Skessuhorn - 19.12.2007, Blaðsíða 41

41 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER
um var þá grenja skytta en Gísli
kom mörg ár í röð til að að stoða við
veið ina á vetr um. Ég sog að ist að
mann in um og á hugi minn á veið­
inni vakn aði til muna.“ Ann ar mað­
ur sem hafði á hrif á Snorra var Ás­
geir Páls son kenn ari í Reykja vík sem
var mág ur Á stríð ar Þor steins dótt­
ur í Húsa felli. Hann varði sumr inu
við veiði skap og var grenja skytta á
Kili og víð ar, en kom að því loknu
í Hús fell og var þá að hjálpa til við
hey skap og fleira „Ég fór að plana
fram tíð ina eins og ungra manna er
sið ur og sá að kenn ar ar byggju við
þau góðu kjör að geta stund að veiði
allt sum ar ið. Ég taldi því þjóð ráð að
fara í kenn ara nám, þannig gæti ég
best sinnt veið inni.“
Kenn ara nám
Eft ir barna skól ann fór Snorri í
Hér aðs skól ann á Núpi og þar var
hann í þrjá vet ur. Að því loknu réð
hann sig á hand færa bát á Ísa firði,
enda flokk ast það und ir veiði skap.
„Ekki var mik il eft ir tekja eft ir sum­
ar ið, raun ar svo rýr að Snorri þurfti
að sníkja far suð ur á samt fé laga sín­
um því þeir áttu ekki fyr ir far inu.
Enn stóð hug ur inn til veiða og nú
sótti Snorri um stöðu grenja skyttu
sem þá var að losna í Hálsa sveit og
Reyk holts dal. Ekki var talið ó hætt
að láta í stöðu lít inn ung ling slíkt
á byrgð ar starf og því var samið við
Gísla Krist ins son um að hafa strák­
inn í læri í tvö sum ur, en Gísli var
þá grenja skytta við Ísa fjarð ar djúp.
Að því loknu á kvað Snorri að fara
í kenn ara nám ið til að hafa sumr in
frí til veiða.
„Ég á kvað að verða kenn ari
vegna tím ans sem þá gafst til veiða
á sumr in. Ég var lé leg ur í dönsku
og það þótti held ur lít ið burð ugt
að geta ekki les ið Andr és Önd á
dönsku. Ég skellti mér því í lýð há­
skóla í Dan mörku til að ná tök um
á mál inu, en sú á kvörð un var tek­
in í sam ráði við Snorra Sig fús son
afa minn sem var mik ill skóla mað­
ur á sinni tíð. Ég lærði dönsk una og
einnig að drekka bjór. Á sumr in lá
ég svo á grenj um með Gísla.
Til að kom ast inn í kenn ara skól­
ann var kraf ist lands prófs, en ég
hafði gagn fræða próf og þurfti því
að þreyta und ir bún ings próf inn
í skól ann og það gekk allt sam an
vel. Mér gekk vel fram an af í skól­
an um og tók góð miðs vetr ar próf.
Upp úr því fór á hug inn hins veg­
ar þverr andi og fjar aði loks al veg
út. Ég hætti að sinna nám inu og
féll í stærð fræði og nennti ekki einu
sinni að taka próf ið upp. Þannig
lauk mínu kenn ara námi.“
Aft ur í sveit ina
Um þetta leiti kynnt ist Snorri
eig in konu sinni Jó hönnu Björns­
dóttt ur sem fædd er í Varma landi
við Reyk holt. Þau komu sér fyrst
upp heim ili í Reyk holti og Snorri
fór að vinna á bíla verk stæði þar.
Hann tók grenja vinnsl una að sér
og var í því á sumr in og að auki tók
hann að sér í hlaupa vinnu á bæj um
í sveit inni. Þetta gátu orð ið lang ir
dag ar, sér stak lega á sumr in , þeg­
ar þurfti að sinna tóf unni á samt
öðru. Árið 1973 var jörð in Auga­
stað ir aug lýst til sölu. Ungu hjón in
höfðu ekki mik ið á milli hand anna
en á kváðu að festa kaup á henni.
