Fréttir - Eyjafréttir - 24.07.2008, Blaðsíða 14

14
Fréttir / Fimmtudagur 24. júlí 2008
HAUKAR í HORNI á goslokahelgi Árni Johnsen , alþingismaður með meiru og frændur hans, Þorsteinn Ingi og Árni Sigfússynir sem báðir eru fæddir og uppaldir í
Vcstmannaeayjum. Þar eiga Eyjamenn góða að. Árni átt m.a. hugmyndina að Háskólasetrinu og barðist fyrir stofnun þess en það er nú orðið að Þekkingarsetri Vestmannaeyja. Þar
kom Þorsteinn Ingi að verki og nú sem forstjóri Nýsköpunarmiðstöðvar hefur hann átt veg og vanda af því að koma upp útihúi hér í Eyjum. Árni er bæjarstjóri í Reykjanesbæ þar
sem hann hefur skilað frábæru starfi. Hann er líka stjórnarformaður Hitavcitu Suðurnesja sem um goslokahelgina lagði vatnsleiðslu upp á 1300 milljónir frá landi til Eyja. Þarna eru
tengsli sem skipta okkur máli.
Vestmannaeyjar, tækifærin eru fyrir hendi:
En hvernig tekst okkur
að spila úr þeim?
Bj Hugleiðingar
J Ómar Garðarsson
omar @eyjafrettir..is
Meirihluti þjóðarinnar er á hliðinni
yfir samdrætti í þjóðfélaginu og
lánsfjárkreppu sem hrellir heims-
byggðina aila ásamt hækkandi
oííu- og matvælaverði. Þó stundum
finnist mér fjölmiðlar taka of djúpt
í árinni í umræðunni um efnahags-
málin er ljóst að verði ekkert að
gert mun fjöldi einstaklinga og
fyrirtækja fara í þrot á næstu
mánuðum og misserum. Fari allt á
versta veg gætu atvinnulausir talist
í þúsundum og jafnvel tugum þús-
unda á landinu öllu þegar kemur
fram á veturinn.
Höggið verður þyngra á
höfuðborgarsvæðinu
Það er mikil einföldun að halda
því fram að þessi samdráttur, eða
kreppa, muni eingöngu bitna á
höfuðborgarsvæðinu. Auðvitað
verður höggið þyngst þar og senni-
lega á fólk þar erfiðara með að
bregðast við en þeir sem byggja
landsbyggðina. Kemur þar margt
til.
Þumalputtareglan er að í þenslu
leiti fólk úr sjávarplássum á höfuð-
borgarsvæðið sem aldrei fyrr og
fylgifiskurinn, hátt gengi íslensku
krónunnar, bitnar á útflutnings-
greinum sem fá færri krónur fyrir
afurðir sínar. Þetta hefur sjávar-
útvegur fengið að reyna síðustu
árin sem hefur bitnað á fyrir-
tækjum, starfsfólki þeirra og sjávar-
plássunum. Þrátt fyrir þetta hefur
sjávarútvegsfyrirtækjum í Vest-
manneyjum tekist að halda sjó og
vel það með fjárfestingum í kvóta
og skipum upp á tugi milljarða á
síðustu árum.
En kvótaniðurskurður í þorski um
þriðjung og minni kvóti í ýsu, ufsa
og karfa á næsta fiskveiðiári mun
hafa neikvæð áhrif á reksturinn. Og
sennilega er ekki mikið um fjár-
festingar í pípunum umfram þær
sem þegar eru ákveðnar eða er
verið að Ijúka. Aðrar framkvæmdir
hafa verið settar í bið og má í því
sambandi benda á áætlanir Vinnslu-
stöðvarinnar um að rífa núverandi
frystihús og byggja nýtt sem hefur
verið frestað.
Ekki er enn að sjá viðbrögð í
rekstri stærstu sjávarútvegsfyrir-
tækja hér til að bregðast við kvóta-
niðurskurði. Þó verður að gera ráð
fyrir að gripið verði til hagræðing-
araðgerða með styttra úthaldi skipa,
jafnvel fækkun þeirra og lengri
sumarfríum í frystihúsunum. Það
jákvæða er að með lækkandi gengi
fá fyrirtækin og sjómennirnir fleiri
krónurnar í vasann en spurningin er
hvernig tekst sjávarútvegi að bregð-
ast við hækkandi olíuverði?
