Hrund - 01.07.1967, Blaðsíða 14
þú hefur ekki verið kynntur fyrir?“
sagði Mouche ávitandi. „Og svo ertu
nærgöngull þar á ofan. Hvernig líkaði
þér, ef ég . . . ?“ Hún þagnaði um leið
og það rann upp fyrir henni, að hún
talaði við litlu veruna, eins og lifandi
manneskju. Þó var það í rauninni ekk-
ert undarlegt, því að hegðun brúð-
unnar og hreyfingar voru svo eðlilegar
— og jafnvel svipurinn á málaða and-
litinu virtist breytast, þegar hann hreyfði
höfuðið.
„Mér væri alveg sama,“ sagði hann.
„Öllum þykir gaman að tala um sjálf-
an sig. Langar þig til að heyra ævisögu
mína? Eg fæddist á tré á aðfangadags-
kvöld . .
Nú heyrðist skrjáf og stúlkubrúða
birtist á sviðinu. Hún var með gullna
lokka, stór, starandi augu og lítinn
fýlulegan munn. Hún beygði sig og
sveigði og var augsýnilega að athuga
Mouche frá öllum hliðum. Síðan sagði
hún: „Hamingjan góða, Rauðtoppur,
hvar í veröldinni grófstu þessa upp?“
Litli brúðustrákurinn hneigði sig og
sagði: „Ekki sem verst — eða hvað
finnst þér?“
Stelpan æpti upp: „Je minn, Rauð-
toppur, ekki finnst þér hún lagleg . . .
Hún er ekkert nema skinnið og bein-
in.“
Rauðtoppur sneri höfðinu þannig, að
hann virtist hugsandi á svipinn. „Nú,
ég viðurkenni, að hún hefur ekkert allt-
of snotra fótleggi, Gigi, en hún hefur
falleg augu, og það er eitthvað við
hana,sem . . .“
„Sveitapía, ef þú vilt vita mitt álit,
og áreiðanlega ekki jafn saklaus og hún
sýnist," muldraði Gigi, krosslagði arm-
ana og leit guðræknislega til himins.
„Já,“ samþykkti Rauðtoppur. „Ur
sveit er hún sannarlega — en þó, skil-
urðu . ..“
Nú fannst Mouche nóg komið. Hún
stappaði niðurfæti og hrópaði: „Hvern-
ig vogið þið ykkur að standa þarna og
tala um mig . . . Vitið þið ekki, að
þetta er versti ósiður?“
Rauðtoppur varð hissa og áhyggju-
fullur á svip og svaraði: „Almáttugur.
Líklega er þetta alveg rétt hjá þér. Við
höfum látið dálítið óhemjulega upp á
síðkastið. Ef til vill þurfum við meiri
aga. Af hverju reynirðu ekki að segja
eitthvað ruddalegt við okkur?“
Gigi greip önug fram í fyrir honum.
„Þú um það. Ég ætla ekki að vera hér
og láta þessa fuglahræðu hrakyrða mig.“
Hún hvarf undir sviðið.
Rauðtoppur horfði á eftir henni og
hristi höfuðið. „Hún er alltaf jafn við-
skotaill. En byrjaðu bara. Mér er alveg
sama, þótt einhver móðgi mig.“
Mouche gat ekki annað en brosað.
„Ég vil það ekki. Ég held, að mér líki
vel við þig.“
„Er það satt?“ Rauðtopp tókst að
setja upp svip undrunar og ánægju.
„Þessu þarf ég að velta fyrir mér. Ég
sé þig sijúnna kannski.“
Hanaþvarf, en þegar í stað kom í
14
ljós framhluti af rauðum ref, með langt,
frammjótt trýni og hæðnislegt glott.
Það var ósvífni í frökkum augunum en
þó meiri frekja í röddinni. Um stund
horfði hann gætiiega á stúlkuna —
virtist síðan brosa undirförlu, fleðulegu
brosi og sagði rámri röddu: „Halló,
elskan!“
Mouche setti upp vandlætingarsvip.
