Skessuhorn - 12.03.2014, Blaðsíða 35

35MIÐVIKUDAGUR 12. MARS 2014
Fjölskylda Árna Helgasonar, fv.
símstöðvarstjóra og heiðursborgara
Stykkishólms, býður vinum og sam-
ferðarfólki hans til kaffisamsætis og
dagskrár í félagsheimili Stykkis-
hólms nk. sunnudag 16. mars frá kl.
14:30 - 16:30. Tilefnið er að Árni
hefði orðið 100 ára föstudaginn 14.
mars, en hann lést 27. febrúar 2008.
Meðal dagskráratriða afmælishá-
tíðarinnar má nefna minningabrot
sem Róbert Jörgensen og Sesselja
Pálsdóttir flytja, frændur Árna, þeir
nafnar Ellert Borgar Þorvaldsson
og Ellert Kristinsson, syngja kvæði
og gamanvísur eftir Árna, nemend-
ur Lúðrasveitar Stykkishólms leika
á hljóðfæri, sýnt verður efni úr safni
Sjónvarpsins og þær frænkur Ingi-
björg Hrönn Jónsdóttir og Ingi-
björg Jóna Halldórsdóttir barna-
börn Árna flytja tónlistaratriði.
Árni Helgason ólst upp á Eski-
firði og starfaði sem sýsluskrifari
og varð ungur virkur í félagsmál-
um. Árið 1942 flyst hann til Stykk-
ishólms til tímabundinna starfa
við embætti sýslumanns. Sú dvöl
reyndist lengri en ætlað var og sett-
ist Árni að í Hólminum og bjó þar
til dauðadags. Hann kvæntist árið
1948 Ingibjörgu Gunnlaugsdótt-
ur kennara frá Bakka í Víðidal og
saman eignuðust þau fjögur börn
sem komust upp. Árni Helgason
starfaði sem sýslufulltrúi í Hólm-
inum og síðar sem stöðvarstjóri
Pósts og Síma í Stykkishólmi til
70 ára aldurs. Árni var landsþekkt-
ur bindindismaður og skemmti-
kraftur sem söng eigin gamanvísur
á ótal skemmtunum. Árni Helga-
son var fréttaritari Morgunblaðsins
í Stykkishólmi og skrifaði fjölmarg-
ar greinar í Moggann um bind-
indismál og landsmálin. Hann var
áberandi og virkur í félags- og at-
vinnumálum í Stykkishólmi og á
Snæfellsnesi. Hann kom að stofn-
un Lúðrasveitar og Tónlistarskóla
Stykkishólms, var einn af stofn-
endum Lionsklúbbsins og leið-
andi í starfi barnastúkunnar Bjark-
ar nr. 94. Hólmarar heiðruðu Árna
með ýmsum hætti fyrir vel unnin
störf í þágu bæjarins og árið 1997
var hann gerður að heiðursborgara
Stykkishólms.
„Það myndi gleðja fjölskyldu
Árna ef vinir og samferðafólk hefðu
tækifæri á að mæta í kaffisamsætið
næsta sunnudag og njóta veitinga
og þeirrar dagskrár sem þar verður
í boði,“ segir í tilkynningu frá fjöl-
skyldunni. mm
Þegar mikið mæðir á og fólk hef-
ur engan til að tala við um sín
hjartans mál í trúnaði er Hjálpar-
sími Rauða krossins ætíð til stað-
ar. Hjálparsíminn hefur staðið
vaktina fyrir þá sem líða illa frá
árinu 2004 og eru þrautþjálfaðir
sjálfboðaliðar hans alltaf á vakt-
inni og tilbúnir að veita sálræna
aðstoð og upp-
lýsingar um þau
úrræði sem í
boði eru.
Hjálparsím-
inn vill minna
landsmenn á
þann stuðn-
ing sem hann
veitir í gegnum
númerið 1717.
Hjálparsíminn
er fyrir alla þá
sem þurfa að
ræða málin en
e inkunnarorð
hans eru hlut-
leysi, skilning-
ur, nafnleysi og
trúnaður. Sím-
inn er opinn allan sólarhringinn,
allt árið um kring og er gjald-
frjáls. Það birtist ekki á síma-
reikningnum að hringt hafi ver-
ið í 1717. Á síðasta ári tók Hjálp-
arsíminn á móti tæplega 15 þús-
und símtölum.
Meginstarf Hjálparsímans er
að hlusta og vera til staðar fyr-
ir fólk í þrengingum. Einnig eru
veittar upplýsingar um hvert fólk
geti leitað til þess að fá aðstoð hjá
sérfræðingum við sínum vanda-
málum – hvort sem um sé að ræða
félagsleg eða sálræn vandamál.
