Skessuhorn - 09.07.2014, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLÍ 2014
Segist líklega vera með bíladellu!
Rætt við Örn Ragnar Símonarson í Borgarnesi - eða Adda Sím
Örn Ragnar Símonarson eða Addi
Sím er flestum Borgnesingum
kunnur. Hann hefur mestalla sína
ævi haft gaman af bílum og átt
þá nokkra, fæsta lengi utan einn
sem hann átti í yfir 30 ár. Svo hafa
félagsmálin einnig tekið hug hans.
Addi telur að bíladellan hafi kvikn-
að við afgreiðslu í gömlu Hvítár-
búðinni 1946 og orðið til þess að
hann lærði bifvélavirkjun á sínum
tíma. Örn er nú hættur að vinna
enda orðinn áttatíu ára. Blaða-
maður settist niður með honum
nýverið og fékk hann til að rekja
það helsta sem á daga hans hefur
drifið.
Í Borgarnes með milli-
lendingu á Hamri
Addi Sím er fæddur á Grímars-
stöðum í Andakíl fyrir 80 árum.
Foreldar hans voru Símon Teits-
son og Unnur Bergsveinsdóttir.
Foreldrarnir kynnast í sveitinni er
móðir hans kemur sem ráðskona
að Grímarsstöðum 1933. „Þau
fella saman hugi fljótlega, pabbi og
mamma og hefja búskap með Teiti
afa,“ segir Addi þegar við hefjum
spjallið og bætir við: „Það er síð-
an árið 1942 að afi hættir búskap,
búinu skipt á milli erfingjanna og
Daníel bróðir pabba fer að búa.
Foreldar mínir flytja í Borgarnes
en millilenda á Hamri 1942-43.
Ég man nú frekar takmarkað frá
þessu enda aðeins átta ára gamall
þegar þau fara frá Grímarsstöð-
um. En níu ára fer ég í barnaskóla
í Borgarnesi og skólinn var þá þar
sem Óðal er núna. Þar voru tvær
kennslustofur og tveir kennarar,
skólastjórinn og annar til.“
Fyrsti faktorinn í vega-
sjoppunni
Á þessum tíma voru krakkar látn-
ir vinna eins fljótt og þau gátu og
fyrsta starfið var að bera út Morg-
unblaðið. Þá var Bjarni Guðjóns-
son kaupmaður umboðsmaður
og blaðið kom með Laxfossi eða
öðru skipi. Kaupið var 40 krón-
ur á mánuði. Addi brosir við þess-
ari minningu því síðar varð móðir
hans, Unnur, einnig umboðsmað-
ur Morgunblaðsins í Borgarnesi
og réði krakka til að bera út blaðið,
rétt eins og hann hafði gert sjálfur.
En sumarið 1946 var opnuð Hvítár-
búðin í Ferjukoti. „Þá kom Sigurð-
ur Guðbrandsson mjólkurbússtjóri
og réði mig í vinnu sem ég stundaði
næstu tvö sumur en ég er aðeins 12
ára þegar ég byrjaði þarna. Það má
því segja að ég hafi verið fyrsti fak-
torinn í búðinni og Dússi, Steinþór
Gröndfeld, sá síðasti,“ segir Addi og
brosir. Búðin í Ferjukoti var fyrsta
vegasjoppan við veginn á þessari
leið og áttu þeir hana saman, Krist-
ján Fjeldsted bóndi í Ferjukoti og
Sigurður. „Opið var til klukkan 22
á kvöldin en bensínið var afgreitt
hinum megin við götuna. Þá lokaði
ég búðinni, lét alla fara út og læsti
á meðan ég afgreiddi bensínið. Þeir
sem komu á eftir mér gerðu þetta
ekki og gæjar í Borgarnesi voru
fljótir að finna þetta út. Þarna var
ég alltaf einn nema ef voru íþrótta-
og hestamannamót inni á bökkum.
En á þessum tíma kynntist ég bíl-
um, enda líklega allar tegundir sem
þarna fóru um, og varð alveg heill-
aður af. Kannski kom ævistarfið því
ekki á óvart.“
Iðnskóli og vinna á BTB
„Fermingarárið mitt, árið 1948,
byrjaði ég að vinna hjá Finnboga
Guðlaugssyni á BTB. Það var 1.
júní. Ég var snúningastrákur í vara-
hlutaversluninni. Bæði að afgreiða
viðskiptavini en einnig afgreiða
starfsmenn því töluvert var afgreitt
í gegnum lúgu til þeirra sem unnu
á verkstæðinu, bæði verkfæri og
varahlutir. Svo varð að sjá til þess
að allt væri á sínum stað að kvöldi.
