Skessuhorn - 23.04.2014, Blaðsíða 16
16 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 2014
Fritz H. Berndsen hefur starfað sem
skurðlæknir á Sjúkrahúsinu á Akra-
nesi í tæp tólf ár. Hann er sérfræð-
ingur í almennum skurðlækningum
og hefur sérhæft sig í kviðsjárað-
gerðum með góðum árangri. Fritz
kemur úr höfuðborginni, er Reyk-
víkingur í húð og hár. „Ég er fædd-
ur 1965 og uppalinn í Reykjavík.
Ég lauk læknisfræðinni hér heima
og var svo í tíu ár í Svíþjóð,“ segir
Fritz í samtali við Skessuhorn. Fritz
lauk doktorsnámi sumarið 2003 og
fjallaði doktorsverkefnið um nára-
kviðslitsaðgerðir með áherslu á
kviðsjáraðgerðir. „Ég byrjaði strax
að vinna hér á Skaganum eftir að
við komum heim frá Svíþjóð. Við
fjölskyldan fluttum samt ekki hing-
að því ég var upphaflega í afleys-
ingastarfi hér til eins árs. Svo end-
aði það með því að ég tók við af
þeim sem var hér áður. Það hefur
því teygst verulega úr þessu eina
ári,“ segir Fritz og brosir. Hann
bætir því við að hann hafi þó áður
starfað á Skaganum en hann var
kandídat á sjúkrahúsinu fyrir 23
árum og það hafi verið upphafið á
tengingunni við Akranes.
Stytta biðlista á
Landspítalanum
Heilbrigðisstofnun Vesturlands á
Akranesi er deildaskipt sjúkrahús
með vaktþjónustu allan sólarhring-
inn. Skurðdeildin hefur til um-
ráða þrjár skurðstofur, vöknun og
aðstöðu fyrir dagdeildarsjúklinga.
Handlækningadeildin er tíu rúma
deild. Á deildinni er vaktþjónusta
allan sólarhringinn og eru um 2000
aðgerðir gerðar árlega á deildinni.
„Miðað við hvað sjúkrahúsið er lítið
er mikil starfsemi á skurðstofunum.
Við þjónustum allt Vesturland og
yfir helmingur sjúklinganna kemur
frá höfuðborgarsvæðinu. Reyndar
er hefð fyrir því að skurðstofan sé
mjög virk hér. Þegar ég var kandí-
dat hér fyrir 23 árum var einnig
mikið af sjúklingum frá Reykjavík
sem komu hingað,“ útskýrir Fritz.
Í dag er sjúkrahúsið á Akranesi eina
svokallaða „kragasjúkrahúsið“ sem
er með starfandi skurðstofu. Önnur
kragahús sem áður voru með starf-
andi skurðstofur eru sjúkrahúsin á
Selfossi, í Keflavík og St. Jósefs-
spítalinn í Hafnarfirði. „Hlutverk
skurðstofunnar hér er því með-
al annars að létta á Landspítalan-
um ásamt því að þjónusta fólkið
sem býr á Vesturlandi. Við gerum
algengar aðgerðir, sem þarfnast í
raun ekki hátæknisjúkrahúss. Þann-
ig getum við stytt biðlista á Land-
spítalanum með því að taka þær að-
gerðir sem hægt er, svo þeir geti
þá einbeitt sér að þeim aðgerðum
sem ekki eru gerðar annars staðar
á landinu,“ segir hann. Fritz segir
að HVE sendi ákveðnar aðgerðir
beint í bæinn. „Til dæmis aðgerð-
ir vegna brjóstakrabbameins. Það
er mjög gott teymi og góð vinna í
kringum þær aðgerðir í bænum og
ég sé enga ástæðu til að fara af stað
með slíka vinnu hér fyrir nokkrar
aðgerðir á ári.“
Aðgerðum hefur fjölgað
Á þeim tólf árum sem Fritz hefur
starfað á Akranesi hefur hann séð
sjúkrahúsið fara í gegnum ýmsar
breytingar, svo sem sameiningar-
ferli og samdrátt í kjölfar efnahags-
hrunsins. Hann segir eina mest
áberandi breytinguna á skurðdeild-
inni undanfarin ár vera þá að að-
gerðum hefur fjölgað. „Sú fjölg-
un kemur frá höfuðborgarsvæðinu.
