Alþýðublaðið - 26.11.1919, Blaðsíða 2

2

geröar bústaðarins. En ebki er
ólíklegt, að fá mætti ýmsa sjóði,
sem nú eru til í skólunum, og
eitthvað af miljóninni sælu, til
þess að létta undir með ríkinu.
Engum getur dulist, að þetta
er alvörumál og nauðsynjamál.
Verði ekki undinn bráður bugur
að þessu, má búast við því, að
allir, sem ekki eru því betur
efnum búnir og heima eiga utan
Reykjavíkur, verði að hætta námi
í miðjum kliðum, eða leggja
aldrei út á þá braut. Þá 'yrði éf
til vill fullnægt þeim skammsýnu
grútarsálum, sem heizt vildu að
engir gengju mentaveginn, aðrir
en þeir, sem efni hafa, og ekki
fleiri en það, að synir þeirra megi
óáreittir af sór fremri, en fátækari
mönnum, komast í embættisstöð-
ur. Þeir menn geta ekki, eða öllu
heldur vilja ekki skilja það, að
því fleiri skólagengnir menn, sem
til eru í landinu, þess meira hefir
ríkið úr að velja, er það vantar
þjóna. Og ungir menn gera ekki
annað þarfara með æsku sína, en
að kynnast mönnum og málefn-
um, en það gera þeir bezt í
skólum.
Mál þetta fel eg svo forsjá góðra
manna, og vona að hugsandi
menn sbólafélaganna taki það til
athugunar hið bráðasta og grafist
fyrir hugi skólabræðra sinna. Því
verði námsfólk einhuga um fram-
gang málsins, er enginn vafi á
því, að hið opinbera getur ekki
staðið sig við að daufheyrast við
þessu nauðsynjamáli.
Börnin.
Það verður aldrei ofsögum sagt
af því, hve aumleg húsakynni eru,
sem margur fátæklingur verður við
að búa í þessari borg. Kjallara-
holurnar eru það sem verst er
loftið í, í þeim er afskaplegt sagga
og fúaloft, ofan á þau óheilindi,
sem orsakast af þrengslum í þess-
um holum. Fjöldi barna verður að
lifa öll barnsár sín í þessum vistar-
verum, og ef hlítt er lögum og
reglum sem settar eru, þá mega
börnin aldrei koma út fyrir dyr,
aldrei skríða upp úr holum sínum,
hvorki vetur né sumar, því í Lög-
alÞýðublaðið
reglusamþyktinni er börnum bann-
að að haldast við á almannafæri,
og þegar börnin ekki mega vera
á almannafæri, mega þau hvergi
vera. Því að undanskyldu almenna-
færi er hér ekkert land, nema tún
og garðar einstakra manna, sem
ekki kæra sig um að annara börn
séu að leikjum á eignum sínum,
sem ekki er heldur von. Ástandið
er svona, því verður ekki móti
mælt, og úr þessu verður eitthvað
að ráða það er líka víst. En hve-
nær verður það gert, ef aldrei er
reynt að byrja á einhverju, sem
bætt geti. Við erum ekki svo
miklir framskónarmenn, Reykvík-
ingar, í menningarlegu tilliti, að
úr öllum meinum verði bætt í
einu, en að byrja á því sem næst
liggur, er ekki óhugsandi að megi
reyna. Liggur okkur þá nokkuð
nær en að koma í veg fyrir að
uppvagsandi kynslóðin úrkynjist og
eyðileggist, koma í veg fyrir að
börnin deygi eða verði aumingjar?
Úr húsnæðinu verður ekki bætt
svo, að um muni, fyrst um sinn.
En úr því mætti bæta, að börnin
gætu ekki átt kost á að koma undir
bert loft, án þess að vera sér þess
meðvitandi, að þau væru að brjóta
lög eða í óleyíi að troða á eign-
um annara. Mér hefir dottið í hug
að bærinn ætti að taka í sínar
hendur, auðvitað gegn endurgjaldi,
eitt eða tvö tún hér í bænum til
þess að börn og unglingar gætu
hafst þar við á vetrum, og út-
búa þessi tún svo, að þar gætu
farið fram leikir fyrir börn og
unglinga.
Bærinn á jarðir i grendinni og
mætti þar setja á stofn sumar-
bústaði. Bústaðir held eg væri
einkar hentugur staður og mætti
þá senda börnin þangað úr kjall-
araholunum og lofa þeim að anda
að sér heilnæmu lofti um sumar-
tímann. Þetta mundi kosta tölu-
vert fé, en hvað kostar að eyði-
leggja andlegt og líkamlegt at-
gervi fjölda barna, hefir íslenska
Jjjóðin ráð á því? Eg segi að
andlegri og líkamlegri heilsu þess-
ara barna sé hætta búin og efar
víst enginn að svo sé, en áhrifin
sem ástandið, eins og það er, hefir
á siðferðislífið, hafa máske ekki
nægilega margir athugab.
Eg bý nálægt túni, sem er ein-
staklings eign, það er hentugt til
leika, enda oft leikið þar knatt-
Oliaofnar eru „lakkeraðir*
og gerðir sem nýir. Gert við lampa
og lampagrindur á Laugaveg 27.
spyrna. Haust og vor ergertmest
að þessu. Unglingarnir eru sór
þess meðvitandi, að þeir hafa ekki
leyfi til að leika sér þarna og
hafa oft verði til að gæta að eig-
anda, hlaupa oft frá hálfnuðum
leik og flýja, ef sést til einhvers,
sem líkindi eru til, að hafi rétt
til að reka úr túninu.
Leikurinn sjálfsagði og saklausi
er orðinn í huga unglinganna að
glæp, sem þeir verða að komast
hjá að bera ábyrgðina á.
Sleðaferðir á götum eru bann-
aðar, en þegar færi er, eru allar
götur fullar af sleðum — börnin
vita, að þau mega þetta ekki og
forðast eftir föngum að verða á
vegi lögreglunnar. Getur hugsast
að nokkurt bæjarfélag hafi betri
skóla til að gera borgaraefni sín
að lögbrjótum og glæpamönnum.
Auðvaidsbiöðin hafa oft hrópað
hátt um ónæði eg hættur, sero
stafa af sleðaferðum unglinga um
götur, og heimtað þær harðlega
bannaðar og krafist þess af lög-
reglunni, að hún næði í alla söku-
dólgana, ræki börn inn og sekt-
aði foreldrana. Þetta væri nú
gott eg blessað, ef þeir háu herrar
sem að þessum blöðum standa,
legðu svo mikib fé í bæjarsjóð
eða stæðu ekki á móti því, að
bæjarsjóður aflaði sér tekna með
þátttöku í arðvænlegum fyrirtækj-
um — svo að hægt væri að vísa
unglingum á staði, sem þærgætu
notið æskufjörsins.
Hvað kröfum til lögreglunnar
viðvíkur, þá ættu þeir ekki ab
standa á móti þvi, að lögreglu-
þjónar væru nægilega margir og.
sæmilega launaðir.
Eg treysti því, að bæjarstjórnia
taki þetta alvarlega mál til ræki-
legra yfirvegunar og framkvæmda
hið allra bráðasta.
Nói.
Aths.: I lögreglusamþyktinni er
ekki lagt, skilyrðislaust bann við
ieikjum og sleðaferðum á ölluöi
götum, heldur að eins á þeiro
götum, sem lögreglustjóri ákveður..