Fréttir - Eyjafréttir - 09.10.2008, Side 7
Fréttir / Fimmtudagur 9. október 2008
7
TIL BJARGAR Styrk staða sjávarútvegs í Eyjum gæti orðið til þess að Eyjamenn fari betur út úr kreppunni.
hins vegar miklu dýrara að sækja
fiskinn núna eða um 80 % dýrara
en fyrir ári síðan,“ sagði Þórður og
hafði samband aftur við blaðamann
tveimur tímum seinna en þá hafði
jenið hækkað enn frekar eða um
95% frá áramótum og 100 milljóna
króna lán komið í 195 milljónir.
Það sýnir hve sviptingamar eru
miklar og óvissan á íslenskum fjár-
málamarkaði.
Lánaafborganir og aðföng
stórhækka
„Staðan er grafalvarleg," sagði
Arnar Hjaltalín þegar Fréttir náðu
tali af honum á mánudag. „Lánaaf-
borganir og verð á öllum aðföngum
eru að stórhækka. Vestmannaey-
ingar hafa flestir hins vegar ekki
verið á neinu neyslufylleríi þannig
að skuldastaða einstaklinga er ekki
eins slæm og víða annars staðar.
íbúðaverð hefur verið lágt og því
erum við að jafnaði með miklu
lægri lán en almenningur í
Reykjavík. Ég hef það líka á til-
fínningunni að hlutfallslega færri
einstaklingar séu með lán í erlendri
mynt.“
Amar sat neyðarfund hjá
Starfsgreinasambandinu á sunnu-
dagskvöld þar sem farið var yfir
stöðuna sem upp er komin í ís-
lensku efnahagslífi og hvernig
verkalýðshreyfingin komi að
málinu. „Talað var um lífeyrissjóð-
ina og tilfærslu fjármagns hingað
heim ásamt því að rætt var um
kjarasamninga og ljóst að einhver-
staðar verða færðar fómir. ASÍ
tengdi aðkomu sína að málinu við
það skilyrði að sótt verði um aðild
að Evrópusambandinu en mér
finnst að alls ekki eigi ekki að setja
fram skilyrði við þessar aðstæður.
Mér finnst mikilvægara að menn
vinni saman að lausn vandans.“
Arnar segir að menn leiti nú langt
aftur til að fmna sambærilega stöðu
í efnahagsmálum íslensku þjóðar-
innar. „Menn tala um kreppuna
1930 og aðstæður sem uppi voru í
kringum 1914 en við skulum hafa í
huga að þá vora menn á árabátum
og hestvögnum. Nú emm við með
öflug skip og vinnslur, hæft og vel
menntað starfsfólk og miklu
sterkara þjóðfélag. Því trúi ég ekki
öðru en að við finnum leið út úr
vandanum og miðað við aðstæður
eins og þær blasa við okkur í dag
eru Vestmannaeyjar nokkuð vel
settar miðað við aðra landshluta."
Ekki vitlaust að versla
núna
Gréta Hólmfríður Grétarsdóttir, for-
maður Félags kaupsýslumanna í
Vestmannaeyjum segir að vissulega
bitni slæm staða krónunnar á ver-
slun í landinu. „Innkaup hafa
hækkað gífurlega og staðan á krón-
unni gagnvart erlendum gjald-
miðlun á örugglega enn eftir að
koma fram. Óll vara hefur hækkað
í innkaupum og þar af leiðandi hafa
kaupmenn orðið að hækka vöru-
verð,“ sagði Gréta og vonast til að
botninum sé náð og efnahagsmálin
komist í betra horf hjá þjóðinni.
„Þetta er búið að vera algjört mgl
og í gærkvöldi var evran komin hátt
í tvö hundruð krónur sem er helm-
ings hækkun frá því um síðustu
áramót. Kaupmenn hafa orðið að
fara varlega í innkaupum. Ég reyni
að gera minni pantanir en áður.
Þessi staða á örugglega eftir að
koma niður á verslun í landinu því
fólk mun halda að sér höndum.
Trúlega mun þetta bitna á þeim sem
eru með ýmiskonar lúxus og
sérvöm. Þeir sem eru með nauð-
synjavöm er betur settir, það er
ekki vitlaust að versla núna vörur
sem eru á gamla genginu" sagði
Gréta.
