Skessuhorn - 08.01.2014, Blaðsíða 19

19MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2014
Hitti ég þar af húsfreyjum - hóp á silkinærbuxum
Vísnahorn
Gleðilegt ár lesendur
mínir!
Nú að afloknum áramótunum orti Að­
alsteinn Arnbjörnsson og geta væntanlega
margir tekið undir með honum:
Gamla árið gott er kvatt,
gleðilegt og nýtt inn datt,
eitt er mál þó illa statt;
-I am growing very fat.
Fyrir nokkrum árum þegar megrunará­
tökin tröllriðu jafnvel forhertum fjárbænd­
um, hvað þá þeim sem veikari voru í kílóa­
trúnni, sátu þeir á spjalli að afloknum jólum
svilarnir Þórarinn á Steindórsstöðum og Sig­
fús Jónsson í Skrúð. Kom fram í máli Þórar­
ins að hann hafði lagt af um þó nokkur kíló að
undanförnu en bjóst við að kannski eitt eða
tvö hefðu komið aftur um hátíðarnar. Þá varð
Sigfúsi að orði:
Glöggt ég mína fötlun finn
fötin um það vitna
þó að grennist Þórarinn
þá er ég að fitna.
Trúrækni manna er oft einna mest um há­
tíðarnar en skömmu fyrir jól hélt Breiðfirð­
ingafélagið í Reykjavík árlegt hagyrðinga­
kvöld sitt og var þar meðal annars rætt um
alvarlega skuldastöðu ákveðinnar kirkju og
vasklega framgöngu fjármálastofnunar nokk­
urrar í innheimtunni. Um þá atburði kvað Jón
Kristjánsson:
Í kirkjunni sjálfri ljósin ljóma
þó leynist þar margur hrottinn.
Það er nú heldur hart af Dróma
að handrukka sjálfan Drottinn.
Ég verð nú að viðurkenna að ég var aldrei
mjög sterkur á bókina í Kristinfræðinni í gamla
daga en ef ég man rétt var frelsarinn eitt­
hvað að ámálga það við okkur fólkið að vera
gott hvert við annað. Einhvern veginn virð­
ist þessi boðskapur hafa farið svolítið framhjá
mörgum en menn velta sér hins vegar tölu­
vert upp úr því hvað kom fyrir Jesús ásamt því
að eyða ómældum tíma í að rífast um og jafn­
vel drepa hvern annan út af því hvort skapar­
inn heiti þetta eða hitt eða hvort páfinn í Róm
sé óskeikull fulltrúi hans á jörðinni. Um þessa
hluti kvað Hálfdan Björnsson:
Það finnast enn farisear,
fræðanna totta snuð,
trúa á trúarbrögðin,
taka þau fyrir Guð.
Sú merka kona Brák sem fræg hefur orð­
ið í sögum fyrir að gera uppreisn gegn hús­
bónda sínum og gjalda fyrir með lífi sínu hef­
ur stundum verið nefnd fyrsta kvenréttinda­
konan. Um hana kvað Hafsteinn Stefánsson
þegar hann var á ferð í Borgarnesi og sá Brák­
arsund:
Grímur eftir ambátt stökk
illsku meður ríka.
Þarna í kaf við klettinn sökk
kvenréttindapíka.
Meðan Bjarni Valtýr Guðjónsson var af­
greiðslumaður í byggingavörudeild Kaup­
félagsins þurfti hann stundum að hafa sam­
band við timbursöludeild Sambandsins en
þar var þá kontorpía Halla Steinólfsdóttir frá
Fagradal og fór þeim þá margt á milli sem ekki
verður tíundað hér. Um Höllu kvað Bjarni:
Segja þarf eitthvað um alla.
Ei má það glannaskap kalla.
Orðin í farveg sinn falla,
fögur er timbur - SÍS – Halla.
Sigurður Júlíus Jóhannesson skáld og lækn­
ir í Winnipeg fór á sínum tíma sárfátækur til
Ameríku og varð að vinna fyrir farinu með
því að ráða sig á seglskip milli heimsálfanna
og varð þar með að afla sér nokkurrar grunn­
kunnáttu í seglbúnaði skipa ásamt nöfnum á
helstu reipum og stögum sem við sögu koma
ef rifa skal segl eða aka til með einhverjum
hætti. Um þær lærdómslistir kvað hann:
Furðu strembin fundust mér
forðum Hómers kvæði
en þúsund sinnum þyngri er
þessi kaðlafræði.
Stundum er talað um heimsendi og þá yfir­
leitt þegar málshefjandi telur yfirgnæfandi
líkur á að sú stund nálgist óðfluga. Oft virð­
ast menn líta þetta fyrirbrigði freka neikvæð­
um augum en Ragnar Ingi Aðalsteinsson orti
um hinar jákvæðu hliðar heimsendis:
Þegar jörðin í sæinn er sokkin
og sólin af standinum hrokkin;
það er þó leið,
þungbær - en greið
- til að losna við Framsóknarflokkinn.