Þarna lærði maður gott vinnusið-
ferði en ég var sumarstrákur á BTB
í 3-4 ár. Bílaáhuginn var kviknað-
ur og í búðinni var sægur af hand-
bókum. Ef hlé varð á vinnu fór ég
að fletta í þessu. Þannig þróaðist
það að ég fer að læra bifvélavirkj-
un í ársbyrjun 1952. Meistari minn
var Ásbjörn Jónsson sem síðar varð
tengdafaðir minn.
Ég er ekki langskólagenginn.
Þegar kom að lokum náms í mið-
skóla, hvatti séra Leó Júlíusson,
sem þá kenndi við skólann, mig til
að taka Landspróf sem þá var nýtil-
komið, og haldið yrði í Reykholti,
sem ég og gerði. Einhverju smá-
vegis viðbótarnámsefni þurfti ég að
sinna vegna þessa. En fyrirkomu-
lagið var þannig að öll kennsla var
í skólanum hér en prófið sjálft síð-
an tekið í Reykholti. Samhliða iðn-
námi var ég við nám í Iðnskóla
Borgarness sem hóf starfsemi 1949.
Þeir sem voru útskrifaðir úr þess-
um litla skóla þóttu fullt eins vel
að sér í sínum fræðum og þeir sem
komu úr stærri skólum. Sigurþór
Halldórsson var skólastjóri Iðn-
skólans á þessum tíma. Utanað-
komandi fagmenn voru fengnir til
að kenna sérfögin og lenti ég meira
að segja í því að kenna þarna sjálf-
ur síðar. Tekið var verklegt próf og
svo iðnskólaprófið en þá taldist við-
komandi vera orðinn sveinn í sinni
grein. Iðnaðarmenn fengu síðan
meistarabréf þegar þeir voru búnir
að vinna í þrjú ár. Þetta fyrirkomu-
lag hélst lengi.“
Hægri hönd Finnboga
„Líklega hef ég í upphafi fengið
vinnu á BTB því pabbi vann þar
en með sumarstarfsárunum vinn ég
þarna í 30 ár. Kaupfélag Borgfirð-
inga kaupir Finnboga út árið 1972
en ég hætti sjálfur árið 1978. En
fljótlega varð ég hægri hönd Finn-
boga þegar hann þurfti að bregða
sér frá. Hann setti það í hend-
urnar á mér að sjá um reksturinn.
Hann veitti sér bara einn lúxus, sá
merki maður, og það var laxveiði á
sumrin. Ég held að þetta hafi ver-
ið eitt best búna verkstæði sem
til var á landsbyggðinni á þessum
tíma. Þegar Finnbogi hættir held
ég áfram verkstjórn og var búinn að
venja mig á það að vera með nefið
niðri í öllu eins og hann gerði en
vildi þó helst getað selt helming-
inn af vinnutíma mínum yfir dag-
inn. Eftir að Finnbogi hættir, tek-
ur Grétar Ingimundarson við. Þá
er orðið óhjákvæmilegt að stækka
húsnæðið verulega. Byggt er stórt
hús, að hluta til utan um gömul og
minni, sem svo voru rifin innan úr í
áföngum. Með þessu móti truflað-
ist starfsemin ekki verulega á bygg-
ingartímanum. Eftir breytingarnar
jókst starfsemin verulega og hófst
þá m.a. framleiðsla á stóru flutn-
ingakössunum sem fyrirtækið varð
þekkt fyrir og fóru út um allt land.
BTB var stórt fyrirtæki á sinni tíð.
Ég á vinnulaunabók frá árinu 1952.
Þar eru taldir 26 starfsmenn. Þeir
urðu miklu fleiri síðar.“
Byggt ódýrt
Örn er giftur Sonju Ásbjörnsdóttur
og eiga þau þrjár dætur. Þau hófu
búskap á neðri hæðinni hjá Finn-
boga Guðlaugssyni ásamt Dóru
Ernu systur Sonju og eiginmanni
hennar Sigurgeir Ingimarssyni en
síðan var tekið við að byggja. „Ég
samdi við Sigrúnu í Dalbrún um
að fá hluta af lóð hennar undir hús,
það er í dag Gunnlaugsgata 18.