„Við átt um ekk ert nema bjart sýn­
ina,“ seg ir Snorri. „Það upp hófst
mik ill víxla dans en þetta hafð ist allt
ein hvern veg inn.“
Snorri hafði oft áður kom ið að
Auga stöð um, enda jörð in í næsta
ná grenni við Húsa fell. Tíu ára gam­
all fór hann þang að á upp boð, eða
ak sjón eins og það hét í þá tíð. Þor­
steinn á Húsa felli lét hann fá 500
krón ur ef hann sæi eitt hvað sem
hann lang aði í. „Ég sá for láta Alad­
ín lampa sem mig lang aði ó skap lega
mik ið í. Ég bauð í hann en sýslu­
mað ur ýtti mér til hlið ar og vildi
ekki að þessi krakki væri að þvæl­
ast fyr ir full orðna fólk inu. Lamp­
inn fór á 300 krón ur og mér sárn aði
það mjög því ég hafði efni á hon­
um. En ég náði mér nið ur á sýsla og
keypti jörð ina alla síð ar.“
Af skekkt býli
Auga stað ir er innsta jörð in í
Reyk holts dal, en til heyrði Hálsa­
sveit, og þeg ar Snorri og Jó hanna
festu kaup á henni var hún enn af­
skekkt ari en hún er í dag, sam göng­
urn ar voru ekki upp á marga fiska.
Ekk ert raf magn var á bæn um og
varla veg ur sem lá að hon um. Húsa­
kost ur var lé leg ur og fyrstu sjö árin
bjuggu ungu hjón in í Reyk holti,
fóru ak andi til gegn inga. Hrepp ur­
inn hafði átt for kaups rétt að jörð­
inni, en fall ið var frá hon um gegn
því að Snorri legði fram dreng skap­
ar vott orð um að hann mundi flytja
á jörð ina og hefja á henni bú skap.
Það var því kom inn nokk ur kurr
í hrepps nefnd ar menn þeg ar þau
Snorri og Jó hanna reistu loks hús­
ið sitt árið 1980. Á þess um árum
hafði Snorri ver ið sex vet ur á tog­
ara á Akra nesi og veitti ekki af til að
hjálpa til við að axla þá fjár hags legu
byrði sem kaup in á jörð inni voru.
Norð ur ljós in seld
Hús ið að Auga stöð um var ekki
að fullu til bú ið þeg ar Snorri og Jó­
hanna flutt ust þang að. Stof an var
hálf kláruð og hugs aði Snorri sér að
ditta að henni í ró leg heit un um eft ir
að flutt væri inn. Aldrei kom þó til
þess. „Árið 1981 komu fransk ir vís­
inda menn í Húsa fell, en þeir voru
að und ir búa rann sókn ir á Norð ur­
ljós un um. Með þeim í för var einn
Jap ani, en þeir höfðu mik inn á huga
á rann sókn un um. Þá vant aði að­
stöðu und ir tæki sín og tól og Krist­
leif ur hringdi í mig því hann vissi
af því að stáss stof an hjá mér stæði
auð. Upp haf lega höfðu þeir ætl að
sér að stöðu í sum ar bú stað í Húsa­
felli, en hann var svo ekki til bú inn
þeg ar á reyndi. Ég samdi við þá og
leigði þeim stof una mína til þriggja
ára. Úr því hef ur nokk uð teigst því
þeir eru hér enn!“
Mik ill fjöldi vís inda manna hef­
ur lagt leið sína að Auga stöð um
öll þessi ár. Japönsk stofn un stend­
ur fyr ir rann sókn un um sem snúa
að seg ul sviði sér stak lega. Snorri
sér um dag lega um sýslu tækj anna.
Þetta hef ur orð ið þeim hjón um
nokk ur bú bót. „Já við höf um feng­
ið greiðslu fyr ir þetta. Jap an ar skilja
hins veg ar alls ekki ís lenskt efna­
hags líf og leig an á stof unni er sú
sama og hún var árið 1986. Ég hef
nokkrum sinn um á málg að hækk un
við þá en þeir hrista bara haus inn.
