Skessuhorn - 30.07.2014, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ 2014
Nýtt tæki komið á markað sem fælir burtu óæskilega fugla
Fyrirtækið Fuglavarnir.is hóf í vor
sölu á öflugum og skilvirkum fugla-
fælum sem byggja á nýjustu hljóð-
tækni. Búnaðurinn sem um ræðir
kemur frá Scarecrow, Bio Acous-
tic Systems í Bretlandi og er not-
aður til að fæla í burtu ýmsar teg-
undir fugla. Búnaðurinn er sá fyrsti
sinnar tegundar á Íslandi en bygg-
ir á yfir 20 ára reynslu Breta. Upp-
haflega var þessi búnaður hannaður
til að halda fuglum frá flugvöllum
en hefur síðan fengið ólík hlutverk.
Samkvæmt upplýsingum frá Jónasi
Björgvinssyni, framkvæmdastjóra
Fuglavarna.is, henta nýju fugla-
varnirnar mjög vel fyrir íslenskar
aðstæður. „Það er sífell að færast í
aukana að fólk verði fyrir fjárhags-
tjóni og óþægindum vegna ágangs
fugla. Búnaðurinn inniheldur hljóð
frá yfir 150 fuglategundum og er
hægt að nota við ýmsar aðstæður.
Síðan í vor hefur hann verið notað-
ur af bændum til að fæla burt fugla
af ökrum og túnum og af matvæla-
fyrirtækjum til að fæla burt máva.
Reynslan lofar góðu,“ segir Jónas.
Búnaðurinn er tæknilega fremur
flókinn og kostar frá þrjú hundruð
þúsund krónum.
Búið að bæta við varnar-
hljóðum fyrir álft
Fuglafælan gengur fyrir sólarorku
og er með birtuskynjara svo ein-
ungis þarf að koma honum fyr-
ir þar sem hann myndar nokkurs
konar hljóðgirðingu. Búnaðurinn
stendur á um tveggja metra háum
stálfæti og spilar hljóð sem herm-
ir eftir varnarvæli einstakra fugla-
tegunda. Þar með halda fuglarn-
ir að um hættuástand sé að ræða
og yfirgefa svæðið. „Flestir fugl-
ar nota viðvörunarhljóð til að vara
aðra fugla sömu tegundar við að-
steðjandi hættu. Heyri þeir við-
vörunarhljóð taka þeir ávallt mark
á því og fara burt. Það er meðfætt
í þeirra eðlisávísun. Þess vegna
virkar búnaðurinn afar vel og fugl-
arnir venjast aldrei hljóðunum,“
segir Jónas. Búnaðurinn hentar án
breytinga fyrir íslenskar aðstæður
þar sem mikið af þeim fuglum sem
finnast í íslenskri náttúru er einn-
ig að finna á Bretlandseyjum. Jón-
as segir að búnaðurinn sé þó stöð-
ugt í þróun og nú þegar sé búið
að bæta við hljóðum sem ekki voru
talin nauðsynleg í Bretlandi. „Álft-
ir á túnum og ökrum bænda hafa
verið vandamál á Íslandi síðustu
árin. Þetta er vandamál sem menn
virðast ekki vera að glíma við er-
lendis. Við fórum því strax að þróa
tækni til að bregðast við álftun-
um. Gerðum rannsóknir á hljóð-
um álftarinnar, tókum þau upp og
sendum til Bretlands til frekari úr-
vinnslu. Við höfum svo verið að
beita hljóðum úr þessum rann-
sóknum síðan í vor og lofa fyrstu
tilraunir góðu.“
Til margs nothæfur
Þótt búnaðurinn sé að mestu not-
aður til að vernda matvælafram-
leiðslu og samgöngur gæti hann
einnig nýst við verndun varplanda
og gegn ágangi fugla á almenn-
ingsstöðum. „Búnaðurinn er til-
valinn til að fæla í burtu vargfugl
frá æðarvarpi án þess að æðarfugl-
inn verði þess nokkuð var. Þá er
með honum hægt að halda mávum
frá tjörnum eða kríuvarpi, gæsum
og fleiri fuglum frá golfvöllum svo
dæmi séu tekin,“ segir Jónas að
endingu.
jsb
Jónas Björgvinsson, framkvæmdastjóri Fuglavarna.is við búnaðinn sem stendur á
um tveggja metra háum stálstandi.