Við hjónin teiknum húsið sjálf, því
Sonja, sem ekki hafði áhuga á öðru
námi en húsmæðraskóla, lærði þar
að raða inn í hús, svo gott væri að
vinna í því, en ég lærði teikning-
ar í Iðnskólanum. Teikningar voru
lagðar fyrir sveitarstjórn. Bygg-
ingafulltrúinn, Jón Guðmundsson,
kom á staðinn og staðsetti húsið á
lóðinni. Svo er bara byrjað að grafa
og allt með höndum. Björn Guð-
mundsson sló upp sökklum með
mér því á þessum tíma mátti gera
það sem í valdi manns stóð. Ég
lagði síðan vatnsleiðsluna í húsið og
Jonni rafveitustjóri, Jón Björnsson,
mætti og tengdi kapal við næsta
ljósastaur svo við hefðum vinnuljós
þegar verið var að vinna inni. Svona
var þetta bara. Við þrír svilar, Sig-
urgeir, Eyvindur og ég, sem vorum
að byggja samtímis, keyptum okk-
ur vörubíl. Við sóttum steypumöl
út á Seleyri, sand niður í fjöru þar
sem nú er sýsluskrifstofan og vik-
ur vestur í Mýrdal. Útveggirnir
voru hlaðnir úr vikursteini. Þá vann
maður fram að kvöldmat í launa-
vinnunni og í húsinu á kvöldin, allar
helgar og flesta frídaga. Við byrjum
á húsframkvæmdum í maí 1957 og
flytjum inn í desember 1958. Þá var
húsið nokkurn vegið tilbúið.“ Addi
segir að húsið hafi líklega kostað
ríflega 200 þúsund krónur. Hand-
bært fé hafi verið um 175 þúsund
eftir að hafa selt bíl og tekið lán þar
að auki í Sparisjóði Mýrasýslu að
upphæð krónur 100 þúsund. „Ein-
hvern veginn dugði þetta með ýtr-
ustu útsjónarsemi og ég var ekki
með neinn skuldahala á eftir,“ segir
Addi hugsi og heldur áfram. „Sama
frelsi var til athafna þegar ég byrj-
aði að byggja sumarbústaðinn okk-
ar sem stendur í Munaðarnes landi.
En þegar kom að viðbyggingu 18
árum síðar voru allar reglur stífari
og allt breytt.“
Heyrnin verður hvati til
breytinga
„Þegar ég er orðinn 35 ára er heyrn-
in farin að bila og í raun var ég far-
inn að tapa verulega heyrn og varð
síðar einfaldlega að hætta á BTB út
af þessu. Ég vissi ekkert hvað ég átti
af mér að gera, kunni ekkert annað
en að gera við bíla. Ákvað að taka
tveggja mánaða frí til að hugsa mál-
ið. Þá fer Sæmundur Sigmunds-
son að nauða í mér að koma til sín,
sem varð að ráði. Þar var ég mik-
ið einn að vinna á verkstæðinu og
gat að mestu varið heyrnina fyrir
hávaða sem ég olli yfirleitt sjálfur.
Þetta var gerólíkt starfsumhverfi,
fannst næstum að ég kæmist í sum-
arfrí úr þessum gríðarlega erli sem
var á BTB. Þarna var ég í tæp 26
ár svo líklega má segja að maður sé
hokinn af reynslu,“ segir Addi bros-
andi og heldur áfram. „En þegar ég
fór að nálgast sjötugt fann ég að ég
hafði ekki skrokk í þetta lengur, sá
heldur ekki fyrir mér að fara í hálft
starf svo ég hætti bara.“
Gott að hafa meira-
prófið
Addi segir árin hjá Sæmundi hafa
verið skemmtileg, sannarlega öðru-
vísi en á BTB og mikill fjöldi sum-
arstarfsmanna. „Maður þurfti að
vera viðbúinn ýmsu. Það þótti gott
að ég hafði meirapróf. Oft var ég
eini starfsmaðurinn hér heima
þegar mikið var að gera í akstr-
inum. Stundum þurfti að þrífa af
sér mesta skítinn og rjúka af stað á
rútu. Þá kom það einnig æði oft í
minn hlut að sinna skólaakstrinum.
Á þeim tíma voru krakkar keyrð-
ir heim í hádeginu og sóttir aftur
rétt fyrir klukkan 13 og svo keyrðir
heim í mörgum lotum yfir daginn.
Örn Ragnar Símonarson með konu sinni, Sonju Ásbjörnsdóttur. Þau standa í dyrum hússins sem þau byggðu og teiknuðu sjálf.
Húsið að Gunnlaugsgötu 18 í byggingu. Myndin er tekin ofan af kirkjuholtinu og
ef vel er gáð má sjá glitta í bakhlutann á Erni við einn vegginn.
Örn líklega 1953 með móður sinni Unni Bergsveinsdóttur og bróður sínum
Bergsveini sem stendur á stuðaranum.