Mér hef ur ver ið bent á að verð ið
á einu kílói af eggj um í Jap an hafi
ekki hækk að þenn an tíma og því
eng in á stæða til þess að hækka leig­
una á stof unni. En þetta er ynd is­
legt fólk, al veg ynd is legt.“
Árið 2000 buðu þeir okk ur til
Jap ans í þriggja vikna ferð, sem var
ó gleym an leg. Upp úr þessu sam­
starfi hafa sprott ið ýmis tengsl við
ferða menn og marg ir Jap an ar hafa
kom ið til að skoða að stöð una. Sum­
ir þeirra hafa held ur ó raun hæf ar
vænt ing ar til valds Auga staða bónd­
ans á undr um him ins ins. „Já marg­
ir þeirra virð ast halda að ég geti
kveikt og slökkt á norð ur ljós un um
eft ir pönt un. Ég verð nú að segja
að oft er við ís lensku ferða skrif stof­
urn ar að sakast sem lofa því oft að
hér ljómi allt í norð ur ljósa dýrð. En
eitt hvað hef ur nú dreg ið úr lof orð­
un um og ég held að menn hafi all­
ir far ið héð an sátt ir. Það má segja
að ég hafi sleg ið Ein ari Ben við.
Um hann var sagt að hann hefði
jafn vel reynt að selja norð ur ljós in,
en ég er sann ar lega bú inn að gera
það,“ seg ir Snorri hlæj andi. Eft­
ir að Jap an arn ir komu til sög unn­
ar gat Snorri hætt að sækja sjó inn,
tekj urn ar komu í stað inn fyr ir leigu
þótt minni væru.
Hrakn ing ar á fjöll um
Snorri hef ur ver ið veiði vörð ur
á Arn ar vatns heiði síð an árið 1976.
Heið ina þekk ir hann eins og lófann
á sér, enda var hann ekki hár í loft­
inu þeg ar hann fór sín ar fyrstu ferð­
ir þang að. Á ferð um sín um inneft­
ir hef ur hann lent í ýms um æv in­
týr um og einnig hrakn ing um. Árið
1965, þeg ar Snorri var sext án ára,
fékk Gísli Krist ins son refa skytta
hann með sér inn á heiði, enda sótti
strák ur það stíft. Þetta var seint í
apr íl og lagt var upp snemma dags
frá Húsa felli. Ekið var á göml um
Willysjeppa eins langt upp með
Litlafljóti og hægt var og far ið það­
an á tveim ur jafn fljót um. Ekki urðu
þeir var ir við tófu fyrsta dag inn og
þeir fé lag ar komu í Álfta krók þeg ar
dag ur var að kveldi kom inn. Mjög
var veð ur sælt og nátt úr an skart aði
sínu feg ursta. Í kof an um rák ust þeir
á 14 rjúp ur sem Gísli hafði veitt í
nóv em ber árið áður. Gísli mat­
reiddi þær og taldi þær hinn fín­
asta bita, nokk uð bragð sterk ar þó.
Snorra þótti mat ur inn lítt fýsi leg ur
og gat lít ið gætt sér á hon um.
Dag inn eft ir lang aði Gísla að
skreppa inn að Arn ar vatni hinu
meira, en þang að hafði hann aldrei
kom ið. Gott veð ur út lit var og léttu
þeir fé lag ar því á sér, skildu allt eft ir
sem ekki þurfti að hafa með í stutta
göngu ferð. Þeg ar kom ið var á leið­
ar enda komust þeir að því að ekk ert
var kaff ið í skál an um við Arn ar vatn.
Gísli taldi ein boð ið að skreppa nið­
ur að Að al bóli og at huga hvort ekki
væri hægt að krækja í kaffi lús þar og
jafn vel eitt hvað út í það hjá Bensa.