„Segðu ekki halló við mig,“ sagði hún
stranglega. „Þú ert grályndur þorpari,
ef ég þekki þig rétt.“
Refurinn sneri höfðinu og virtist nú
særður. „Það er ég ekki. Ég get ekki að
því gert, hvernig ég lít út. Komdu og
sjáðu. Réttu fram höndina."
Mouche kom nær kassanum og rétti
feimnislega fram höndina. Það voru á-
hyggjuhrukkur á fölu enninu undir ó-
dýra hattinum, þó var hún hrifin. Ref-
urinn gróf hökuna bllðlega í lófa
Mouche og andvarpaði þunglega.
„Þarna sérðu, hvort þú hefur ekki
dæmt mig ranglega?“ Hann drap tittl-
inga framan x hana.
Mouche lét sér ekki segjast og
mælti: „Ég er alls ekki viss um það.“
„Alveg eins og kettlingur," sagði
refurinn ákveðinn og hjúfraði sig bet-
ur að Mouche. Síðan bætti hann við.
„Vandinn er sá, að það treystir mér
enginn. Þú gætir treyst mér, er það
ekki?“
Hún var að því komin að svara því
til, að það dytti henni aldrei í hug, þeg-
ar hann hreyfði höfuðið og leit upp til
hennar. Munnur hans opnaðist og lok-
aðist hægt. Vissulega var það þokan og
dansandi skuggarnir, en Mouche fannst
hún sjá svo mikla þrá — svo mikla
löngun í traust á skarpleitu, gáfulegu
andliti refsins, að hún varð óskiljan-
lega hrærð, og hrópið kom beint frá
hjarta hennar. „Ó, jú, það gæti ég.“
Hún var næstum búin að gleyma
hvert hún hafði verið að fara og hvers
vegna.
Henni fannst það heldur ekkert
skrítið, að hún skyldi standa þarna við
brúðuleikhúsið og skeggræða við þenn-
an þorparalega, litla ref. í heimaþyggð
hennar hafði fólk ekki aðeins rætt við
dýr merkurinnar og fuglana 1 trjánum,
heldur líka við trén og lækina — og
hvíslað leyndarmálum sínum og hjart-
ans þrá að gráu steinstyttunum æva-
fornu, sem stóðu, fullar huliðsdómi,
innan um grösin á akrinum.
Refurinn andvarpaði aftur. „Ég vissi,
að ég myndi finna einhvern nógu sak-
lausan einhvern tlma. Hvað heitirðu
elskan ?“
„Marelle. En ég er kölluð Petite
Mouche.“
„Litla flugan, ha? Ég heiti Reyn-
ardo, J.L. Reynardo. Vinir minir kalla
mig Rey. Hvaðan ertu?“
„Frá Plouharg við St. Brieuc."
Refurinn lyfti höfðinu, gaf henni ill-
kvittnislegt hornauga og hafði yfir
gamalt máltæki: „Gættu þín á sofandi
hundi, guðhræddum fyllirafti og Bre-
tona.“
Mouche kippti að sér hendinni og
hreýtti út úr sér: „Þegar refurinn pre-
dikar, skaltu gæta gæsa þinna . . .“
Hr. Reynardo hló geltandi hlátri og
færði sig upp að veggnum. „Það er
töggur í þér stelpa, þótt þú sért mögur.
Eruð þið ekki sammála, kunningjar?"
Þessu síðasta var beint til verka-
mannanna, sem lokið höfðu við að
hlaða á vörubílinn og stóðu nú hjá og
hlustuðu.
„Hún stendur í þér gamli minn,“
svaraði einn þeirra glottandi.
Refurinn gjammaði aftur og kallaði
niður undir sviðið: „Hæ, Ali! Komdu
upp augnablik og gáðu, hvort þú getur
hrætt hana þessa.“
Efri hlutinn af gríðarstóru, úfnu,
herfilega ljótu en þó elskulegu trölli
reis upp og einblíndi á Mouche, sem
starði á móti. Hún gat ekki að sér gert.
