Skessuhorn - 30.07.2014, Blaðsíða 27
27MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ 2014
Hefur verið skipstjóri í hálfa öld og lauk ferlinum á Víkingi
Árið 2005 varð Magnús Þorvalds-
son skipstjóri á Víkingi. Hann hafði
verið skipstjóri á Sunnubergi sem
var í eigu Tanga á Vopnafirði en
síðan HB Granda eftir sameiningu.
„Við höfðum verið tveir skipstjór-
arnir á Sunnuberginu en það stóð
aldrei til að það yrði áfram. Þeg-
ar Sveinn Ísaksson hætti svo skip-
stjórn hér á Víkingi var mér boð-
ið að taka við.“ Magnús hafði verið
skipstjóri á mörgum nótaveiðiskip-
um í gegnum tíðina og segir það
hafa verið gott að koma um borð
í Víking. „Þetta skip er gríðarlega
gott og svo var það líka stærra en
ég hafði þekkt sem skipstjóri. Ann-
ars var Víkingur þá hættur að vera
stóra skipið á miðunum eins og
hann var alltaf áður því önnur, nýrri
og stærri skip höfðu komið í flot-
ann. Litlu bátunum hafði fækkað
mikið og skipum á miðunum hafði
líka fækkað. Á þessum tíma var því
ekki þessi mikla traffík á miðunum
sem gerði Víkingi og Sigurði erf-
itt fyrir áður fyrr. Þetta gátu verið
50-60 skip á miðunum þegar mest
var en núna síðustu árin þegar allt
fer orðið í manneldisvinnslu þá eru
oft ekki nema tíu skip á miðunum
í einu.“
Mikill Austfirðingur
í sér
Magnús var skipstjóri á Víkingi í sjö
ár en hætti endanlega eftir loðnu-
vertíðina 2012. „Þá var ég kominn
á aldur en venjan er að menn vinnu
ekki lengur hjá HB Granda en til
sjötugs. Svo var konan mín orð-
in sjúklingur og ekkert annað að
gera en koma sér í land.“ Magnús
segist hafa byrjað 14 ára gamall að
stunda sjóinn á trillum frá Stöðv-
arfirði á sumrin. „Ég var svo þrjú
sumur á trillunum þangað til ég fór
á 70 tonna bát. Þá var ég ráðinn á
Heimi frá Stöðvarfirði þegar hann
kom nýsmíðaður til landsins haust-
ið 1978.“ Árið 1960, þá 18 ára gam-
all, fór Magnús í Stýrimannaskól-
ann. „Ég var nú tæplega kominn
með nægan sjómennskutíma. Ég
tók próf beint inn í annan bekk og
var því aðeins eitt ár í Stýrimanna-
skólanum. Þetta var hægt fyrir þá
sem höfðu góðan undirbúning en
ég var gagnfræðingur frá Eiða-
skóla. Það var gott að vera á Eiðum
en þar var reynt að kenna manni
mannasiði með misjöfnum árangri.
Maður kynntist þarna fullt af góðu
fólki, bæði af Austurlandi og víðar
af landinu því margir komu í Eiða.“
Magnús er fæddur á Fáskrúðsfirði
en tólf ára flutti hann með foreldr-
um sínum, sem voru Stöðfirðing-
ar, til Reykjavíkur. Hann hélt samt
alltaf áfram að fara austur í sum-
arfríum og var þar hjá ættingjum.
„Ég mátti yfirleitt ekki vera að því
bíða eftir prófskírteinunum áður en
ég var farinn austur á vorin, enda
svo mikill Austfirðingur í blóðinu
og hef verið alla tíð.“
Varð skipstjóri 23 ára
Magnús var í 17 ár sjómaður á
Stöðvarfirði. Hann var orðinn skip-
stjóri á Heimi 23 ára gamall. „Það
komu þrír bátar með þessu nafni á
Stöðvarfjörð og ég var á þeim öll-
um. Síðast var það Norðursjávar-
ævintýrið.“ Eigendur Heimis voru
tveir vélstjórar og skipstjórinn sem
hafði verið á undan Magnúsi. Þeir
höfðu verið um borð í bátunum.