Minningargildi stafrænna ljósmynda viðhelst oft ekki
Hér áður fyrr voru á flestum heim-
ilum albúm sem geymdu sögu fjöl-
skyldunnar og einstaklinga innan
hennar. Hægt var að fletta og skoða,
rifja upp atburði og hafa gaman af.
Í nútímanum er þetta mikið breytt.
Margir taka einungis myndir á sím-
ann sinn eða á stafrænar mynda-
vélar sem aldrei eru framkallað-
ar, eins og sagt er, settar á papp-
ír. Myndirnar eru geymdar í tölvu
eða á flakkara og fáir skoða nema
myndasmiðurinn. En hvað svo? Er
þessi geymsluaðferð örugg? Hvað
ef tölvan hrinur eða ný tækni og
tengingar gera eigendum ókleift að
komast í myndafjársjóðinn? Sumir
geyma myndirnar sínar á Facebo-
ok, en verður það samskiptafor-
rit alltaf til staðar? Er upplausnin í
myndunum nógu góð? Hvað verð-
ur að endingu um myndina þína?
Fyrir jól og fermingar
Svanur Steinarsson hefur rekið
Framköllunarþjónustuna í Borgar-
nesi í 25 ár. Blaðamaður sló á þráð-
inn til hans og spurði um þróun í
framköllun. Er fólk alveg hætt að
setja myndirnar sínar á pappír?
Svanur segir þeim sem nota film-
ur hafa fækkað mikið en þeir verða
að láta framkalla. Sú vinnsla hefur
dragist sífell meira saman og sama
gildir í raun með stafræna fram-
köllun. Síðustu árin hefur framköll-
un dregist saman um ca. 15-20%
árlega en einn og einn heldur þó
utan um þetta og lætur setja mynd-
ir á pappír. „Það er alveg brjálað að
gera í nóvember og desember og
síðan fyrir fermingar. Aðrir dagar
eru nærri dauðir, hvað þetta varð-
ar,“ segir Svanur. „Ég býst við að
breyta einhverju hérna þar sem ég
þarf að halda vélunum heitum all-
an daginn þótt enginn verkefni
komi inn og í dag hef ég það þann-
ig varðandi framköllun á filmum að
það er bara gert tvisvar í viku.“
Alltof litlar til prentunar
Þróun í myndavélum og myndgæð-
um hefur verið afar hröð síðustu
árin. Svanur segir að gömlu gler-
plöturnar sem margar af svart/hvítu
myndunum séu geymdar á, haldi
alveg geymslugildi sínu enn þann
dag í dag. Ekki sé hægt að segja það
sama um nútíma geymsluaðferð-
ir. „Á eftir svart/hvítu myndunum
komu svokallaðar slides-myndir.
Þá settist öll fjölskyldan fyrir fram-
an tækið og myndirnar voru sýnd-
ar á tjaldi eða vegg. Svo komu lit-
filmurnar og allt var sett á pappír,
síðan í albúm sem fólk skoðaði. Svo
kemur hið stafræna sem ég vil líkja
við slides-ið forðum, kannski slides
númer tvö. Allir skoða í tölvunni
eða símanum en vandinn er hins
vegar sá að myndirnar týnast oft.