Hr. Reynardo sá um kynninguna:
„Þetta er tröllið okkar, Alifanfaron —
kallaður Ali; Ali, þetta er Mouche —
hún er dauðskotin í mér.“
Mouche ætlaði að svara með van-
þóknun. „Það er ég ekki,“ er\ sá sig
um hönd og ákvað að bíða og sjá, hvað
úr þessu yrði. Tröllið virtist gera ör-
væntingarfulla tilraun til að muna eitt-
hvað og sagði loks góðlátlegri röddu:
„Fi-fo-fe . . . nei nei fo-fe-fi — hvaða
skrambi. Ég læri þetta aidrei.“
Mouche leiðrétti hann: „Fe-fi-fo . . .“
Ali kinkaði kolli. „Auðvitað. Og síð-
ast kemur — fum. En þetta þýðir ekk-
ert. Þú ert ekkert hrædd við mig — er
það?“
Mouche fékk undarlegan sting í
hjartað og fann, að það sló hraðar
andartak. — „Ég er hrædd um ekki,“
svaraði hún.
Tröllið sagði dapurt, „Kærðu þig
kollótta. Ég vil í rauninni miklu held-
ur vera vinur þinn. Þá geturðu klórað
mér í höfðinu!“
Mouche strauk hlýðin heimska koll-
inn, og Ali stundi af vellíðan. Enn einu
sinni varð Mouche einkennilega hrærð
— og enn hrifnari varð hún, þegar ref-
urinn ýlfraði: „Mig líka,“ eins og barn
sem hefur verið haft útundan. Hann
kom þjótandi og hallaði höfðinu að
öxl hennar.
Beyglaður og skellóttur Citröen-bíll
með farangursgrind á þakinu og stórt
ferðakoffort fest aftan í, kom akandi
út úr myrkrinu, og út úr honum klifr-
aði furðulegt fyrirbæri í mannslíki.
Þetta var eineygður negri í tötraleg-
um einkennisbúningi Senegal-herdeild-
arinnar, hrukkóttur, gamall maður með
stórt andlit, glansandi skalla og fullan
munninn af gulltönnum, sem báru betri
timum vitni.
Hann var með skítuga, hvíta dulu
yfir blinda auganu, sem gerði ásýnd
hans enn hræðilegri. En bros hans var
barnslegt og sakleysislegt. Um háls
hans hékk gítar.
Hann leit á hópinn, skók höfuðið
undrandi og flissaði. „Hverja hefurðu
náð í núna, hr. Reynardo? Get ég ekki
Frh. á bls. 36.
Blaðamaður Hrundar ræðir við Jónínu Þorfinnsdóttur.
hver
eru helztu
ágreiningsmál
foreldra
og unglinga ?
HRUND lagði þessa sam-
vizkuspurningu fyrir átta
manneskjur: tvær mæður,
tvo feður, tvær stúlkur og
tvo drengi. Svör þeirra fara
hér á eftir.
JÓNI'NA ÞORFINNSDÓTTIR,
húsmóðir og kennari:
Ágreiningsmál milli mæðra og
dætra eru að sjálfsögðu ákaflega
mismunandi eftir einstaklingum
og erfitt að gefa nokkuð al-
mennt yfirlit um þau, nema höfð
sé í huga reynsla annarra, ekki
síður en sín eigin.
Þótt vandamál aldursins 14—20
ára virðist erfiðari og víðtækari
en annarra aldursskeiða, á það
þó sannarlega við um þau, að
lengi býr að fyrstu gerð.
Óhætt er að fullyrða, að upp-
eldi stúlkunnar fram að ferm-
ingu hefur úrslitaáhrif á lausn
vandamála hennar, þegar hún
þroskast.
