Fréttablaðið - 14.02.2013, Qupperneq 50

14. febrúar 2013 FIMMTUDAGUR| MENNING | 34MENNING
NAOMI WATTS
TILNEFND TIL GOLDEN GLOBE VERÐLAUNA
BESTA LEIKKONA Í AÐALHLUTVERKI
Komin í bíó
100/100
„Ógnvænlega vel gerð.“
100/100
„Fer beint í efsta sæti yfir þær myndir
sem fólk verður að sjá á árinu.“
100/100
„Einstaklega raunveruleg stórslysamynd,
sem lætur engan ósnortinn“
„Ein af betri myndum ársins 2012.“
Mbl.
Egill Örn Jóhansson var kjörinn
formaður Félags bókaútgefenda
fyrir helgi en forveri hans, Krist-
ján B. Jónasson, lét af formennsku
eftir sjö ára starf. Spurður hvað
standi upp úr á formannstíð sinni
segir Kristján að undanfarin ár
hafi verið umbrotatímar fyrir
útgáfubransann. Fyrst má auð-
vitað nefna hrunið, sem olli bóka-
geiranum búsifjum eins og öðrum,
en Kristján segir greinina engu að
síður hafa staðist þá ágjöf vel.
„Við náðum að bjarga fjár-
munum okkar áður en til hrunsins
kom og settum í gang kynningar-
strategíu sem miðaði að því að
fólk hætti ekki að kaupa bækur.
Við sjáum nú að bókin, að minnsta
kosti í samanburði við ýmsar aðrar
neysluvörur, hélt dampi.“
Rafvæðingin
Önnur breyting sem varð, og í
sjálfu sér stærri, var stafræna
byltingin.
„Innkoma rafrænna bóka á
markaðinn hefur breytt lands-
laginu. Það er algjörlega alþjóð-
leg þróun og Ísland er hluti af því
púsli. Undanfarin ár hafa reynst
mikilvæg til að móta margt í þessu
umhverfi en enn eru ýmis álitamál
óleyst, til dæmis réttur bókasafna
til að skanna bækur, hvernig eigi
að standa að því og endurgerð bók-
menntaarfsins á stafrænt form,
sem er feiknastórt úrlausnarefni
og verður ekki leyst af einkafyrir-
tækjum. Þetta eru meðal þeirra
verkefna sem bíða nýs formanns.“
„Rafvæðingin er mesta bylting
í bókaútgáfu síðan prent vélin var
fundin upp,“ bætir Egill við. „Það
gerir sér í raun og veru enginn
grein fyrir því hvernig þessi
bransi mun standa eftir aðeins
örfá ár, það verða til ný viðskipta-
módel, nýir dreifingarmögu-
leikar og svo framvegis. Ofarlega
í forgangsröðinni er að semja við
bókasöfn og menntastofnanir um
hvernig sé best að standa að dreif-
ingu rafrænna bóka. Þar erum við
afar skammt á veg komin en erum
þó með hugmyndir um mál sem
við teljum að hægt sé að leysa, til
dæmis varðandi rafrænt kennslu-
efni í framhaldsskólum landsins.
Það eru að okkar mati mjög rót-
tækar hugmyndir og áhuga verðar
hugmyndir og hafa fengið já-
kvæðar undirtektir hjá þeim þing-
mönnum sem við höfum kynnt þær
fyrir.“
Þarf lítið að gerast
til að allt fari á hliðina
Þótt möguleikar stafrænu bylt-
ingarinnar séu miklir segjast þeir
Egill og Kristján verða varir við
óraunhæfar væntingar til hennar.
„Það er í sjálfu sér ekki skrítið,“
segir Kristján, „því umræðan
stjórnast af upplýsingum sem
við fáum gegnum fréttaveitur af
gangi mála á langstærsta rafbóka-
markaði í heimi, Banda ríkjunum.
Ísland er með minnsta bóka-
markað í heimi og það að halda að
við getum tekið þessi stóru módel,
sem til dæmis Amazon og Itunes
fara eftir, og heimfært þær á
Ísland eru bara draumórar.“
Egill bætir við að fyrir jafn
lítinn markað og á Íslandi þurfi
mun minna að bera út af til að
setja strik í reikninginn.