Ferða lang arn ir óðu Aust urá sem
renn ur að Að al bóli, en það vissu
þeir ekki þá. Þá koma þeir auga á
tófu og á kveða að vinna hana. Elt­
ing ar leik ur inn við skolla dró þá enn
aust ar og þeg ar skepn an hafði ver­
ið unn in rann upp fyr ir þeim ljós að
þeir voru orðn ir ramm villt ir. Þeir
bruðu á það ráð að fylgja næstu á til
byggða, en það reynd ist vera Víði­
dalsá en ekki gerðu þeir sér grein
fyr ir því hvað leið in yrði löng.
Ekk ert nesti höfðu þeir og þeg ar
hungrið fór að sverfa að skaut Gísli
handa þeim heið ar gæs. Eng an elds­
mat höfðu þeir og því varð að gera
sér kjöt ið hrátt að góðu. Snorri seg­
ir að hann hafi engan veg inn get að
borð að það, enda gæs in ný skot in
og enn líf kipp ir í henni.
Húna flói var full ur af ís þetta vor
og um nótt ina gerði svarta þoku og
ískulda. För inni var hald ið á fram
nið ur með ánni og von ast eft ir að
rek ist yrði á byggt ból. Snorri seg­
ir að aldrei á æv inni hafi hann ver­
ið jafn þreytt ur og í þess ari ferð og
af rek aði hann það að sofna gang­
andi. Loks komu þeir að Litlu­
hlíð og börðu þar allt að utan. Þeir
urðu var ir við hreyf ingu inn an húss
en ekki var opn að fyr ir þeim. Þeir
brugðu því á það ráð að fara inn í
fjós og mjólka sér til mat ar. Síð­
an var för inni hald ið á fram og loks
komu þeir að bæ þar sem þeim var
hleypt inn og gef inn morg un verð­
ur. Þá höfðu þeir ver ið á göngu í
25 tíma sam fleytt og ekki haft ann­
að til átu en hráa heið ar gæs. Þeg­
ar þeim hafði ver ið kom ið í Borg ar­
fjörð inn aft ur með bíl fréttu þeir að
leit að þeim væri að hefj ast. Snorri
seg ir að þetta hafi ver ið mik ið
feigð ar flan, enda hafi þeir brugð ið
út af fyr ir fram gef inni ferða á ætl un
og eng inn hafi vit að hvar þeir voru
nið ur komn ir. En fag urt er á fjöll um
og þeg ar þeir fóru inn að Litlafljóti
að ná í bíl inn, eft ir að hafa feng ið
bílf ar að norð an og fram í Hvít ár­
síðu, gátu þeir ekki á sér set ið að
fara inn ar með fljót inu þar sem
Gísli vissi af rollu hræi í von um að
þar væri tófa. Það reynd ist líka rétt
og lifði hún fund þeirra ekki af.
Veiði varsla
Fáir þekkja Arn ar vatns heiði jafn­
vel og Snorri, enda hef ur hann
þvælst þar um frá barns aldri. Það
skal því eng an undra að hann hafi
ver ið gerð ur að veiði verði árið
1976 og því starfi hef ur hann gegnt
síð an. Á þess um árum hef ur hann
orð ið vitni að mikl um breyt ing um,
bætt ar sam göng ur hafa gert að­
gengi að heið inni mun auð veld ara.
„Það er mun fleira fólk þar á ferli
nú en var. Fyrsta kast ið voru þetta
mest starfs manna fé lög sem fóru
í fyll er ís ferð ir inn á heiði. Í dag
er sam etn ing hópanna gjör breytt
og þetta er mest an part fjöl skyldu­
fólk. Flestall ir eru til fyr ir mynd ar
en einn og einn tel ur sig eiga há­
lend ið og ekki þurfa að borga veið­
leyfi. Þá eru alltaf ein hverj ir nátt­
úru sóð ar sem henda rusli hvar sem
þeir fara.“
Þeg ar Snorri tók við starf inu
var fjög urra til fimm klukku stunda
ferð að fara inn í Úlfs vatn, leið sem
nú er hægt að fara á einni klukku­
stund. Veiði vörð ur inn fer hring
um heið ina á sjö til átta klukku tím­
um, nokk uð sem hefði ver ið ó hugs­
andi á árum áður. Snorri tel ur að
bæta eigi samöng ur og gefa fleir um
kost á að njóta heið ar inn ar. „Ég tel
að eigi að brúa Norð linga fljót svo
menn þurfi ekki að eiga rán dýra,
sér út búna fjalla jeppa til að kom ast
inneft ir. Þannig væri hægt að marg­
falda tekj ur veiði fé lags ins, en í dag
gera þær vart nema að borga út­
lagð an kostn að. Við erum nú í svip­
aðri stöðu og þeir voru við Veiði­
vötn fyr ir fimmt án árum. Þar hafa
tekj ur marg fald ast með bættri vega­
gerð og eru nú millj óna tug ir, en við
erum kannski að taka eina til tvær
millj ón ir í tekj ur. Ég tel að þeir sem
vilja halda þessu í ó breyttu á standi
séu eig in gj arn ir og vilji ekki una
öðr um að njóta nátt úr unn ar gæða.