Fólk áttar sig ekki á því að inni á Fa-
cebook eða Picasa, sem margir nota
sem geymslustaði, fær það ekki að
geyma mynd nema í lágmarksgæð-
um sem er sammerkt með þessum
fríu geymslusvæðum. Myndin lít-
ur gríðarlega vel út á skjánum en er
varla hægt að framkalla hana. Gæð-
in eru einfaldlega of lítil til að það
sé hægt, því miður. Skjárinn plat-
ar þarna augað.“ Blaðamaður tek-
ur undir þetta, því þekkt vandamál
á prentmiðlum eins og Skessuhorni
er einmitt það að fólk heldur að
hægt sé að nota myndir af Facebo-
ok til prentunar, en það er sjaldnast
nothæfar myndir að stærð.
Fikta á ný við
framköllun
Það eru afar fáir staðir á landinu eft-
ir sem bjóða upp á framköllun. Lík-
lega einungis Reykjavík, Akureyri,
Egilsstaðir og Selfoss, ásamt Borg-
arnesi. Svanur segir þetta afar eðli-
legt þar sem gríðarlega mikið hef-
ur dregið úr framköllun. Hann hafi
til að mynda skorið niður hjá sér úr
fimm stöðugildum niður í tæplega
tvö. En ýmislegt fari þó í hringi í
sögunni. „Ég hef verið að kynnast
krökkum í dag sem vita varla hvað
filmuvél er, en einnig öðrum sem
eru farnir að skoða filmur. Krakkar
þurfa alltaf að hafa eitthvað nýtt og
nú er filman ný fyrir þau, þar sem
þeir þekkja einungis hið stafræna
kerfi. Sum hver eru meira að segja
að byrja að framkalla sjálf eins og
gert var fyrir löngu í mörgum skól-
um. Þetta er athyglisvert.“
Facebook er ekki
tryggur geymslustaður
Horft til framtíðar, er umhugsun-
arefni hvort nýbakaðir foreldrar í
dag muni eiga myndir af börnun-
um sínum, nýfæddum, þegar fram
í sækir. „Ég get nú illa spáð fyrir
um það,“ segir Svanur aðspurður
og bætir við. „Þessi stafræna þró-
un hefur verið svakaleg og magnað
hvað allt breytist í tækninni sem er
að mörgu leyti skemmtilegt. Staf-
rænar myndir hafa alveg náð film-
unni í gæðum en það er geymslu-
málin sem ég hef áhyggjur af. Af
því að þú nefnir myndir af börn-
um. Það er hryggilegt ef myndirn-
ar af börnunum þínum týnast bara.
Sjáðu unga foreldra sem eru að taka
myndir af barninu sínu. Allir skoða
saman, setja inn á Facebook fyr-
ir ömmur og afa og aðra ættingja
til að skoða en svo hverfur mynd-
in af Facebook einn daginn! Fjöl-
skyldan á ekkert afrit, enga minn-
ingu í myndum. Það er þetta verð-
gildi minninga í myndum sem við-
helst ekki og ástæða er til að hafa
áhyggjur af.“
Eins og fram hefur komið eru
fáir sem nota filmuvélar í dag, þó
eru þær enn til. Einkum er það
eldra fólk sem notar filmuvélarnar
til almennra nota. „Þegar fólk kem-
ur með filmur til mín, lætur það oft
falla setningar eins og hvort það sé
ekki síðast móhikaninn. Ég svara
því þá gjarnan þannig að það sé
með langbestu geymsluna og tapi
ekki fjársjóðnum sínum. Eins og ég
hef sagt, þessi þróun er flott, magn-
að hvað hægt er að gera. En hvað
ef tölvan hrynur, tengingar breytast
eða Facebook hættir? Það er gríð-
arlega sorglegt ef fólk tapar þessum
minningum. Almennt verðum við
að huga að geymslu þeirra, áður en
það er of seint,“ segir Svanur Stein-
arsson.
bgk
Svanur Steinarsson.
Ein gömul og góð frá árin 1910. Myndageymslur frá þeim tíma halda alveg enn.
Ljósmynd Svanur Steinarsson.