Ég óttast það verulega að hin pólitíska um­
ræða fari af stað nú á útmánuðum og yfir oss
rigni útlistunum á því hvílík hætta geti stafað
af ef okkur yrði nú á að kjósa einhvern annan
lista en þann sem viðkomandi aðili er á eða í
málsvari fyrir. Líklega verður flestum þessum
listamönnum eitthvað ágengt því ég reikna
með að flestir þeir sem á annað borð kjósa
setji kross við einhvern þeirra lista sem í fram­
boði eru. Um Besta flokkinn og hans framtíð
og fortíð kvað Hermann Jóhannesson:
Besti flokkurinn bráðum er
búinn að vera og nú hann fer
í kosningaslaginn
eins og kom fram um daginn.
Með bjarta framtíð að baki sér.
Vilhjálmur Þ. Gíslason útvarpsstjóri sá á
sínum tíma um vísnaþátt í útvarpinu og hlaut
lof fyrir svo sem fleiri hafa fengið við líkar að­
stæður. Júlíus í Hítarnesi sendi honum þessa
kveðju:
Hljóma láttu hróðrarskrá
hlýðir sátt á þjóðin.
Vísnaþáttinn þakka má
þeim sem áttu ljóðin.
Um það leyti sem fjárskiptin voru í kring
um 1950 fóru menn héðan úr héraði til fjár­
kaupa vestur á firði. Höskuldur Einarsson frá
Vatnshorni var í þessum ferðum og tók að
sjálfsögðu vel eftir búskaparháttum og öðru
er fyrir augu bar:
Vænt er fé á Vestfjörðum,
veitt var mér af allsnægtum,
hitti ég þar af húsfreyjum
hóp á silkinærbuxum.
Þegar Júlíus í Hítarnesi heyrði þetta bætti
hann við:
Höskuldur með glaðvært geð
gengur að verki sprækur
hefur skoðað fjarðaféð
og frúar undirbrækur.
Valdimar Davíðsson frá Hömrum bætti síð­
an um betur:
Grannt að hyggur Höskuldur.
Hvergi er gátan flókin,
ef hann hittir húsfreyjur:
-Úr hvaða efni er brókin?
Ekki hefur þessi vetur það sem af er verið
neitt sérstaklega erfiður hér á mínu svæði þó
aðrir landshlutar hafi að nokkru aðra sögu að
segja. Ekki svo að skilja að blíðurnar hafi ver­
ið eitthvað yfirfljótanlegar heldur. Undir vor
1989 orti Jón Þ. Björnsson og var þá orðinn
þreyttur á vetrinum eins og fleiri:
Þungbær tíðin þreytir mig,
þrálát hríð og vetur.
Nú má blíðan sýna sig
svo mér líði betur.
Með þökk fyrir lesturinn og góðum óskum
um gleðilegt og farsælt ár.
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Fjárhæðir tryggingabóta hækka
um 3,6% um áramót. Í tilkynn­
ingu frá Tryggingastofnun kemur
fram að viðbótargreiðsla til lífeyr­
isþega til leiðréttingar vegna breyt­
inga á lögum og reglugerðum um
áramót verður greidd út 17. janú­
ar 2014. Breytingarnar gilda frá 1.
janúar 2014 og eru sem
hér segir:
„Fjárhæðir bóta al­
mannatrygginga hækka
um 3,6 %. Þar með eru
taldar lífeyrisgreiðslur og
greiðslur vegna félags­
legrar aðstoðar (s.s. um­
önnunargreiðslur, mæðra­
og feðralaun, dánarbætur
og heimilisuppbót). Einn­
ig hækka greiðslur til for­
eldra langveikra eða alvarlega fatl­
aðra barna og lifandi líffæragjafa
til tímabundinnar fjárhagsaðstoð­
ar. Frítekjumörk vegna lífeyris­
sjóðstekna ellilífeyrisþega gagnvart
tekjutryggingu og heimilisuppbót
hækka úr 15.800 kr. í 21.600 kr. á
mánuði. Frítekjumörk vegna at­
vinnutekna og fjármagnstekna eru
óbreytt. Frítekjumörk fyrir örorku­
lífeyrisþega haldast óbreytt. Það á
við um atvinnutekjur, lífeyrissjóðs­
tekjur og fjármagnstekjur. Áhrif
tekna á tekjutryggingu elli­ og ör­
orkulífeyrisþega verður 38,35%
í stað 45%. Jafnframt dregur úr
áhrifum tekna á heimilisuppbót.
Efri tekjumörk fyrir sérstaka
uppbót til framfærslu, svoköll­
uð lágmarksframfærslutrygging,
hækkar úr 210.922 kr. og verður
218.515 kr., fyrir einstakling sem
býr einn og fær heimilisuppbót, en
úr 181.769 kr. í 188.313 kr. fyrir þá
sem ekki fá greidda heimilisuppbót.