Svo þegar síldveiðum í Norður-
sjónum lauk og skuttogararnir fóru
að koma til landsins voru eigend-
ur komnir í land og búnir að stofna
saltfiskverkun. „Uppsjávarveið-
in hentaði þeim þá ekki lengur svo
þeir hættu henni og lögðu útgerð-
ina inn í togaraútgerð sem var að
byrja á Stöðvarfirði. Fyrst Hvalbak
sem var sameiginlega í eigu Stöð-
firðinga og Breiðdælinga og síð-
an Kambaröst. Mér var nú hent
um borð í þennan togara í fyrstu.
Það stóð bara yfir í um níu mánuði
því togarasjómennskan átti ekki við
mig. Þá ætlaði ég bara að finna mér
eitthvað að gera í landi og hætta
á sjó. Bergur Hallgrímsson á Fá-
skrúðfirði hafði þá samband og ég
fór sem skipstjóri um tíma á Guð-
mund Kristin SU. Það var frekar
erfiður tími en svo hringdi Egg-
ert Gíslason í mig og sagðist vera
að fara í land. Þeir höfðu verið tveir
með Gísla Árna, hann og Sigurður
Sigurðsson frá Húsavík. Þá auðvi-
tað sleppti ég því ekki. Gísli Árni
var gott skip og þar var ég í 20 ár
á þessu skipi. Fyrstu átta árin hjá
Eggert og svo seldi hann bátinn
til Grindavíkur þar sem hann fékk
nafnið Sunnuberg og þar var ég í
átta ár. Aftur fylgdi ég með þeg-
ar Sunnubergið var selt til Vopna-
fjarðar. Ég lagði það fyrir konuna
hvort ég ætti að fara með til Vopna-
fjarðar og hún samþykkti það. Þetta
var árið 1996.“ Kona Magnúsar var
Katrín Hjartardóttir frá Knarrar-
höfn í Hvammssveit í Dölum. Hún
lést fyrir ári síðan. Hann býr nú
einn í Reykjavík en segist hafa það
fínt og vera pakkaður inn í bóm-
ull hjá stjúpsyni, tengdadóttur og
barnabörnum.
Tveir skipstjórar á nýju
Sunnubergi
Magnús var skipstjóri á þessu sama
Sunnubergi á Vopnafirði í þrjú
ár en 1999 keyptu Vopnfirðingar
stærri bát frá Noregi sem fékk líka
nafnið Sunnuberg. „Þá kom Lár-
us Grímsson sem skipstjóri á móti
mér. Hann hafði áður verið á Júp-
íter og var nýhættur þar en Tangi á
Vopnafirði átti hlut í því skipi. Þetta
gekk ágætlega hjá okkur og þarna
var ég þangað til ég tók við Víkingi.
Svo æxlaðist þetta svona að Tangi á
Vopnafirði endaði hjá HB Granda.“
Sagan á undan var nokkuð löng og
ströng því Tangi var settur á hluta-
bréfamarkað og Eskja á Eskifirði
eignaðist fyrirtækið að mestu. Það
stóð þó ekki lengi og Vopnafjarð-
arhreppur keypti Eskju út úr fyr-
irtækinu af ótta við að missa allan
kvótann úr sveitarfélaginu. Hrepp-
urinn seldi síðan HB Granda og í
kjölfarið hafa fylgt miklar endur-
bætur á öllum vinnslustöðvum á
Vopnafirði þar sem nú er aðal upp-
sjávarfiskvinnslustöð HB Granda
með öflugt frystihús og góða fiski-
mjölsverksmiðju. Fjármálastjóri
Tanga á þessum árum og síðar
framkvæmdastjóri var Vilhjálmur
Vilhjálmsson, sem nú er forstjóri
HB Granda.
Gott að trappa sig niður
á Víkingi
„Tíminn á Víkingi var ágætur fyr-
ir gamlan karl til að trappa sig
niður, tveir til þrír mánuðir á ári.