Tækifæri umfram ógnir
Þetta eru ógnir sem að okkur steðja
og ekki skal gert lítið úr þeim en
tækifærin sem hafa komið upp í
hendurnar á okkur undanfarnar
vikur og mánuði, sem oft eru af-
rakstur áralangrar baráttu Eyja-
manna, vega svo miklu þyngra og
eiga að gera gott betur en að gera
okkur kleift að halda stöðu okkar
óbreyttri. Við eigum að geta snúið
vöm í sókn og fyrsta vísbending
um að svo sé er að botninum virðist
náð í fjölda íbúa í Vestmanna-
eyjum. Hefur íbúatalan þokast
heldur upp á við eftir að hafa verið
komin óþægilega nærri 4000 íbúa
markinu.
Það er best að byrja á sama stað
og í upphafi þessarar greinar, sam-
drættinum í samfélaginu sem er þó
fjarstæðukennt sé, ákveðið tækifæri
fyrir okkur. Það má búast við að
hátt íbúðaverð á höfuðborgarsvæð-
inu og hátt olíuverð verði til þess
að fbúar þar fari að líta í kringum
sig eftir hagkvæmari kostum. Þá er
spuming hvort Vestmannaeyjar
komi til greina sem vænlegur kost-
ur þegar velja á stað til búsetu. Og
af þeirri upptalningu sem hér fer á
eftir verður j|ð líta svo á að svo sé.
Auðvelt að spara drop-
ann í Eyjum
Tökum hækkandi verð á bílaelds-
neyti sem dæmi um það hvað miklu
hagkvæmara er að búa í Vest-
mannaeyjum en á Reykjavíkur-
svæðinu þar sem fjölskyldur kom-
ast oft ekki hjá því eiga tvo bíla.
Ég vil ganga svo langt að búa til
nýtt slagorð fyrir Vestmannaeyjar;
Sparið dropann og flytjið til Éyja.
Eyjamenn hafa ekki mikið fundið
fyrir eldsneytishækkunum nema
hvað að ökuferðum suður á eyju
eða í kringum Fellið hefur e.t.v.
fækkað. Það er þá lítið mál að
bregða undir sig betri fætinum eða
stíga á reiðhjól til að skondrast á
milli húsa eða fara út í náttúmna.
Ekki síst í skaplegu veðri því það
er í raun og veru ekkert til sem
heitir vegalengdir í Vestmanna-
eyjum þannig að oft má spara
bílinn nema þegar veður og vindar
gera Ókkur lífið leitt.
Ekki hef ég í höndum hver mun-
urinn er á að reka bíl í Reykjavík
eða Vestmannaeyjum en bara það
eitt að engin nauðsyn er að hafa tvo
bíla á heimili sparar einhverja
hundraðþúsundkalla. Og bensín-
kostnaður við hvern bíl hlýtur líka
að vera umtalsvert minni, jafnvel
svo skiptir hundmðum þúsunda á
ári eins og staðan er í dag.
Lægra húsnæðisverð
Þá er það húsnæðisverðið sem er að
minnsta kosti helmingi lægra hér en
á Reykjavíkursvæðinu þó það hafi
tekið verulega kipp upp á við. Hætt
er við að mörgum reynist erfitt að
standa skil af lánum, sem eru jafn-
vel upp á einhverja tugi milljóna
ekki síst þegar spuming er hvort
fólk heldur vinnu sinni eða ekki.
Þetta er sá dapri veruleiki sem gæti
blasað við, ekki síst hjá ungu fólki
á Reykjavíkursvæðinu.
Bankarnir eiga sinn þátt í þessu
með hressilegri innkomu á hús-
næðismarkaðinn fyrir nokkmm
ámm. Þá rauk fasteignaverð upp í
hæstu hæðir og allt í einu var stór
hluti íbúðaeigenda í Reykjavík
orðinn tugmilljónamæringar. Sumir
nýttu þetta tækifæri til að koma sér