Þetta er fjölgun á algengum, al-
mennum skurðaðgerðum, til dæm-
is við gallsteinum og kviðsliti.“
Eins og flestir vita hefur verið
niðurskurður víða í heilbrigðiskerf-
inu undanfarin ár. HVE er engin
undantekning þar á og mun minni
peningar hafa komið til starfsem-
innar en áður. „Við höfum klár-
lega fundið fyrir samdrætti. Öldr-
unardeildinni var lokað og það er
sparnaðarhugsun í öllu. Við höfum
reynt að láta það ekki bitna á skurð-
starfinu og það hefur gengið mjög
vel enda hefur ekkert þjónustufall
orðið hér, þvert á móti. Aðgerðum
hefur fjölgað en legudögum fækk-
að. Sjúklingar koma inn á morgni
en fara heim að kveldi. Þetta eitt
og sér aflar sjúkrahúsinu sértekna.
Þróunin hefur verið í þessa átt og
sjúkrahúsið hefur verið mjög vel
rekið. Ég tel að það sé meðal annars
þess vegna sem okkur var ekki lok-
að eins og öðrum kragasjúkrahús-
um. Sjúkrahúsið er vel rekið og hér
er sterk starfsemi,“ segir Fritz.
Hann nefnir þá að einnig hafi
það breytt vinnuumhverfinu á
sjúkrahúsinu til hins betra að fá
tölvusneiðmyndatæki á sjúkrahús-
ið. Árið 2007 var stofnuninni fært
notað sneiðmyndatæki að gjöf eft-
ir að safnað var fyrir tækinu. Það
tæki er nú farið að láta á sjá enda
hefur það verið í stanslausri notkun
síðan. Hollvinasamtök HVE safna
nú fyrir nýju og betra tæki. „Það er
að sjálfsögðu bót fyrir okkur þeg-
ar betri tæki fást inn á sjúkrahús-
ið. Tilkoma tölvusneiðmyndatæk-
isins fækkaði sjúkraflutningum til
Reykjavíkur mikið, það voru jafn-
vel margar ferðir á dag til að koma
sjúklingum í myndatökur. Tilkoma
tækisins gjörbreytti okkar vinnuað-
stöðu,“ segir Fritz.
Framúrskarandi
góður árangur
Ein af algengustu aðgerðunum
sem gerðar eru á skurðstofunni á
Akranesi eru aðgerðir vegna gall-
steina. Árangur gallblöðruaðgerða
á sjúkrahúsinu er framúrskarandi
góður, samkvæmt rannsókn sem
gerð hefur verið. Aðgerðartími er
styttri en í öðrum samanburðar-
rannsóknum og tíðni fylgikvilla
lág. „Aðgerðir vegna gallsteina
eru meðal algengustu aðgerða í al-
mennum skurðlækningum þar sem
notast er við speglun. Ég geri mik-
ið af þessum aðgerðum og ákvað að
taka saman átta ára tímabil frá því
að ég byrjaði að vinna hér. Það kom
í ljós að alvarlegir fylgikvillar voru
afar sjaldgæfir. Það var mjög sjald-
gæft að það þyrfti að breyta yfir í
opna aðgerð, það gerðist í tveimur
tilfellum af 400. Það er mjög góður
árangur,“ segir Fritz. Aðgerðartím-
inn í slíkum aðgerðum á HVE er
þrjú korter en í öðrum rannsókn-
um sem teknar voru til samanburð-
ar tók rúma klukkustund upp í einn
og hálfan tíma að gera samskonar
aðgerð. „Í svona rannsóknum eru
oft margir skurðlæknar, á ýmsum
stigum sérnáms og með mismikla
reynslu, að framkvæma aðgerðirn-
ar. Í minni rannsókn var ég sá eini
sem gerði aðgerðirnar og það er
sennilega aðalástæðan fyrir stuttum
tíma og góðum árangri. Ásamt því
að vanda sig við verkið,“ segir Fritz
hógvær varðandi þennan góða ár-
angur.