Þetta var stutt úthald á hverri ver-
tíð. Þetta var frábær endir á ferlin-
um og listagott að vinna hjá þessu
frábæra fyrirtæki og vera á þessu
listaskipi sem hefur alltaf farið vel
með mann,“ segir Magnús. „Verð-
ið á uppsjávarfiskinum hafði líka
hækkað svo mikið að þótt Víking-
ur væri bara að fleyta rjómann af
vertíðinni gaf það manni jafnmiklar
eða meiri tekjur en að vera í hálfu
skipstjórastarfi allt árið.“ Hvernig
fannst svo Magnúsi að stýra Víkingi
í hinstu höfn, þessu skipi sem hann
kunni svo vel við og hældi á allan
hátt? „Ég er auðvitað bara stýri-
maður hérna. Gunnar vinur minn
hringdi í mig og bað mig að koma
með sér. Það er ekkert við því að
segja að skila af sér skipinu. Þetta
er bara gangur lífsins, skip ganga úr
sér eins og annað. Ég hef bara gam-
an að þessari ferð og ánægjulegt að
fá að fylgja þessu skipi síðasta spöl-
inn. Þar hefur verið gott að vera um
borð og þetta skip er búið að skila
sínu. Ég hef sloppið vel í gegnum
sjómennskuna alla tíð og án áfalla,
þetta hefur slampast. Fyrir þetta allt
er ég þakklátur,“ segir þessi gamal-
reyndi og farsæli skipstjóri.
hb
Magnús í skipstjórastólnum á Víkingi rétt ókominn til Danmerkur.
Magnús Þorvaldsson setur inn lokstefnuna til Grenå. Gunnar Gunnarsson og
Sigurður Villi Guðmundsson fylgjast með.
Á stími yfir hafið á leið í lokahöfn. Magnús Þorvaldsson stýrimaður og Gunnar
Gunnarsson skipstjóri.
Víkingur bundinn við bryggju í síðasta sinn. Að þessu sinni utan á danskt
flutningaskip í höfninni í Grenå. Pétur Baldvinsson háseti um borð í Víkingi en á
móti endanum tekur Frank frá Bluewater, sem sá um móttöku skipsins ytra.
Finnst skrítið að rífa systurskip
síns gamla skips
Akureyringurinn Stefán Einarsson
hefur starfað hjá Fornæs í Grenå í
ellefu ár. Hann segist að sjálfsögðu
hafa leitað að starfi nálægt höfn-
inni þegar hann kom til Danmerk-
ur. „Þangað sækist maður alltaf. Ég
hafði verið á sjó heima og því fannst
mér líklegast að fá starf hér niður við
höfn.“ Hjá Fornæs eru rifin fjölmörg
skip en aðallega eru það flutninga-
skip frá ýmsum löndum þótt eitt og
eitt fiskiskip sé líka rifið. Stefán seg-
ir það svolítið öðruvísi tilfinningu að
vinna við niðurrif íslenskra skipa en
annarra. „Ég vann til dæmis við að
rífa togarann Víði frá Akureyri. Ég
var á Akureyrinni sem er systurskip
Víðis og mér fannst það voðalega
skrítin tilfinning að rífa þetta skip.
Sérstaklega fann ég til þess þegar ég
sá myndir um borð af mörgum sem
höfðu verið með mér
á sjó og það var mjög
leiðinlegt að sjá.“
Nýleg skip
rifin vegna
kvótamála
Stefán segir að
ef þeir sjái góð-
ar myndir af skip-
um, sem þeir rífi, um
borð í þeim þá taki
þeir þær til hand-
argagns og hengi
upp á kaffistofunni. „Það er nóg að
gera í að rífa skip. Fiskiskipin koma
mörg hver vegna þess að það er
minni fiskur í sjónum víðast hvar og
minni kvóti á hvert skip þannig að
þau elstu er látin fara. Það eru líka til
dæmi um að tiltölulega ný skip hafi
verið rifin vegna kvótamála.“ Stef-
án segir skip koma víða að til þeirra.
„Þau eru víðs vegar úr heiminum en
auðvitað er mest af þeim af Norð-
urlöndunum, sem koma hingað og
frá öðrum Evrópulöndum. Þetta
eru mest fraktskip og svolítið af ferj-
um líka. Svo kemur mikið af skipum
sem hafa verið í þjónustu við olíu-
borpallana en þykja ekki henta þar
lengur. Þau koma frá Noregi og líka
héðan frá Danmörku og Skotlandi,“
segir Akureyringurinn Stefán sem
unir hag sínum vel í Danmörku. hb
Stefán um borð í Víkingi.
Málin rædd yfir nýbökuðu dönsku brauði með morgun-
kaffinu um borð í Víkingi.