Skessuhorn - 21.05.2014, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 21. MAÍ 2014
„Dalirnir heilla,“ heyrist gjarn-
an sagt þegar ferðamenn á leið
um landið eru minntir á hvert þeir
gætu m.a. beint ferð sinni. Víst er
að Dalirnir hafa heillað marga og
ýmsir sem þar hafa dvalið um lengri
eða skemmri tíma halda tryggð við
Dalasýsluna. Einn þeirra er Ragn-
ar Ingi Aðalsteinsson þjóðþekktur
hagyrðingur og skáld sem og höf-
undur margra kennslubóka um ís-
lensku og bragfræði. Það var ein-
mitt vegna ljóðaáhuga Ragnars Inga
og útgáfu á tímariti um hefðbundna
ljóðlist, Stuðlabergi, sem hann gef-
ur út, sem ritstjóri Skessuhorn
komst í samband við hann og varð
áskynja um tengsl hans við Dalina.
Ragnar Ingi starfaði þar í átta ár og
m.a. ritstýrði hann þá Dalablaðinu
um þriggja ára skeið. Á árunum
í Dölunum byggðu Ragnar Ingi
og kona hans, Sigurlína Davíðs-
dóttir, sér sumarhús í Lindarkoti í
landi Stóru-Tungu á Fellsströnd.
Þar dvelja þau löngum stundum og
Ragnar Ingi var einmitt farinn að
iða í skinninu af tilhlökkun að fara
í Dalina á þessu vori þegar blaða-
maður Skessuhorns átti spjall við
hann á dögunum.
Sagan af því hvernig
Ragnar varð til
Ragnar Ingi er einn níu systkina
sem gjarnan eru kennd við Vað-
brekku í Hrafnkelsdal, í Jökuldals-
hreppi. Alls voru þau tíu systkin-
in en ein systir dó ung. Bræðurnir
voru fimm og systurnar fjórar sem
upp komust. Ragnar Ingi er þeirra
langyngstur. Hann var níu árum
yngri en Hákon sem var næst-
yngstur í hópnum. Ragnari Inga
segist svo frá að Hákon hafi verið
með þvílíkum ólíkindum stór þegar
hann fæddist og móður þeirra svo
aðframkomin eftir að hafa gengið
með hann og fætt að læknirinn sem
sóttur var til hennar á sængina hafi
bannað henni að eiga fleiri börn,
enda var drengurinn 24 merkur.
„Ég átti sem sagt aldrei að verða til,
um það var til úrskurður frá lækn-
inum. En þeir niðri á Héraði og í
Fjarðabyggðinni höfðu kenningu
á lofti um það hvers vegna ég kom
undir. Hún er sú að á útmánuðum
1943 fórst breskt birgðaflutninga-
skip við Austfirði. Um borð í skip-
inu var m.a. mikið magn af rommi í
kútum sem rak á fjörur næstu dag-
ana. Þegar þeir á fjörðunum gátu
ekki lengur torgað romminu og
voru orðnir leiðir á því að vera full-
ir heima fóru þeir með kútana á
trússhestum upp á Hérað, enduðu
hjá föður mínum á Vaðbrekku, en
honum þótti dálítið gott í staup-
inu. Sagan segir að hann hafi tekið
vel við sér þegar hann fékk romm-
ið. Þetta skipsstrand var í aprílmán-
uði og ég fæddist síðan í janúar árið
eftir. Þessa sögu sagði mér Björn
Andrésson póstur frá Snotrunesi í
Borgarfirði eystra og ekki var hann
þekktur fyrir að fara með fleipur,“
segir Ragnar Ingi og brosir.
Fékkst við ýmislegt
á yngri árum
Ragnar Ingi segir að vissulega
hafi það verið sérstakt að alast upp
á Vaðbrekku langyngstur barnanna
þar, en Hrafnkelsdalur gengur suð-
ur úr Jökuldal, 40 kílómetra innar
en komið er af Möðrudalsöræfun-
um niður á Jökuldalinn. Í dalnum
eru tveir bæir, Vaðbrekka og Aðal-
ból. Búið er á báðum þessum bæj-
um enn í dag. „Á þessum tíma var
ennþá slegið með orfi og ljá og við
heyjuðum eins og landnámsmenn-
irnir. Samgöngur voru að mestu á
tveimur jafnfljótum og svo á hest-
um.“ Ragnar Ingi er kennari að
mennt og bragfræðingur. Hann
segist hafa hætt ungur í skóla, eða
gert hlé á námi, og fengist við ýmis-
legt annað á yngri árum. Hann fór
á sjóinn og var þar í mörg ár og síð-
an var hann líka lengi í bygginga-
vinnu. Það var síðan eftir að hann
breytti um neysluvenjur, eins og
hann kallar það, sem hann flutti í
Dalina og bjó þar eins og áður seg-
ir í átta ár.“
Ráðgjafastarfið tók á en
var lærdómsríkt
„Það var upp úr því að ég breytti
neysluvenjunum í það horf sem
nú er að ég kom í Dalina. Ég og
konan mín, Sigurlína Davíðsdótt-
ir, réðumst sem ráðgjafar hjá SÁÁ
á Staðarfell. Það var haustið 1980
og við kunnum strax vel við okkur.
