Hrund - 01.12.1967, Blaðsíða 18

Fvrir skömmu var haldið hér í borg barnaverndarþing. Meðal þeirr.i,
sem þar fluttu erindi, var Jónas Bjarnason, sérfræðingur í kvensjúk-
dómum. Gerði hann þar að umræðuefni ungar verðanu mæður og
kvað allt of algengt, að barnungar stúlkur, sem engan jjroska eða að-
stöðu hefðu til að verða mæður, yrðu barnshafandi. Hefði það í för
með sér geysileg vandamál, sem oft og tíðum væri ógerlegt að leysa
á viðunandi veg. Hann kvað þetta vera í stöðugri aukningu og væri
þar eflaust mörgu um að kenna, en þyngst á metunum væri líklega
fávizka unglinga um kynferðismál og væri því brýn nauðsyn að bæta
úr því. Það taldi hann einkum í verkahring skólanna. Slík kennsla
ætti að byrja fyrr en síðar og tvímælalaust á skyldunámsstiginu, og ef
til vill væri rétta leiðin að fá lækna og hjúkrunarkonur til að fjalla um
þessi mál. Gat hann um tilraunir, sem gerðar hefðu verið á þeim vett-
vangi og tekizt vel. En hann minnti einnig á, að það væri ekki aðeins
kennslu um kynferðismál, sem ábótavant væri, heidur heilsufræði
almennt.
1 umræðum á eftir var mikið rætt um á hvaða aldursskeiði væri
heppilegast að láta börnum í té fræðslu um kynferðismál og hverjir
ættu að veita hana. Kom j:>á meðal annars fram sú tillaga, að slík
fræðsla færi fram í sjónvarpinu, jafnvel í barnatíma. Það kom einnig
fram í umræðunum, að fræðsluyfirvöld borgarinnar hafa gert ýmsar
tilraunir til að fínna lausn á þessu vandamáli. Hefur þess meðal annars
verið farið á leit við Rauða krossinn, að hann sendi hjúkrunarkonu í
skólana til að annast kennslu um þessi mál. Rauði krossinn lýsti sig
reiðubúinn til samstarfs en enn hefur ekki fengizt heppileg mann-
eskja í starfið. Þá hefur það verið til umræðu í fræðsluráði að efna til
námskeiða fyrir kennara í heilsufræði.
Af þessu tilefni efndi HRUND til umræðufundar, þar sem til var
stefnt bæði körlum og konum, sem hafa hugsað um þessi mál og fer
árangurinn af þessum umræðum hér á eftir. Nokkru fyrir fundinn
tókst okkur að ná tali af Jónasi Bjarnasyni, og kvaðst hann hlakka
til að heyra hvað mæður og nemendur hefðu um jjetta að segja, því
j:>eim væri málið skyldast. Sem læknir kvaðst hann uggandi um á-
standið og áleit, að umræður á opinberum vettvangi gætu haft heilla-
vænleg áhrif.
Tilraun sú, er Jónas gat um í erindi sínu, var gerð í Flensborgar-
skóla síðastliðinn vetur, að beiðni skólastjórans þar, Ólafs Þ. Kristjáns-
sonar. Fræðslan fór fram í 3. og4. bekk gagnfræðadeildar og stóð
aðeins yfír í einn eða tvo tíma. Jónas sá sjálfur um kennsluna og sagði
að ríkt hefðu einlægur áhugi og alvara.
Til þess að heyra álit einhvers j:>ess unga fólks, sem naut fræðslu
læknisins í fyrra, buðum við á fundinn ungum manni, að nafni Gunn-
laugur Sveinsson, en hann lauk gagnfræðaprófí frá Flensborgarskóla
sl. vor. Auk hans komu til fundarins Jón A. Gissurarson, skólastjóri
Gagnfræðaskólans við Lindargötu, Hólmfríður Brynjólfsdóttir, hús-
móðir, Dóróthea Einarsdóttir, húsmóðir og Magdalena Schram,
nemandi í 6. bekk M.R. Af blaðsins hálfu tóku þátt í viðræðunum
Margrét R. Bjarnason og Bryndís Schram.
I upphafi fundar lögðum við þessa spurningu fyrir gesti okkar:
Er kynferðisfræðsla í skólum tímabær ?
Allir voru gestirnir jreirrar skoðunar að svo væri, nema Jón A.
Gissurarson skólastjóri og gerði hann eftirfarandi grein fyrir afstöðu
sinni:
Sveitabörnum verður býsna fljótt ljóst sambandið milli tímgunar
húsdýra og fæðingar. Þau eru ásjáandi beggja þessara viðburða og
þeir eru þeim því engin dul. Fæðing litla bróður eða systur verður
þeim því engin torráðin gáta, þau koma einfaldlega úr móðurkviði
eins og litlu lömbin. Borgarbörnin eru verr sett, þau verða að fá
fræðslu fullorðinna um jrað, sem hinum er sjálfsagður hlutur. Móðir er
sá aðili, sem þeirri fræðslu miðlar, enda löngu fyrir skólagöngu.
Skólinn eykur svo og dýpkar skilning barna á viðhaldi lífsins með
námsgreinum, svo sem náttúru- og heilsufræði. Ekki er um neina
fræðslu í kynferðismálum að ræða.
Nú er talið að telpur hér verði kynþroska 12 ára, aðrar síðar en
sumar fyrr — piltar eilítið síðar. Kynþroskaaldurinn er talinn hafa
lækkað hér síðustu áratugi um 1-2 ár. Engum blöðum er um það að
fletta, að börn undir fermingaraldri eru of ung til að hafa kynmök,
þótt kynþroska séu. Líkams- og sálarþroski bíður við það hnekki.
Slysabörn hafa geigvænleg áhrif á unga móður og valda foreldrum
18