Þeir sem hringja í Hjálparsím-
ann eru einstaklingar sem þurfa
að ræða málin (oft eru það ein-
staklingar sem eiga hvorki fjöl-
skyldu né vini sem þeir geta leit-
að til), stríða við geðsjúkdóma
eða aðra króníska sjúkdóma, eru
einmana og þurfa andlega upp-
lyftingu eða stuðning, hafa lent
í áfalli eða áföllum, stríða við
þunglyndi og í alvarlegustu til-
fellunum eru það einstakling-
ar sem hafa misst vonina og eru
í sjálfsvígshugleiðingum.
Þeir sjálfboðaliðar og starfs-
menn sem svara í símann fá viða-
mikla þjálfun í viðtalstækni og sál-
rænum stuðning með færum sér-
fræðingum. Einnig er þeim boð-
ið reglulega upp á fræðslukvöld
er tengjast sérstökum átaksvikum
Hjálparsímans t.d. um greiðslu-
erfiðleika, átraskanir, kynhneigð,
þunglyndi og heimilisofbeldi svo
eitthvað sé nefnt. Þeir sem svara
í númer Hjálparsímans, 1717,
hafa aðgang að rafrænni handbók
þar sem bjargir um hin ýmsu mál
er að finna. Til dæmis má nefna
að nýjustu upplýsingar um hin-
ar sérstöku aðstæður sem skap-
ast hafa á fjármálamarkaðnum og
hvert einstaklingar geta snúið sér
í bjargráðum hafa verið settar þar
inn.
Að lokum er rétt að ítreka að
Hjálparsíminn er alltaf til stað-
ar fyrir fólkið okkar í landinu,
ekki er spurt um nafn né stöðu.
Hlutverk sjálfboðaliða og starfs-
manna Hjálparsímans er að vera
til staðar, dæma ekki, hlusta af
athygli og síðast en ekki síst að
byggja upp von hjá brotnum ein-
staklingum.
Hjálmar Karlsson verkefnastjóri.
Atvinnuveganefnd
fjallar nú um frum-
varp sjávarútvegs-
ráðherra um breytingu á lögum um
stjórn fiskveiða þar sem lagt er til
að kvótasetja úthafsrækju að nýju
og að skipta hlutdeildinni þann-
ig að þeir sem stundað hafi veiðar
frá því að veiðar voru gefnar frjáls-
ar árið 2010 fái nú 30% en þeir sem
höfðu hlutdeild fyrir þann tíma fái
70%. Þetta má kalla „Salomons-
dóm“ því engar leiðbeiningar fylgja
með á hvaða forsendum þessi nið-
urstaða ráðherra er fengin.
Atvinnuveganefnd fékk Laga-
stofnun Háskóla Íslands til að
meta hugsanlega bótaskyldu ríkis-
ins miðað við 70/30% skiptinguna
og komst hún að þeirri niðurstöðu
að hvorugur aðilinn eigi tilkall til
bóta að hálfu ríkisins vegna fyrir-
liggjandi frumvarps. Ennfremur
er það sjónarmið sett fram í álitinu
að sú ákvörðun að gefa rækjuveiðar
frjálsar hafi verið ólögmæt á sínum
tíma en um það eru mjög skiptar
skoðanir á meðal lögmanna og ekk-
ert sem sker endanlega úr um það
nema niðurstaða dómstóla og hafa
báðir aðilar talað fyrir því að láta á
það reyna.
Minna má á í þessu sambandi
fyrstu grein laga um stjórn fiskveiða
sem segir að nytjastofnar í sjónum
sé sameign þjóðarinnar og að út-
hlutun veiðiheimilda myndi ekki
eignarétt einstakra aðila yfir veiði-
heimildunum. Stjórnvöldum hverju
sinni er því að sjálfsögðu heimilt að
ákvarða með lögum stjórn veiða og
nýtingu stofna sem ekki eru nýttir
eins og raunin var með úthafsrækj-
una árin fyrir 2010.
Miklar áhyggjur eru eðlilega
hjá forsvarsmönnum og starfsfólki
þeirra fyrirtækja sem hafa verið að
byggja upp rækjuvinnslu og veið-
ar frá því að rækjuveiðar voru gefn-
ar frjálsar árið 2010. Allt bendir
til þess að afleiðingar frumvarps-
ins verði þær að ekki verði hægt
að halda uppbyggingu og starf-
semi áfram með sama hætti og ver-
ið hefur og uppsagnir með tilheyr-
andi byggðaröskun blasi við í kjöl-
farið ef frumvarpið verður óbreytt
að veruleika.
Slíkt má ekki gerast. Með því
væri verið að slá út af borðinu fjölda
starfa sem byggst hafa upp í kring-
um rækjuiðnaðinn á síðustu árum
eins og t.d. hjá rækjuvinnslunni
Kampa ehf og fleiri fyritækjum í
vinnslu og veiðum frá því að veið-
ar voru gefnar frjálsar. Rækjuiðnað-
ur á Íslandi á sér langa sögu og sú
saga hófst með frumkvöðlastarfi á
Ísafirði en í dag eru 6 verksmiðjur
starfandi í landinu og byggja á út-
hafsrækju, innfjarðarrækju og inn-
fluttri rækju í mismunandi hlutföll-
um eftir stöðum.