Ráðgjafastarfið er reyndar erfitt,
tekur mjög á, en það hjálpaði mér
líka að átta mig á sjálfum mér. Eftir
þrjú ár í ráðgjafastarfinu fannst mér
rétt að breyta til. Þá fórum við inn
að Laugum þar sem ég var kennari
næstu fimm ár. Umhverfið í Döl-
unum heillaði okkur strax þegar við
komum þangað og ekki er náttúru-
fegurðin síðri á Laugum en Stað-
arfelli. Ég hefði gjarnan viljað vera
þar lengur ef það hefði ekki stað-
ið þannig af sér að konan mín var í
námi. Við fluttum þess vegna suður
og eftir þrjú ár í Reykjavík fórum
við til Chicago þar sem Sigurlína
var í doktorsnámi í sálfræði. Mest-
an þann tíma vann ég við skriftir, en
til að auka tekjurnar vann ég með-
fram sem bílstjóri við kínverskan
veitingastað, keyrði úr matarsend-
ingar og lifði meðal annars á tipps-
inu,“ segir Ragnar Ingi.
Hann hefur skrifað reiðinnar
býsn af bókum um dagana. „Mig
sundlar þegar ég lít yfir listann og
geri mér grein fyrir því hvað ég hef
skrifað mikið,“ segir Ragnar Ingi,
en eftir hann hefur auk vísna- og
ljóðabóka komið út mikill fjöldi
kennslu- og námsbóka, aðallega
um íslensku og bragfræði. „Þetta er
nú meiri skrifræpan,“ segir hann og
hristir höfuðið.
Kynntist strax
menningunni
Ragnar Ingi segir að hann hafi
í raun verið að byrja nýtt líf þeg-
ar hann kom á Staðarfell sem ráð-
gjafi. Komið þangað sem nýfrels-
aður maður undan ánauð Bakkusar
konungs og sér hafi liðið ákaflega
vel með það. Hann segist strax hafa
kynnst menningunni og félagslíf-
inu þegar hann kom í Dalina. „Ég
fór strax í kirkjukórinn hjá Halldóri
Þórðarsyni á Breiðabólsstað og við
urðum góðir vinir. Við og fleiri fór-
um að spila saman á harmonikkur,
vorum meira að segja með hljóm-
sveit og spiluðum á þorrablótum og
öðrum skemmtunum. Fellsstrand-
arkarlana kölluðum við okkur.“
Spurður um spilamennskuna seg-
ir Ragnar Ingi að barn að aldri hafi
hann lært á orgel austur á Jökuldal
hjá Þórði Sigvaldasyni á Hákonar-
stöðum. „Hann var mikill músíkant
og góður kennari. Það sem hann
kenndi mér hefur fylgt mér alla
ævi og reynst gott veganesti. Þeg-
ar ég var 14 ára komst ég yfir fyrstu
harmonikkuna, lítið kríli með tutt-
ugu og fjóra bassa, og þar með voru
örlög mín ráðin. Dragspilið hefur
fylgt mér síðan þá. Meðan ég var í
Dölunum var ég reyndar líka org-
anisti í fjórum kirkjum í suður Döl-
unum; í Hjarðarholti, Stóra-Vatns-
horni, Kvennabrekku og Snjóksdal.
Það var ógleymanlega skemmtilegt
og gefandi og þar naut ég kennsl-
unnar á Hákonarstöðum forðum.“
Ritstýrði Dalablaðinu
Á þessum árum sem Ragnar Ingi og
Sigurlína kona hans bjuggu í Döl-
unum var stundum rætt um að ráð-
ast í útgáfu héraðsfréttablaðs eins
og þá orðið tíðkaðist í mörgum
héruðum landsins. „Svo var það
sem þær höfðu samband við mig
Þrúður Kristjánsdóttir skólastjóri í
Búðardal og Svala Valdimarsdóttir
kona Gunnars læknis og báðu mig
að vera með í því að setja á stofn
blað, Dalablaðið skyldi það heita.
Ég var áhugamaður um blaðaútgáfu
og það þurfti ekki að ganga á eftir
mér með þetta. Ég ritstýrði blaðinu
svo næstu þrjú ár og naut þar lið-
sinnis margra, meðal annars Sigur-
línu konu minnar sem var mér til
aðstoðar þar eins og við svo margt
annað. Hún er mjög góður vélrit-
ari og það kom sér vel við vinnslu
blaðsins. Dalablaðið kom út mán-
aðarlega og mér fannst það mjög
lærdómsríkt að ritstýra því. Ég
kynnist mörgu fólki í sambandi við
útgáfuna, tók viðtöl og spjallaði við
marga. Í leiðaraskrifum reyndi ég
að fjalla um það sem var að gerast
og efst á baugi í samfélaginu. Það
var mjög skemmtilegt og lærdóm-
ríkt að skrifa héraðsfréttablað.“
Vill koma bragfræðinni
inn í grunnskólana
Ragnar er mikill áhugamaður um
ljóðagerð og bragfræði eins og áður
segir og ber tímaritið Stuðlaberg,
sem hann gefur út, glöggt merki
um það, en tímaritið er helgað
Fengið margt gott veganestið um ævina
Spjallað við Ragnar Inga Aðalsteinsson um árin í Dölunum og vísnagerð
Ragnar Ingi Aðalsteinsson.
Ragnar Ingi og Sigurlína á ferð í Héðinsfirði fyrir norðan.
Stuðlaberg, tímarit helgað hefðbundinni ljóðlist, sem Ragnar Ingi gefur út.
Lindarkot, sumarhús þeirra Ragnars Inga og Sigurlínu á Fellsströnd.