Þótt mikilvægt sé, að rétt sé
tekið á vandamálum unglings-
ins jafnóðum og þau koma fram,
er allt undir því komið, að sá
grundvöllur, sem lagður hefur
verið í bernsku, sé traustur. Þeg-
ar í æsku verður að skapa svo
öflugt samband gagnkvæms
trausts og virðingar, að ekki
bresti í sviptibyljum unglings-
áranna, þegar allt er á hverfanda
hveli í sálarlífi stúlkunnar.
Hér er það raunar ekki móðirin
ein, sem á hlut að máli, þó að
eðlilegt sé, að hún eigi bezt með
að fjalla um mál dætranna. Rann-
sóknir hafa sýnt, að meira máli
skiptir að foreldrarnir séu sam-
hent og sammála um uppeldið,
en hvort uppeldisaðferðin sé að
öllu leyti rétt.
Barninu er það mikill lærdóm-
ur, hvernig foreldrarnir leysa á-
greiningsmál sín. (Sumir for-
eldrar skapa barni sínu slíkt
heimili, að þar virðist aldrei vera
um nein ágreiningsmál að ræða.)
í augum dótturinnar þarf ástúð
og tillitssemi að vera svo sjálf-
sögð meginregla á heimilinu, að
nauðsynlegur agi og ástríki, það
tvennt, sem nútímaunglingurinn
þarfnast mest, skapist af sjálfu
sér.
Þegar ágreiningur kemur upp
á milli móður og dóttur, skiptir
miklu, að móðirin geri sér jafnan
grein fyrir þörfum dótturinnar og
að dóttirin finni það og geti
treyst því. Móðirin vill oft flaska
á því, að vilja veita dótturinni
eitthvað, sem hún hafði ekki
sjálf á sínum tíma. Er það vís
vegur til að glata trausti hennar.
Hvort ágreiningur móður og
dóttur er um klæðnað, skólanám,
félaga eða eitthvað annað, er
það dótturinni stuðningur að
finna, að móðirin reynir að setja
sig í hennar spor, vill henni vel
og sýnir henni traust, hvetur
hana til dáða og gleðst með
henni á björtum æskudögum.
ARI ÓLAFSSON,
menntaskólanemi:
All flestum unglingum finnst
foreldrar sínir ekki gefa sér nógu
mikið svigrúm. Unglingarnir vilja
vera sjálfstæðir og öðrum sem
minnst háðir. Helzta vandamálið
er: Hvenær er unglingurinn fær
um að ráða sér sjálfur? Sjaldnast
ber foreldrum og börnum saman
um þetta, og árekstrarnir, sem af
þessu hljótast, geta síðan leitt til
beinnar óvildar, eins og mörg
dæmi sanna.
Framfarir á flestum sviðum
hafa verið svo örar síðasta manns-
aldur, að lífsviðhorf og siðgæð-
isviðhorf þau, sem æskan nú vex
upp við, eru mjög ólík þeim, sem
foreldrar hennar ólust upp við.
Þetta tel ég vera helztu orsök á-
greiningsins milli foreldra og
unglinga.
Að mínu áliti ættu unglingar
að mótast í samræmi við eigin
skapgerð og umhverfi, en ekki
eftir því, sem tíðkaðist á ung-
dómsárum foreldra þeirra.
MARGRÉT BJÖRNSSON,
húsmóðir:
Ég held nú, að vandamálið sé
alltaf það sama. Ég man, þegar
ég var ung, að við krakkarnir
vorum sögð löt og kærulaus,
skemmtanafíkin og rallgefin. Við
vorum engir englar í þá daga, en
eldra fólkið virðist flest hafa
gleymt því.
Óróinn er sama fyrirbærið nú
og þá, þótt hann komi kannski
öðruvísi í Ijós. Við laumuðumst
inn í rófugarða eða stálum hross-
um — og okkur var líka kennt um
alla skapaða hluti — nema þá
helzt reimleika, sem auðvitað
voru okkur að kenna líka! Nú
æpa börnin á bítlahljómleikum.
Fólk á að skoða betur í eigin
barm, líta aftur og muna, hvernig
það sjálft lét á unglingsárunum.
