Skessuhorn - 29.10.2014, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBER 2014
Féll kylliflatur fyrir stórkostlegu landi og yndislegri þjóð
Pálmi Pálmason segir frá margháttaðri reynslu og lífshlaupi meðal annars í Víetnam
„Það er sama hvar frómur flæk-
ist,“ er gamalt orðatiltæki. Sagt er
að sá sem er vakandi fyrir umhverfi
sínu taki alltaf eftir einhverju sem
er þess virði að segja frá. Skaga-
maðurinn Pálmi Pálmason hefur
flækst víða og starfað á svæði sem
Íslendingar þekkja almennt ekki
mikið til. Það er Víetnam og Indó-
nesía, en fyrrgreinda landið kemur
næst Norður-Kóreu sem lokaðasta
kommúnistaríkið í Asíu. Pálmi býr
yfir margháttaðri starfsreynslu frá
sinni ævi, þótt þekking hans á fisk-
vinnslu og sjávarútvegi hafi nýst
best síðustu árin. Þá þekkingu öðl-
aðist hann í uppvextinum á Akra-
nesi. Í Víetnam starfaði hann við
fiskvinnslur í risastærð, miðað við
vinnslurnar hjá HB og fleirum, sem
hann vann við sem ungur maður á
Skaganum. Pálmi var m.a. virkur í
framkvæmdum á „gróðæristíman-
um“ sem margir hafa kallað svo og
var á Íslandi í aðdraganda hrunsins.
Hann flutti nú í vor aftur á Akranes
eftir að hafa verið í burtu í 30 ár.
Blaðamaður Skessuhorns hitti hann
að máli á dögunum. Pálmi segir hér
frá lífsreynslu sinni í Asíu. Hann er
reyndar að glíma við illvígan sjúk-
dóm og kýs því sem mesta nálægð
við Landspítalann í dag. Það varð
aftur til þess í haust að ljúka hans
Asíuævintýri. Pálmi er hins vegar
enn að, í beinu Skype sambandi við
fólk og starfsmenn í Vietnam marg-
ar nætur, enda er sjö klukkustunda
tímamismunur þar og hér heima.
Tæknin þjappar veröldinni saman
og eyðir landamærum.
Úr markaðsstjórn í fjár­
festingabransann
Þegar Pálmi er spurður hvað hafi
orðið til þess að hann fór að starfa
í Asíu, rekur hann það til þess að
árið 2005 skipti hann um starfsvett-
vang. „Ég var búinn að starfa í ára-
tugi við markaðsstjórn hjá leiðandi
fyrirtækjum í innflutningi, dreif-
ingu og sölu. Lengst í áratugi hjá
Íslensk-Ameríska og Globus. Árið
2005 skipti ég um starfsvettvang og
fór að vinna með tengdum aðilum
í fjárfestinga- og fasteignafyrirtæki.
Stærsta verkefni okkar þar var öll
hönnun og skipulag á Akrahverfinu
í Garðabæ frá A til Ö. Byggðum þar
fyrstu fjölbýlin og seldum síðan það
verkefni með verktakasamningum
og áhöfn sem þeim fylgdu. Hér á
Akranesi vorum við með eitt lít-
ið verkefni, létum teikna og hanna
fjölbýlishúsið við Sólmundarhöfða.
Fullklárað verkefnið seldum við til
þekkts byggingaverktaka sumarið
2008 sem þegar hóf undirbúning
að byggingu hússins. Þá voru fram-
undan ýmis verkefni á höfuðborg-
arsvæðinu, Selfossi, Borgarfirði og
Árnessýslu. Við vorum rétt á milli
stórra verkefna og ég við undirbún-
ing nokkurra annarra, m.a. í Reykja-
nesbæ, þegar hrunið varð haustið
2008. Allt botnfraus á einni nóttu
í fasteigna- og byggingaiðnaðinum,
fjárfestingafélögin héluðu.“
Allt að fara til
andskotans
Pálmi segir að þetta hafi verið
svakalegur tími, hreint ótrúlegur.
„Ég man enn þar sem ég sat með
þekktum forstjóra á kaffihúsinu
Segafredo á Lækjartorgi. Síminn
hringdi, hann lauk stuttu símtalinu,
horfði lengi í augu mér þegjandi og
sagði svo: „Glitnir er fallinn, það er
allt að fara til andskotans Pálmi.“
Hafði nú gengið á ýmsu hjá okkur
áður í samskiptum við banka sem
virtust stundum vera leppar manna
úti í bæ við að þefa uppi góð verk-
efni annarra og ná þeim til sín. Það
var búið að vera sjúkt ástand og
við þurftum að vera stöðugt með
topp lögmenn á vaktinni fyrir okkar
hagsmuni. Ekki var það nú frítt.“
Reynslan af Skaganum
nýttist vel
Árið eftir hrun hér heima fór Pálmi
til Bandaríkjanna að setja sig inn
í verkefni hjá Portunus Group á
sviði fiskkaupa og vinnslu fisk-
afurða frá Kína, Vietnam og Chile.