Orlofsuppbót verður 20% og des­
emberuppbót 30% af tekjutrygg­
ingu og heimilisuppbót. Hvoru­
tveggja er óbreytt frá því sem áður
var. Bráðabirgðaákvæði um saman­
burðarútreikning á vistunarfram­
lagi heimilismanna á stofnun fyrir
aldraða er framlengt. Frítekjumörk
vegna kostnaðarþátttöku heimil­
ismanna á stofnun fyrir aldraða í
dvalarkostnaði hækka úr 70.000 kr.
í 72.520 kr. á mánuði. Vasapeningar
vegna dvalar á sjúkrastofnun verða
51.800 kr. á mánuði.“
mm
Flest aðildarsamtök Alþýðusambands Íslands und­
irrituðu föstudagskvöldið 20. desember sl. kjara­
samning við Samtök atvinnulífsins. Kjósa aðil­
ar samningsins að kalla hann aðfarasamning. „Auk
launabreyinga gefur samningurinn aðilum hans 12
mánuði til að undirbúa gerð langtímasamnings sem
á að tryggja stöðugleika í íslensku efnahagslífi og
kaupmáttaraukningu til framtíðar. Vinna við undir­
búning slíks langtímasamnings hefst strax í byrjun
nýs árs. Með samningnum er tekin upp sú nýbreytni
að gengið er frá sérstakri viðræðuáætlun sem unnið
verður eftir með tímasettum markmiðum um fram­
vindu,“ segir í tilkynningu frá ASÍ. Þá segir að að­
ildarsamtök ASÍ hafi sett sér það markmið með nýj­
um kjarasamningi að auka kaupmátt, hækka lægstu
laun umfram önnur laun, tryggja lága verðbólgu
og undirbyggja stöðugleika. „Þessir kjarasamning­
ar eru mikilvægt skref í þessari stefnumótum, þar
sem tekist hefur að tryggja helstu markmiðin. Nýi
kjarasamningurinn gildir frá 1. janúar til 31. des­
ember 2014,“ segir í tilkynningu frá ASÍ.

Helstu atriði nýs
kjarasamnings:
Kaupliðir
Almenn launahækkun
Hinn 1. janúar 2014 skulu laun hækka um 2,8%, þó
að lágmarki kr. 8.000 á mánuði fyrir dagvinnu mið­
að við fullt starf. Aðrir kjaratengdir liðir hækka um
2,8% á sama tíma.
Sérstök hækkun kauptaxta
Í stað áðurgildandi kauptaxta komi nýir sem eru
hluti samninga viðkomandi aðildarsamtaka ASÍ.
Launataxtar undir 230.000 kr. á mánuði hækka sér­
staklega um 1.750 kr. Kauptaxtar gilda frá 1. janú­
ar 2014.
Lágmarkstekjur fyrir fullt starf
Lágmarkstekjur fyrir fullt starf skv. kjarasamningum
viðkomandi aðildarsamtaka ASÍ skulu vera kr. 214.000
frá 1. janúar 2014 fyrir starfsmenn 18 ára og eldri sem
starfað hafa fjóra mánuði samfellt hjá sama fyrirtæki.
Desember- og orlofsuppbót
Desemberuppbót miðað við fullt starf er á árinu 2014
kr. 53.600 (VR/LÍV 60.900).
Orlofsuppbót (1.maí til 30. apríl) miðað við fullt starf
er á árinu 2014 kr. 29.500 (VR/LÍV 22.200).
Framlög til fræðslu­ og starfsmenntasjóða hækka um
0,1%.
Helstu ávinningar samningsins:
­ Almenn launahækkun.
­ Sérstök áhersla á hækkun lægstu launa.
­ Aukið fjármagn og kraftur settur í starfsmenntamál.
­ Efri mörk í lægsta þrepi tekjuskatts hækka úr 256.000
kr. í 290.000 kr. Skatthlutfall í miðþrepi lækkar úr
25,8% í 25,3%.
­ Stærstu sveitarfélög landsins hafa tekið áskorun
verkalýðshreyfingarinnar og hækka ekki gjaldskrár sín­
ar um áramót.
­ Gjaldskrárhækkanir ríkisins verða ekki meiri en 2,5%
á ári, ríkisstjórnin mun endurskoða breytingar á gjöld­
um sem þegar hafa verið samþykktar.
­ Unnið verði að því að við framkvæmd kjarasamn­
inga verði miðað við umfrang umsaminna launahækk­
ana ásamt samningsbundnum starfsaldurshækkunum
og starfsþróunar þannig að hún samrýmist verðbólg­
umarkmiðum Seðlabanka Íslands.
­ Ráðist verður í markvissar aðgerðir til stuðnings
kaupmætti.
­ Samstilltar aðgerðir samningsaðila til að halda verð­
bólgu innan 2,5% markmiðs Seðlabanka Íslands.
mm
Samið um kauphækkanir vegna ársins 2014
Breytingar á réttindum
og greiðslum Trygginga-
stofnunar um áramót