Sjávarútvegur hefur
endurheimt virðingu
Páll Scheving sagði stöðuna í ís-
lensku efnahagslíft vissulega alvar-
lega en benti jafnframt á að ekki
væri kominn heimsendir.
„Vandamálið er efnahagslegt, við
erum ekki að glíma við stríðsá-
stand, svarta dauða eða álíka
ógeðfelldar plágur. Það em til verri
hlutir en þetta ástand. Það verður
matur á diskum Islendinga. Vest-
mannaeyingar eru að mörgu leyti í
ágætri stöðu, sala á hlut okkar í
Hitaveitu Suðurnesja og upp-
greiðsla lána í erlendri mynt, vom
réttar ákvarðanir sem hjálpa til í
dag.“
Páll sagði sjávarútveg lífæð sam-
félagsins og nú kæmi sér vel að
starfa við og þjónusta hann. Það er
athyglisvert hvað sjávarútvegur
virðst snögglega hafa endurheimt
virðingu og mikilvæga stöðu hjá
þjóðinni, þó menn starfi ekki allir
við hann í teinóttum jakkafötum.
Húsnæðisverð hefur í langan tíma
verið lágt í íslenskum sjávarplás-
sum og trú lánastofnanna ekki
mikil á þeim markaði. Það kemur
sér vel í dag. Þenslan náði ekki til
okkar. Það var heppilegt, ef ekki
var innistæða fyrir henni. Það hafa
margir lagt á flótta frá okkur og
leitað annað. Það er eðlilegt.
Grænir skógar, ævintýri og öflug
tilboð. Kannski hefur fólkið í sjáv-
arplássunum lifað við aðstæður eins
og efni stóðu til. Það virðist ekki
hafa verið innistæða fyrir allri
þessari þenslu," sagði Páll og var í
framhaldinu spurður hvort hann
teldi lfklegt að veiðiheimildir yrðu
auknar.
„Mér finnst það ekki ólíkleg að
menn reiði sig á orð sjómanna um
fullan sjó af fiski. Vonandi eiga þau
við rök að styðjast. En við verðum
að fara varlega og hugsa til
framtíðar. Það gleymdist á einhver-
jum bæjum. Lærum af því.“
Eigum alla möguleika á að
lifa af
„Við eigum alla möguleika á því að
lifa þessa kreppu af,“ sagði Binni í
Vinnslustöðinni, nýkominn af fundi
með starfsmönnum fyrirtækisins á
þriðjudag.
„Við höldum okkar striki og
vinnum okkar afurðir eins og við
höfum gert. Hættan felst í ytri
aðstæðum því það er kreppa víðar
en á íslandi. Getum við selt allan
fískinn, heldur hann verðgildi sínu
og geta kaupendur greitt hann?“
Binni segir lán í erlendri mynt hafa
hækkað mikið og afleiðingin sé
gríðarlegt tap. Á móti kemur hærra
verð fyrir afurðir svo framarlega
sem verð á mörkuðum haldist
svipað og verið hefur. „Tekjur af
útflutningi hafa vaxið gríðarlega og
skuldir sömuleiðis. Við verðum því
að halda aftur af öllum kostnaði til
að reksturinn gangi,“ sagði Binni
og var í framhaldinu spurður um
afstöðu til aðgerða ríkisstjómarin-
nar og hugmyndir sem hafa komið
fram um aukningu á þorskkvóta.
„Ég er ekki dómbær á hugmyndir
ríkistjómarinnar en mér líst ekkert
á hugmyndir um aukningu á þorsk-
kvóta. Fiskveiðiheimildir hafa
verið skertar vegna ofveiði. Ef það
á að auka veiðiheimildir núna þá
fmnst mér það algjört glapræði. Ég
hef í sjálfu sér ekki áhyggur af 10
til 20 þúsund tonnum en mér frnnst
óhugsandi að auka kvótann um 100
til 200 þúsund tonn.“
Óttast að við förum 20 ár
aftur í tímann
Ægir Páll Friðbertsson, fram-
kvæmdastjóri fsfélagsins segir
stöðuna mjög erfiða enda fjár-
málakerfið lamað og ríkið búið að
yfirtaka bankanna.