Með fleira fólki batn ar þjón ust­
an og við ur gjörn ing ur verð ur all­
ur betri. Það þjapp ar fólki líka sam­
an á á kveðna staði sem er gott hvað
varð ar rusl, snyrt ing ar og þess hátt­
ar. Til hvers er að eiga ó spillta nátt­
úru ef eng inn fær að njóta henn­
ar?“
Gósen land
Arn ar vatns heiði var mik ið
gósen land þeim bæj um sem nýttu
hana. Hún var nýtt til upp rekstr ar
en áður fyrr stund uðu menn mikla
neta veiði í vötn um þar og gera
reynd ar enn á haustin en sam kvæmt
á kveðn um regl um sem veiði fé lag­
ið set ur. Snorri seg ir að veið in hafi
ver ið ó trú lega stór þátt ur í af komu
fremstu bæj anna. Nokk ur eggja­
tekja hafi ver ið stund uð en ó hægt sé
um vik með það nú, hún er bönn uð
auk þess sem önd er að mestu horf­
in og heiða gæs in er að mestu hætt
að verpa á heið inni. „Það er varla
neitt varp hér leng ur. Ég veit ekki
hvað veld ur, en kannski hef ur það
ein hver á hrif að menn eru farn ir
að fara fyrr inn á heiði. Áður fyrr
fóru menn aldrei fyrr en um mán­
aða mót in júní/júlí, en nú fara þeir
fyrripart í júní. Það hef ur ef laust
ein hver á hrif á varp ið.“
Fé lags störf
Snorri hef ur alla tíð haft mik­
inn á huga á fé lags störf um og tek­
ið virk an þátt í þeim. Hann sat í
hrepps nefnd í þrjú kjör tíma bil, eitt
sem vara mað ur en seg ist hafa misst
á hug ann þeg ar póli tík in kom inn
í spil ið. „Það gerð ist með sam ein­
ing unni í Borg ar fjarð ar sveit. Þá
fóru menn að bjóða fram lista í stað
hlut falls kosn ing ar inn ar sem var
hér áður. Ég rekst illa í hópi og þó
ég sé rammpóli tísk ur veit ég ekki
hvaða flokk ég styð. Ég hef kos ið
alla flokka um æv ina nema Al þýðu­
flokk inn og arf taka hans Sam fylk­
ing una. Það geta ver ið á gæt is menn
í þess um flokk um en gall inn er sá
að það fylg ir svo mik ið með af hel­
vít is ösn um. Ég get alls ekki sætt
mig við það og tek því ekki þátt í
flokks starfi.“
Árið 1994 sett ist Snorri í skipu­
lags nefnd mið há lend is ins og hef ur
ver ið skip að ur í hana á hverju kjör­
Snorri og Há kon Að al steins son við Nas hinn sem þeir keyrðu frá Kanada til New York.
Ljósm. js.
Með Guð mund ur bónda á Gríms stöð um í Reyk holts dal í seinni Heið ar leit sl. haust. Þar er
Snorri fjall kón ur, en Guð mund ur er hin veg ar kóng ur inn í fyrri leit. Hér er áð um stund.
Ljósm. óþ.