Afurðir sem fóru síðan fullunn-
ar inn á markaði í USA, S-Amer-
íku, Evrópu og Ástralíu. „Ég hafði
áður komið tvisvar til S-Ameríku
að skoða fiskiðnað. Sjálfur hafði ég
alist upp með slorinu á Skaga þar
sem faðir minn var skipstjóri, síðar
fiskverkandi og loks harðfiskverk-
andi. Mín bernska var fléttuð við
frystihúsin á Akranesi, HB & Co,
Heimaskaga, Fiskiver og útgerð og
vinnslu Þórðar Óskarssonar. Í þess-
um vinnsluhúsum var unninn all-
ur sjávarafli; bolfiskur, síld, slitinn
humar, unninn hvalur, súrsað, reykt
og soðið niður í niðursuðu HB &
Co. Í tvö ár eftir viðskiptanám ók
ég fiskflutningabíl þar sem sóttur
var humar í Þorlákshöfn og bolfisk-
ur og skel á allar hafnir á Snæfells-
nesi fyrir Þórð Óskarsson hf. Við
vorum tveir æskufélagar sem unn-
um á sitt hvorum fiskflutningabíln-
um, sváfum í sex tíma og af stað aft-
ur. Þetta var tveggja ára törn. Það
voru uppgripstímar, geðveik vinna.
Við félagarnir byggðum okkur sam-
an tvíbýlið að Hjarðarholti 9, mest
fjármagnað fyrir þessa botnlausu
vinnu og sölu lítilla íbúða sem við
áttum fyrir.
Svo kom tölvuskeyti
einn daginn
Veturinn 2009 til 2010 notaði Pálmi
síðan til að auka við sína þekkingu
og tók lögfræðikúrsa á Bifröst.
„Það var frábær tími og mikil þekk-
ing á skömmum tíma. Oft bölv-
aði ég því að hafa ekki vitað þetta
eða hitt fyrr. Þá hefði eitt og ann-
að spilast betur í viðskiptunum sem
voru að baki. Á sama tíma var sífellt
verið að skoða tækifæri sem komu
upp á borðin, sem sífellt strönd-
uðu svo á frostinu í öllu fjármála-
kerfinu. Snemma árs 2010 komu
stutt e-mail frá USA: „Ertu til í að
fara til Víetnam? Setja upp skrif-
stofu fyrir Portunus, ráða og þjálfa
mannskap og ef vel gengur að vera
þar til lengri tíma, búa í Asíu og sjá
um allt þar Asíu tengt?“ Ég sagðist
þurfa að ráðfæra mig, mundi svara
fljótt. Svaraði svo í kjölfarið með
þrem orðum: „Klár, pantaðu far-
seðlana.“ Hvað mig varðaði þá vissi
ég flest allt um fisk, veiðar, vinnslu
og meðferð sem á þurfti að halda
frá fornu fari, enda hafði ég fylgst
vel með allri þróun á því sviði. Ég
hafði einnig borið ábyrgð á stórum
sölu- og markaðsdeildum í ára-
tugi og það myndi nýtast þarna vel,
lögfræðikúrsarnir líka. Ég var alveg
tilbúinn, enda allt í kalda kolum í
miðju hruninu.“
Pálmi segir að þetta tækifæri hefði
ekki getað komið á betri tíma, bæði
fyrir sig og þá sem honum tengdust.
„Ég flaug síðan til Hong Kong og
hitti þar forstjóra Portunus sem kom
frá Bandaríkjunum. Eftir nokkurra
daga fundi með aðilum þar, var flog-
ið til Víetnam og komið á HCMC
alþjóðaflugvöllinn snemma dags.
Hong Kong er gríðarlega nútímaleg
borg og vel skipulögð, hef oft kom-
ið þar síðan. Þannig að þessi fyrstu
kynni mín af Asíu voru nútímaleg.“
Allt öðruvísi land
Það voru algjörlega nýir hlutir sem
blöstu við Pálma þegar hann kom til
Asíu. „Víetnam var allt, allt öðruvísi.
