Hrund - 01.06.1967, Blaðsíða 33
hæfir henni. Margar konur taka
fyrsta starfið, sem þeim býðst, til
að hafa eitthvað við að vera. Um-
hverfið hefur lamað sjálfstraust
þeirra utan kvenhlutverksins, þær
eru hræddar við að teygja úr sér
og kanna leynda hæfileika sína.
Horfðu vel í kringum þig og þú
munt sjá, hve óhamingjusamar
margar konur eru í þjóðfélagslega
eðlilegu starfi sínu. Þær, sem eitt
sinn voru svo lifandi og fjörugar,
fá margar hverjar sljóan svip, sem
endurspeglar tómið fyrir innan.
Þær eru eins og Masha í leikriti
Tsekovs, sem segir kvartandi: „Eg
dreg lífið á eftir mér, eins og kjól
með endalausum slóða.“
Aðrar verða ásakandi og sjálfs-
meðaumkun þeirra og leiðindavæl
ná yfir allt og alla. Sú matglaða
nartar sig frá leiðindunum og þær
eru fjöldamargar, sem reyna að
drekka þau undir borð. Svefntöfl-
ur og örvandi lyf renna niður háls
hinnar leiðu konu. Þær verða móð-
ursjúkar og taka veikindum fegins
hendi. Iþróttir, bridge, slúður,
saumaklúbbar, góðgerðarstarfsemi
og innkaupaferðir er hluti af dag-
legu lífi, en geta verið neikvæð
vopn í baráttunni við leiðindin.
Ein kona hefur mikinn áhuga á
bridge, önnur játar döpur í bragði:
„Mér þykir ekki gaman að því, en
það eyðir tímanum.“ Ein kona
kann að hafa gaman af félags-
starfsemi, þar sem önnur aftur á
móti hefur andstyggð á henni, með
þeim afleiðingum að hvorki hún
né félagið hefur nokkuð gagn af.
Leiðar konur eiga það til að
hanga ákaft á mönnum sínum og
krefjast meir af þeim (og hjóna-
bandinu) en þeir eru færir um að
veita. „Eg vakna og velti því fyrir
mér, hvað ég eigi að gera í dag . . .
Eini dagurinn, sem ég hlakka til,
er þegar hann er heima. Eg veit
ekki, hvað yrði um mig, ef eitt-
hvað kæmi fyrir hann — ég hef
ekki áhuga á neinu og eldamennska
og heimilisstörf eru skelfilega þreyt-
andi.“ Þessi kona bíður eftir að
tíminn líði, þó er hún greind og
vildi gjarnan vinna úti — en hún
hefur ekki hugrekki til að hefjast
handa.
Kona, sem leiðist, flýr oft á vit
ástarævintýra — þau gefa henni
þá spennu og skemmtun, sem hún
þráir. Hún þarf enga þjálfun, þar
eð hún leikur hér á heimavelli.
.,Ég hef eitthvað til að hlakka til.
Eg hef meira gaman af allri leynd-
inni en atlotunum. Ég bíð eftir að
síminn hringi, eyði lengri tíma. í
hárið á mér, andlitið og fötin —
og mér leiðist ekki. Þetta kemur
tilfinningum mínum til eiginmanns
míns ekkert við — ég lít á þetta sem
tómstundastarf.“
En hvað skeður, þegar hún er
orðin of gömul? Leið kona er oft
mjög kröfuhörð kynferðislega,
vegna þess að hún álítur vöntun-
ina í lífi sínu stafa af því, að hjóna-
bandinu sé í einhverju ábótavant —
og finnst hún stöðugt vanrækt.
Þetta getur valdið miklu tjóni —
manninum finnst konan vera að
gleypa sig og snýr sér þá oft að
annarri konu.
Ef við leiðum þessar iðjulausu
konur hjá okkur og segjum þær
eyðilagðar af dekri, erum við að
flýja alvarlegt og stundum átak-
anlegt vandamál. Það er ekki unnt
að nota annríki sem mælikvarða á
leiðindi. Það er út í bláinn, ef kona
segir, að hana langi ekki til að gera
neitt. Allir eiga sér leynda þrá eða
metnað og oft þarf að hrista konu
úr letihíði sínu, sem hindrar hana
í að reyna eitthvað nýtt. Hún getur
fengið ráð og upplýsingar frá öðr-
um, en hún þarfnast fyrst og fremst
uppörvunar frá eiginmanni sínum.
Ef hann er sammála Byron og
Tagore um að ástin sé aukaatriði í
lífi karlmanns en ö'll tilvera kon-
unnar, verður hann, ef að líkum
lætur, ekki reiðubúinn til að veita
þörfum hennar utan heimilisins
athygli.
Ef hann tekur ekki starf konu
sinnar alvarlega, eða hefur á móti
því, að hún vinni úti, er hann að
kæfa persónuleika hennar, án þess
eflaust að ætla sér það. Kona hans
verður þá annað hvort að láta und-
an eða nota það, sem virðist sjálfs-
elska, til að fá sínu fram — og get-
ur með því bjargað hjónabands-
sælunni.