„Þetta mun þýða verulega minna
aðgengi að lánsfé. Fyrirtækin þurfa
að draga saman í öllum nýfjár-
festingum og ég óttast að við förum
20 ár aftur í tímann með aðgengi að
erlendu lánsfé. Sjávarútvegur á
íslandi skuldaði rúma 300 millj-
arða í júní sl. og staðan sem upp er
komin hefur veruleg áhrif.“
Ægir Páll tekur fram að þessar
aðstæður séu ekki séríslenskar því
bankar í öðrum löndum eigi í
miklum vandræðum. „Undanfama
daga hafa bankar farið á hausinn
en mér sem gömlum bankamanni
hefði ekki dottið í hug að það gæti
gerst. Minna aðgengi að lánsfé
mun takmarka vöxt fyrirtækja og
nýfjárfestingar. Verð á dýrari
afurðum hefur lækkað undanfarna
mánuði og líkur til þess að við
sjáum afurðaverð almennt lækka á
sjávarafurðum. Einnig er lfklegt að
hægist eitthvað á sölu afurða."
Þegar Ægir Páll er spurður út í
stöðu Isfélagsins, nýsmíði o.fl.
segir hann samninga um nýsmíði í
fullu gildi en að farið verði yfir
stöðuna þegar styttir upp.
„Ég held að megináhrifm verði
þar sem veislan hefur verið á
höfuðborgarsvæðinu en áhrifanna
gæti minna úti á landi. Ég tel víst
að margir einstaklingar verði í
erfiðleikum, lán í erlendi mynt hafa
ekki bara hækkað heldur líka
verðtryggðu lánin sem taka á sig
verðbætur."
Hef eignast allt mitt hér og vil láta byggðar-
lagið njóta þess
-segir Bjarni Sighvatsson sem afhenti 30 sjúkarúm til HV í minningu konu sinnar, Dóru Guðlaugsdóttur
Bjami Sighvatsson, fyrrverandi
útgerðarmaður, afhenti Heilbrigð-
isstofnun Vestmannaeyja 30
sjúkrúm síðasta laugardag. Bjami
og fjölskylda hans gefa rúmin til
minningar um Dóru Guðlaugsdótt-
ur, eiginkonu Bjama og ættmóður
fjölskyldunnar en hún lést á síðasta
ári.
„Ég hef alla tíð haft áhuga á að
byggja upp sjúkrahúsið, “ sagði
Bjami þegar Fréttir náðu tali af
honum á þriðjudag. „Við emm hér
úti á hálfgerðu skeri og verðum að
hafa góða aðstöðu til að geta sinnt
fólki ef eitthvað kemur uppá. Ég
kynntist starfsfólkinu vel þegar hún
Dóra mín lá á sjúkrahúsinu og það
á allt gott skilið. Rúmin era öll raf-
drifin og auðveldar starfsfólkinu
vinnuna."
Þú telur ekki eftir þér að gefa til
sjúkrahússins?
„Nei, mér líður mjög vel með það.
Ég hef eignast allt mitt hér og vil
láta byggðarlagið njóta þess, “
sagði Bjami sem einnig safnaði fé
meðal útgerðarmanna til tækja-
kaupa fyrir sjúkrahúsið á síðasta
ári. M.a. sneiðmyndatæki og
aðstöðu til lyfjagjafa fyrir krabba-
meinssjúklinga.
Gyða Arnórsdóttir, hjúkmnar-
fræðingur og Gunnar Gunnarsson,
framkvæmdastjóri HV tóku á móti
gjöfmni. Sagði Gunnar að sennilega
væri Heilbrigðisstofnun varla meira
en hjúkunarheimili ef ekki hefði
notið velvilja félaga og einstaklinga
eins og Bjama sem alltaf væru
boðnir og búnir til að hlaupa undir
bagga þegar kæmi að kaupum á
búnaði og tækjum. Sagði hann að
rúmin 30 kostuðu nálægt 13 millj-
ónum og hefðu bestu rúmin verið
valin. Gyða sagði nýju rúmin létta
starfsfólki vinnuna og stofnuni væri
orðin eftirsóknarverður vinnustaður
fyrir fólk í heilbrigðisþjónustu,
þökk sé tækjabúnaði sem Bjami og
aðrir hefðu haft forgöngu um að
kaupa.
FRÁ AFHENDINGU rúmanna, Drífa Kristjánsdóttir, formaður Líknar, Bjarni, Gunnar, Kolbrún
Tryggvadóttir hjúkrunarfræðingur, Gyða Arnórsdóttir, hjúkrunarfræðingur, Lilja Oskarsdóttir hjúkrunar-
fræðingur.