þess að þau geti
staðist þær kröfur er númer eitt, tvö
og þrjú að þau séu rekin með hagn-
aði. Tilgangurinn hjá öllum er að
reka sín fyrirtæki með hagnaði því
tap eyðir þeim upp og þá tapast
störf. Það bitnar á samfélögunum
sem fyrirtækin starfa í,“ sagði Ægir
Páll að lokum."
„Ég sé ekkert annað fyrir mér. Við erum að sjá að stærri og stærri hluti af
okkar kvóta fer til manneldisvinnslu sem eykur verðmæti. Ef við lítum á loðn-
una þá veiddum við hana í bræðslu að stórum hluta 2001 og ætli við séum
ekki að frysta um 4.000 tonn af kolmunna. Árið 2001 fór öll norsk-íslenska
síldin í bræðslu en við munum vinna töluverðan hlut af henni til manneldis.