Þegar við ókum af flugvellinum á
hótel í miðborg HCMC-Saigon var
ég ein augu og eyru. Það sem fyrir
augu bar hafði ég aldrei séð nema á
myndum. Fáir bílar á ferli en þús-
undir á þúsundir ofan af vegfarend-
um á mótorhjólum og vespum fylltu
göturnar. Mér fannst óhugsandi
hvernig þessi umferð gæti gengið
skipulega fyrir sig, sem hún gerði
samt. Húsagerðin var fyrir mig afar
sérstök og allt skipulag, hafandi arki-
tektúr sem áhugamál og unnið við
þessar greinar heima á Íslandi árum
saman. Þarna er hver lóð verðmæt
og byggt upp í loftið. Algengt er að
einbýli sé byggt inni í borgunum á
150-200 fermetra lóð, lóðin nýtt sem
byggingarreitur og byggt upp, þrjár
til sex hæðir. Það er einnig algengt
að fólk með rekstur sé með verslun
eða þjónustu á jarðhæð og skrifstofu
og íbúð fyrir fölskylduna á næstu
hæðum fyrir ofan. Í HCMC-Saigon
búa tíu milljónir manna, borgin er sú
nútímalegasta í Víetnam. Víetnamar
eru mjög vel menntuð þjóð, öflugt
skólakerfi og mikill mannauður með
æðri menntun.
Komið í týpíska
víetnamska borg
Long Xuyen, 500.000 manna borg
á Mekong Delta svæðinu, var síð-
an áfangastaðurinn. Þar voru þær
verksmiðjur sem Portunus var í
samstarfi við. Til Long Xuyen
er fimm stunda akstur suður frá
HCMC-Saigon. Farið er yfir fljót-
in á stórum ferjum sem ganga stans-
laust allan sólarhringinn á mörgum
stöðum. Long Xuyen hefur orðið til
sem miðstöð hins stóra og frjósama
An Giang héraðs. Borgin byggist
á þjónustu og vinnslum fyrir land-
búnaðarhéruðin allt í kring, fisk-
eldi, fiskvinnslum og tengdum hrá-
efnisvinnslum af öllum toga. Sam-
fara margvíslegum iðnaði, verslun
og þjónustu fyrir allar þessa fjöl-
breyttu greinar, eru einnig marg-
háttaðir flutningar um Mekong
árnar allt upp til borga Cambodíu
og Phnom Penh.“
Eini útlendingurinn
Pálmi segir að lífið fyrir hann í
Long Xuyen hafi verið afar sér-
stakt. „Þetta er dæmigerð víet-
nömsk borg þar sem erlendir ferða-
menn hafa varla sést. Þess vegna er
enginn ferðamannaiðnaður í gangi.
Long Xuyen er höfuðborg An Gi-
ang héraðs. Í þessari hálfrar millj-
óna manna borg var því aðeins fyr-
ir einn útlendingur sem var gæða-
stjóri Portunus frá Chile. Vietnam-
ar töldu hann svona næsta bæ við
sig vegna litarháttar og stærðar,
hann skar sig lítið úr, hvarf meira
inn í þeirra mannlífsmyndir. Pálmi
var því eini útlendingurinn að
þeirra mati í borginni og var veitt
mikil athygli af innfæddum. „Nú
kom ég, hvítur, skeggjaður með
frekar sítt grátt hár og var eins og
endurskinsmerki um alla borg. Ég
fór mest gangandi í byrjun á meðan
ég var að bíða eftir að húsið sem ég
hafði leigt væri tekið í gegn og ég
fengi víetnamskt ökuskírteini auk
eigin mótorhjóls. Fljótlega varð ég
þekktur í borginni sem „útlend-
ingurinn“. Leigubílstjórar vissu
t.d. hvar ég bjó. Yfirmenn og aðil-
ar í her og lögreglu sem þarna eru
um allt vissu nákvæmlega hver ég
var, hvar ég byggi og hverja ég um-
gekkst. Allir vildu þeir og íbúarn-
ir greiða götu mína. Ef ég staldr-
aði við á götu, þá kom óðara ein-
hver. Ég skrifaði nafn á blað og sá
leiðbeindi mér með handapati og
brosi. Þar sem ég verslaði var mér
tekið afar vel og jafnan kvaddur
með brosi, hneigingum og oft með
handabandi. Þegar á leið var mér
oft boðið heim til fólks í dýrind-
is matarboð. Þá var stórfjölskyld-
Saigon er falleg borg.
Nguyen Tan Dung forsætisráðherra Víetnam, Pálmi og Pálmi Sveinn Pálmason hjá
Portunus í USA sem reyndar er sonur Pálma.
Pálmi til hægri með samstarfsfólki í hádegishléi í fiskiðjuverinu í Víetnam.