Miklar sveiflur hafa verið í grein-
inni og þannig voru veiðar á árun-
um fyrir 2010 ekki taldar nógu hag-
kvæmar af ýmsum orsökum. Stór
hluti veiða á þeim árum byggði
á leigu á aflamarki því handhafar
aflamarksins nýttu það mjög tak-
markað. Hvaða skynsemi felst í því
að afhenda fyrrverandi kvótahöfum
svo hátt hlutfall aftur upp í hend-
urnar? Langflestir þeirra hafa ekki
nýtt sínar heimildir í fjölda ára og
ekki nema lítill hluti þeirra eftir að
veiðar voru gefnar frjálsar. Eðlilegt
er að þeir sem hafa verið starfandi
í greininni og nýtt hafa veiðiheim-
ildir sínar og/eða byggt upp veiði-
reynslu undanfarin ár hafi áfram
rekstrargrundvöll og sú mikla þekk-
ing sem til staðar er og byggst hef-
ur upp á löngum tíma glutrist ekki
niður vegna geðþótta ákvarðana
stjórnvalda.
Ég er inná því að stokka þurfi
upp þessa úthlutun eins og allt
kvótakerfið og byggt sé á nýtinga-
leyfum við ríkið og að komið verði
í veg fyrir að útgerðir liggi með
ónýttar aflaheimildir eða geri út
á leigubrask. Telja má víst að af-
koma greinarinnar í dag beri ekki
há veiðigjöld og er því mikilvægt
að veiðigjaldanefnd komi með rök-
studdar tillögur þar að lútandi til
ráðherra en það ber henni að gera
lögum samvæmt og taka til skoðun-
ar þær tegundir sem ekki eru líkleg-
ar til að bera umtalsverð veiðigjöld,
eða jafnvel alls ekki nein.
Það er ekki síður mikilvægt að
verja þau störf sem fyrir eru á lands-
byggðinni eins og það að skapa ný
atvinnutækifæri en þetta virðist því
miður stundum gleymast.
Ég hef talað fyrir málamiðl-
un innan Atvinnuveganefndar
um 50/50% hlutfallsskiptingu út-
hafsrækju milli eldri rétthafa og
þeirra sem veitt hafa úthafsrækju
frá því að veiðar voru gefnar frjáls-
ar og tel að með þeirri niðurstöðu
og aukinni veiðiskyldu væri þeim
sem virkir hafa verið í veiðum og
vinnslu undanfarin ár gert kleift að
starfa áfram.
Nú reynir á samstöðu þingmanna
Norðvesturkjördæmis um að
standa vörð um þennan mikilvæga
iðnað svo koma megi í veg fyrir að
fjöldi starfa tapist og sú mikla þekk-
ing sem byggst hefur upp á löngum
tíma hjá starfsfólki í greininni.
Vonandi á rækjuiðnaðurinn bjartari
tíma framundan og þá er mikilvægt
að standa með því fólki sem leggur
sig fram um að þróa þennan iðnað
og gefst ekki upp þó á móti blási af
náttúrulegum orsökum en verra er
það ef það er af mannavöldum.
Lilja Rafney Magnúsdóttir.
Höf. er alþ.m. VG í
Norðvesturkjördæmi.
Á Bókasafni Akraness við Dalbraut
1 stendur nú yfir sýning er nefn-
ist „Akrafjall – sóknarfæri til sköp-
unar.“ Sýningin er afrakstur sam-
starfsverkefnis fjögurra kennara
og sjö nemenda við Grundaskóla.
Verkefnin voru unnin frá byrj-
un skóla haustið 2013 og fram að
Vökudögum. Skessuhorn greindi
þá ítarlega frá sýningunni sem upp-
haflega var sett upp í gamla Akra-
sportshúsinu við Skólabraut. Mark-
mið þessa áhugaverða verkefnis
var að samþætta ólíkar listgrein-
ar og stuðla að samvinnu nemenda
og kennara óháð aldri og reynslu.
Þótti það takast með ágætum. Sýn-
ingin í Akrasportshúsinu var viða-
meiri en sú sem er nú á bókasafn-
inu. Henni lýkur í lok apríl og er
opin á afgreiðslutíma bókasafnsins
virka daga kl. 10-18 og á laugar-
dögum kl. 11-14. mm
Pennagrein
Hálparsíminn sem úrræði
í íslensku samfélagi
Sýningin um Akrafjallið
komin á Bókasafnið
Árni Helgason.
Ljósm. Ólafur K Magnússon.
Aldarafmælis Árna Helgasonar
minnst næsta sunnudag
Pennagrein
Fjöldi starfa í rækjuiðnaði í hættu