Mikilvægt að hafa
vaktþjónustu
Framtíðarsýn Fritz varðandi starf-
semi Sjúkrahússins á Akranesi er
skýr. Hann vill halda áfram uppi
vaktþjónustu fyrir Vesturland
ásamt því að veita jafn breiða þjón-
ustu og gert er í dag. „Á skurð-
deildinni eru starfandi skurð-
læknir, háls,- nef- og eyrnalækn-
ir, bæklunarlæknir og kvensjúk-
dómalæknar. Hryggjarstykkið á
deildinni eru svo tveir mjög færir
svæfingarlæknar. Hér er ekki bara
mikil skurðstarfsemi, heldur mik-
il breidd sérfræðinga á lyflækn-
ingasviði. Hér höfum við hjarta-
lækni, gigtarlækni, meltingarfæra-
sérfræðing, innkirtlasérfræðing,
nýrnasérfræðing og lungnalækni.
Bæði kvensjúkdómalæknarnir og
bæklunarlæknirinn eru mjög virk-
ir og stór hluti þeirra sjúklinga er
frá höfuðborgarsvæðinu. Bæklun-
arlæknirinn gerir 120 gerviliðaað-
gerðir á ári, sem er mjög mikið.“
Hann bætir því við að það sé hægt
að þjónusta Vesturland vel. „Eitt
af markmiðum sjúkrahússins er að
halda uppi breiðri þjónustu. Hvað
skurðsviðið varðar er að halda
áfram svona mikilli þjónustu líkt
og gert er nú og jafnvel fjölga að-
gerðum sem ekki þarfnast mikillar
yfirbyggingar. Árangurinn er góð-
ur af kviðslitsaðgerðum og gall-
steinaaðgerðum. Það er markmið
að láta þetta sjúkrahús skera sig úr
með því að gera aðgerðirnar vel,
fjölga þeim og létta þannig á Land-
spítalanum,“ útskýrir Fritz. For-
sendan fyrir því að þjónustustig-
ið haldist er að sjúkrahúsið sé með
vaktþjónustu allan sólarhringinn
og lítur Fritz svo á að mikilvægt sé
að halda því óbreyttu. „Ef það er
ekki veitt 24 stunda þjónusta hér
þá fara sjúklingar að fara framhjá
ef þeir lenda utan dagvinnu tíma
og þá smám saman minnkar þjón-
ustustigið samhliða.Við sáum þetta
gerast bæði í Keflavík og á Selfossi.
Um leið og vaktþjónustan minnk-
aði, fór sjúklingum fækkandi.“
Nú hefur þetta eina ár sem Fritz
ætlaði að starfa við stofnunina
á Akranesi orðið að tólf árum.
Hann hefur hug á því að þau verði
fleiri en segir þó að álagið sé mik-
ið og að vinnan hafi breyst. „Þeg-
ar ég byrjaði vorum við þrír al-
mennir skurðlæknar að vinna hér.
Einn þeirra hætti í kringum 2006
og annar 2011. Ég er nánast einn
eftir hér og vaktabyrðin er mjög
þung. Þó eru komnir skurðlækn-
ar hingað um helgar og einn sem
kemur tvo daga í mánuði frá LSH.
En vaktirnar eru margar, í þess-
um mánuði urðu þær til dæmis 21
í 30 daga mánuði,“ útskýrir hann.
„Yngri kynslóð lækna er ekki hrif-
in af svona miklu vaktaálagi og þeir
vilja heldur ekki starfa svona ein-
ir. Maður er að verða eins og síð-
asti geirfuglinn hvað þetta varðar.
Þetta sama er uppi á teningnum
með kvensjúkdómalæknana, það
hefur verið erfitt að fá kvensjúk-
dómalækna hingað,“ bætir hann
við. Hann segir að almennt sé erf-
itt að fá nýja lækna til vinnu á Ís-
landi og þá sérstaklega utan höf-
uðborgarsvæðisins. „Það þarf að
passa vel upp á þetta. Það má ekki
koma eyða í þjónustuna, það gæti
haft þau áhrif að allt yrði fljótt að
fara til verri vegar. Ef ekki er hægt
að manna vaktir, þá gætu sjúkling-
ar farið að streyma framhjá okkur.“
grþ
Sterk starfsemi í vel reknu sjúkrahúsi
Rætt við Fritz H. Berndsen skurðlækni á Akranesi
Fritz Berndsen, skurðlæknir og yfirlæknir handlækningadeildar á Heilbrigðisstofnun Vesturlands á Akranesi.
Aðgerð í gangi á skurðstofu SHA. Ljósm. hve.is
Sjúkrahúsið á Akranesi.