Hrund - 01.12.1967, Blaðsíða 20

Blaðamaður: En getur þjóðfélagið
ætlazt til þess, að hver móðir hafi
þann félagslega, siðferðilega og kyn-
ferðislega þroska, sem þarf til að
geta leitt dóttur sína í þessum efnum?
Jón: Við verðum að gera
þær kröfur til þeirra.
Hólmfríður: hað getur ekki stað-
izt. Það var aldrei um þessi mál talað,
ekki eitt einasta orð, svo að þær
kunna það ekki.
Jón: Já, víst hefur orðið
breyting — uppeldið síðustu áratugi
hefur farið í mola hjá okkur. Það er
eðlilegt, það hefur orðið gerbreyting
á þjóðfélaginu. Hinsvegar segir mér
hugur, að þessar ungu stúlkur verði
betri mæður en mæður þeirra hafa
verið.
Hólmfríður: Ábyggilega, því að við
höfum brugðizt.
Jón: Já, við höfum brugð-
izt vegna hinna þjóðfélagslegu að-
stæðna.
Hólmfríður: En við höfum strang-
ari siðferðiskennd en unga fólkið nú.
Magdalena: Það má þó ekki kenna
okkur unga fólkinu um alit, sem af-
laga fer í þjóðfélaginu. Við sköpum
ekki móralinn, það eruð þið, sú kyn-
slóð, sem völdin hefur í þjóðfélaginu.
En mig langar til að spyrja um eitt
atriði. Hvað er það, sem þið viljið
láta kenna í skólunum? Hvernig
barnið verður til, eða hvernig á að
koma í veg fyrir að barn verði til?
Á ekki að kenna ungum stúlkum,
hvers vegna þær eigi ekki að fara að
sofa hjá svona ungar?
Dóróthea: Eg hef hugsað mér
þessa fræðslu um það sem gerist í
líkama stúlku, sem verður ófrísk.
Hólmfríður: Það er ekki nóg. Það
verður að leiða henni fyrir sjónir,
hvaða ábyrgð fylgir því að fæða barn
í heiminn.
Jón: Eg mundi alveg vera
Hólmfriður: Við vonwi alin upp við, að
aldrei mátti um þetta tala.
andvígur umræðum við börnin í
þessum grundvelli jafnskjótt og þau
verða kynþroska. Auðvitað verðum
við að gera ráð fyrir, að þrettán ára
stúlka, jafnvel þótt hún sé orðin kyn-
þroska, sé of ung fyrir kynmök.
Magdalena: Hafið þið meiri á-
hyggjur af því, að stúlkan eigi barn,
eða að hún sé ekki hrein mey fjórtán
ára?
Jón: Þetta er nú aðeins
stigsmunur?
Magdalena: Já, en í þessu liggur
allur munurinn.
Jón: Eg álít, að það geti
verið verulega hættulegt fyrir stúlku
á þeim aldri að eignast barn. Bæði
siðferðilega og líkamlega. Og það
eina, sem við getum gert til að koma
í veg fyrir það, er að auka ábyrgðar-
tilfinningu foreldranna.
Blaðam: Er þetta þá einhver mein-
semd í þjóðfélaginu sjálfu. Segir það
ekki nokkuð um þjóðfélagið, að við
skulum hér saman komin til þess að
ræða kynferðisleg vandamál unglinga
á fermingaraldri?
Magdalena: Jú, einmitt — það er
mórallinn hjá fólkinu.
Dóróthea: Þetta hefði ekki kom-
ið til mála, þegar við vorum ung.
Það hefði ekki verið þörf fyrir um-
ræður um þessi mál.
Hólmfríður: Við höfðum það á
samvizkunni, að við þyrftum að
varðveita okkur handa þeim eina
útvalda.
Magdalena: Já, en þetta er aldrei
brýnt fyrir neinum núna.
Dóróthea: Það þarf auðvitað að
auka félagslegan þroska barna og
skvn þeirra á lífið almennt.