„Það þarf í rauninni afskaplega
lítið að gerast til að setja okkur
á hliðina. Við erum miklu við-
kvæmari fyrir áhrifum en mark-
aðir sem telja tugi ef ekki hundruð
milljóna, eins og í Bandaríkjunum,
þar sem rafvæðingin er lengst á
veg komin. Sjóræningjastarfsemi
og ólöglegt niðurhal getur haft
veruleg áhrif á útgefendur og á því
verðum við að finna lausn.“
Hlutverk útgefenda
Egill og Kristján verða varir við
hugmyndir í umræðunni um raf-
bókavæðinguna um að smám
saman séu bókaútgefendur að
verða óþarfir, þar sem höfundar
geti nú dreift bókum sínum sjálfir.
Þeir segja slík viðhorf byggð á
misskilningi á hlutverki forleggj-
ara, sem útgefendur geti að vissu
leyti sjálfum sér um kennt.
„Við þekkjum sjálfsútgáfuna
vel. Hún hefur alltaf verið við lýði
hér á landi,“ segir Kristján. „Á
jafn litlum markaði og á Íslandi
er tæknilega ekkert því til fyrir-
stöðu að sá sem skrifar bók sendi
tvö þúsund manns tölvupóst með
viðhengi. Þá er hann búinn að
dreifa bókinni og klára málið.
Gallinn er sá að það tekur enginn
endilega mark á því. Þegar fólk
vitnar til dæma þar sem slíkt
hefur lukkast er yfirleitt um stóra
höfunda að ræða sem eru með
agenta á sínum snærum sem bæði
sjá um að ritstýra og markaðssetja
bókina – sem er alla jafna á könnu
for lagsins.
Þetta er ekki bara vandamál
sem við glímum við, maður heyrir
þetta líka í Evrópu. Vandinn er
kannski sá að við sem störfum við
útgáfu lítum á þetta sem svo sjálf-
sagt að við gleymdum að segja
öðrum það. Þar af leiðandi fáum
við þessa umræðu í hausinn núna.“
Undir þetta tekur Egill. „Ég held
að meirihluti almennings geri sér
ekki almennilega grein fyrir því
hvert hlutverk bókaútgefenda sé.
Fyrir vikið beinist mikil og að
mörgu leyti ósanngjörn gagnrýni
að okkur. Við höfum ekki staðið
okkur nógu vel í að kynna hvað það
er sem við í raun og veru gerum.
Bókaútgefandi er ekki prentmiðl-
ari. Hann er miklu meira og það
felst miklu meira í því að setja
saman, gefa út og selja bók. Þetta
er eitt af því sem við þurfum að
koma betur á framfæri.“
bergsteinn@frettabladid.is
Rafvæðingin stærsta viðfangsefnið
Egill Örn Jóhannsson tók á dögunum við embætti formanns Félags bókaútgefenda af Kristjáni B. Jónassyni. Þeir segja að undanfarin ár
hafi verið umbrotatímar í útgáfugeiranum og að stafræna byltingin sé langstærsta verkefnið fram undan.
ÚTGEFENDUR Kristján B. Jónasson og Egill Örn Jóhannsson segja fáa gera sér grein fyrir hlutverki bókaútgefenda.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Það gerir sér í raun
og veru enginn grein
fyrir því hvernig þessi
bransi mun standa eftir
aðeins örfá ár.
Egill Örn Jóhannesson
Sýningu Ingólfs Arnarssonar,
Teikningar, sem stendur yfir í
Sverrissal Hafnarborgar lýkur
sunnudaginn næstkomandi.
Teikning hefur ætíð skipað
veigamikinn sess í listsköpun Ing-
ólfs, en teikningar hans ein kennast
af fíngerðum línum, nákvæmni og
tíma. Á sýningunni í Sverrissal
eru teikningar frá síðustu tveimur
árum og röð fjörutíu teikninga frá
árinu 2007 sem mynda eina grá-
tóna heild og fást við blæbrigði
eins litar.
Síðasta helgi Teikninga
Sýningu Ingólfs Arnarssonar lýkur um helgina.
INGÓLFUR ARNARSSON
Lista maðurinn í Hafnarborg við
uppsetningu sýningarinnar.