Eina hættan er vínið. Það er það
eina, sem fólk þarf að vera veru-
lega hrætt við. Þetta litla fólk kann
ekki með það að fara. Óp og ó-
hljóð á hljómleikum eru saklaus
og veita þar að auki útrás. Allir
þurfa útrás til að geta orðið
virðulegt fólk og góðborgarar.
Alltaf var verið að spá því fyrir
okkur í gamla daga, að við fær-
um öll í hundana — þó kom-
umst við öll til manns. 2000 ár-
um fyrir Krist var jafnvel skrifað
um spillingu ungdómsins, og þó
stendur heimurinn enn.
Upp til hópa eru unglingarnir
sízt verri en þeir voru. En utan-
aðkomandi breytingar hafa verið
örar. Alls konar kvikmyndir eru
sýndar unglingum í dag, sem
ekki voru til áður. Þessi hraða
breyting hefur aukið óróann.
En unglingarnir eru frjálslegri
og ófeimnari nú en áður í sam-
bandi við breytingar gelgjuskeiðs-
ins — stúlkurnar eru til dæmis
ekki nærri því jafn feimnar í sam-
bandi við tíðir, og áður var.
Kennslu ætti að auka i kynferðis-
málum í skólum, en gæta þess
að hún sé í höndum valinna
manna — jafnvel lækna eða
hjúkrunarkvenna.
STEINN HALLDÓRSSON,
verzlunarmaður:
Skemmtanir eru mikið ágrein-
ingsmál. Krakkar eru farnir að
skemmta sér allt of mikið 13 og
14 ára. Það er ekki gott að byrja
svona snemma —- og ástandið
fer sí-versnandi. Eina lausn þessa
vandamáls er sú, að félagsstörf
verði fjölbreyttari fyrir þetta ald-
ursskeið, og skólarnir sýni meiri
tilþrif en þeir hafa gert. Ágætt
ráð væri að stofna góð félags-
heimili í hverju hverfi bæjarins.
Skemmtistaðir eru engir fyrir
krakka yngri en 16 ára. Væri ekki
hægt að hafa böll fyrir þau t.d.
frá 8—11.30 á kvöldin? Þau geta
hvergi farið — þess vegna fíflast
þau á götum úti og stunda partý.
Einnig ætti að skipuleggja ferða-
lög og senda þá fullorðinn mann
með.
Hins vegar ættu líka að vera
sérstakir skemmtistaðir fyrir
krakka frá 18 til 21 árs — maður
er farinn að hugsa öðruvísi á
þeim aldri — þar sem væri vín-
veitingarleyfi. Drykkjan mundi
minnka við það, því að það
er meira sport að drekka, ef
maður má það ekki. Þarna ætti
að banna krökkum innan 18 ára
og hafa meiri hörku við heimt-
ingu nafnskírteina en verið hefur.
Drykkjan er orðin mikil, og
krakkarnir eru sífellt yngri, þegar
þau fara að reykja og drekka.
Þau lesa og sjá á kvikmyndum
hvernig þetta er í útlöndum og
vilja fylgjast með. Ef þau vinna
ekki sjálf, verða þau frefc á pen-
inga heima fyrir. Foreldrar ættu
að ræða meira við krakkana og
taka stærri þátt í áhugamálum
þeirra. En fæstir foreldrar geta
samlagast nútímanum — klifa
bara stöðugt á því, að allt hafi
verið betra í gamla daga — sem
ég stórefast um að hafi verið.
Barneignir unglinga stafa í
flestum tilvikum af því, að krakk-
arnir vita ekki, hvað þau eru að
gera. Kennsla í kynferðismálum
er allt of léleg í skólum. Ef kenn-
ararnir eru hræddir við að kenna
þetta, gæti t.d. læknir komið og
haldið greinargóðan fyrirlestur.
Það yrði áreiðanlega vel þegið.
Okkur er alltaf ofaukið — full-
orðna fólkið skilur ekki æskuna.
Aginn verður að vera, en skiln-
ingur og agi ættu að fylgjast að.
15