Blaðamaður: Hvaða áhrif hefur trú-
in haft á þetta? Eða öllu heldur trú-
leysið?
Jón: Það hefur eflaust ein-
hver áhrif haft.
Dóróthea: Eg held, að trúin komi
Gunnlaugur: Egfékk mina fyrstu fraðslu
i 12 ára bekk.
heldur lítið inn á siðferðið yfirleitt.
Biaðamaður: Ekki kannske trú úr
kennslubókum. En meðal trúaðra
þjóða er þessu öðru vísi farið. Þar
verður ekki vart þeirrar upplausnar,
sem við höfum hér.
Magdalena: Kannski það sé óttinn.
Jón: Hvað sem öllu þessu
líður, getur skólinn einn ekki borið
ábyrgðina, við verðum að reyna að
treysta heimilunum. Og þó að við
vitum, að mörg þeirra séu í molum,
er, sem betur fer, meirihlutinn heil-
brigt fólk.
Dóróthea: En hver á að fræða
þau börn, sem koma frá vandræða-
heimilum. Það er stór hópur og þau
þurfa ekki hvað sízt á fræðslu að
halda.
Jón: Það er annað mál, og
þá kemur til kasta annarra aðila, lækna
eða presta. Þar ætti kirkjan e.t.v. að
gegna einhverju hlutverki.
Blaðamaður: En hvernig er með
fræðslu sonarins?
Hólmfríður: Mér finnst það vera
hlutverk mannsins að tala við son-
inn.
Blaðamaður: Hvað skyldi það vera
í þjóðfélaginu sem veldur því, að
unglingum finnst sjálfsagt að sofa
saman? Þar á hefur orðið geysileg
breyting á skömmum tíma.
Magdalena: Þau fara ekki svo í
kvikmyndahús, að þau sjái ekki eitt-
hvað um kynferðismál, opna ekki svo
bók, að hún fjalii ekki um þessi mál.
Það er alls staðar hamrað á þessu.
Jón: Við vitum, að stúlkur
verða kynþroska þrettán ára eða svo.
Veitum við þeim fræðslu, gerandi
ráð fyrir, að þær séu farnar að lifa
með karlmanni?
Magdalena: Við verðum að horf-
ast í augu \dð þá staðreynd, að þær
eru farnar til þess. Strax eftir að þær
koma í gagnfræðaskóla. Og ég held,
að stelpum í 1. og 2. bekk sé alveg
Dórótbea: Dóttir min var i 12 ára bekk
i fyrra og þá ' var þessum kafla sleþþt.
nákvæmlega sama, hvort þær eru
hreinar meyjar eða ekki. Ef þær vita,
hvernig þær eiga að komast hjá því
að verða ófrískar, hika þær ekki við
að sofa hjá.
Hólmfríður: Er þetta virkilega orð-
inn svona stór þáttur í lífi unglinga?
Dóróthea: Ég held, að fullorðið
fólk hafi yfirleitt ekki áttað sig á því,
hvað unglingarnir eru almennt farn-
ir að lifa kynferðislegu lífi.
Blaðamaður: Ungur félagsfræðing-
ur, sem gerði könnun á þessu hér í
Reykjavík, segir að unglingar byrji
yfirleitt að hafa kynmök 15-17 ára.
Það sé að minnsta kosti algengt.
Jón: En hver getur haft á-
hrif á þetta? Eigum við að sleppa
þeim möguleika, að það séu foreldr-
arnir. Ég er t.d. hræddur um, að
margt ríkara fólk gefi sér ekki næg-
an tíma til að sinna börnum sínum.
Það er á skemmtunum og lætur börn-
unum eftir íbúðina. Svo koma börnin
Jón: Já, lifið - en lífið byggist ekki allt á
„sexi“.
Gunniaugur: Eg er auðvitað oft úti á
kvöidin, en ekki i slamum félagsskaþ.
20