Ef efnaðri konu leiðist, er hún í
erfiðri aðstöðu samanborið við þá
konu, sem vinnur af fjárhagsástæð-
um. Þótt starfið sé leiðinlegt, fer
hún út af heimilinu, hittir fólk og
fær við það aðstöðu, sem er mikil-
væg fyrir „annars flokks“ borgara
eins og konur.
Efnaðri konan á oft við fordild-
ina að stríða. „Mér þykir gaman
að taka til,“ segir kona sem starf-
ar sem aðstoðarstúlka á heimili:
„Ég hef gaman af að hitta fólk og
fá borgað fyrir það.“ En eiginkona
kennara segir hins vegar: „Ég
vildi gjarnan búa til mat fyrir ann-
að fólk, þar sem ég er ágætis kokk-
ur, en bóndi minn myndi fá slag.
Ég hef ekki gáfur til að gera neitt
af því, sem hann vill að ég geri.“
Svo að hún situr heima og lætur
sér leiðast — og eiginmaður henn-
ar ergir sig út af því, að hún skuli
ekki vera jafn sniðug og konur
vina hans. Kona hættir oft við
starf, sem henni líkar, vegna þess
að hún telur það ekki manni sínum
samboðið. Að lifa aðeins fyrir hann
og hans metnaðargirnd, þýðir, að
hún lifir aðeins að hálfu leyti —
og þegar eiginmaður hennar deyr
(sem samkvæmt hagfræðiskýrslum
verður á undan henni), er söknuður
hennar nánast óbærilegur.
Konan á að fá að þroska persónu-
leika sinn, til að geta orðið sjálf-
stæð vera, eins og maðurinn. Ekki
er til of mikils mælzt. Þetta er þó
ekki' auðvelt, þar eð konan hefur
sínar skyldur og maðurinn sínar
kröfur. Þau verða að komast að
samkomulagi sín á milli. Ef hjón
geta ekki rætt vandamálin, fæst
aldrei nein lausn. Oft yrði það fyrir
beztu, að megináherzla væri lögð
á hennar starf — og má þá ekki
stolt karlmannsins hindra fram-
gang mála. Hægara sagt en gert,
en þó hefur sumum tekizt þetta.
Það er hverjum manni áhugamál,
að kona hans sé ánægð og ham-
ingjusöm, því að leið er konan ó-
hamingjusöm og ráð hennar til að
bæta sér það upp, geta komið ó-
þægilega niður á honum. Fram-
koma hennar getur eyðilagt fjöl-
skyldulífið og það er óþolandi til
lengdar að búa með konu, sem
leiðist.
Eiginmaður, sem skilur þarfir
konu sinnar og styður hana með
ráðum og dáð, er sjaldgæfur fugl,
sem ber að virða og meta. Hver
hjón verða að finna, hvað á bezt
við þau, og láta ekki aðra hafa þar
áhrif á sig.
En það er fjarstæða að ætla kon-
um að vinna úti, meðan enn eru
ónóg dagheimili og barnaheimili
fyrir börn þeirra. Það er enn litið
á það sem nýmæli og munað, að
kona, sem langar í frí eitt síðdegi
til að fara í búðir eða heimsóknir,
geti skilið börn sín eftir í gæzlu.
Og þannig verður þetta, þangað til
konur verða betri talsmenn eigin
málefna. En vilji konan ekki berj-
ast fyrir sjálfa sig, gæti hún reynt
að sjá til þess, að dætur hennar
standi betur að vígi; ala þær upp
til að verða mæður og eiginkonur
— en einnig sjálfstæðar verur. Það
ber að örva þær til náms, ekki að-
eins til að drepa tímann, meðan
beðið er eftir eiginmanni, heldur
sem hluta af verkefni þeirra í líf-
inu, þannig að þær verði ekki
ringlaðar sakir kunnáttuleysis, ef
vanda ber að höndum, eins og
mæður þeirra voru, né þjáist af
leiðindum.
Það er athyglisvert, hversu oft
menn láta konum sínum það eftir,
sem þeim finnst sjálfum leiðinlegt.
Þeir þola ekkert verr en tal um
heimilisvandamál og þegar þeir
koma því við, skerast þeir úr hópn-
um og láta konur um kvennatal.
Enda er það ekki alltaf skemmti-
legt. Það má vera meira en lítið að-
laðandi kona, sem karlmaður eyð-
ir meira en fáeinum orðum á, eftir
að hann kemst að því, að hún er
eiginkona og móðir.
Ef karlmenn hvettu konur sín-
ar til að þroska áhuga sinn á öðru
en heimilishaldi, gætu þeir jafnvel
haft ánægju af að ræða við þær —
sem er allt annað en að tala við
þær, eins og hver eiginkona veit.
Höf.: Alma Birk.
33