Skessuhorn - 29.10.2014, Blaðsíða 27
27MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBER 2014
an oft kölluð til að borða með mér
í virðingarskyni. Í stuttu máli þá
gjörsamlega féll ég kylliflatur fyrir
þessu stórkostlega landi og yndis-
legu þjóð, sem auk þess tók á móti
mér með þeirri bestu og hollustu
matargerðarlist sem ég hef kynnst.
Ekki var veðurfarið verra, því í Suð-
ur-Víetnam er aldrei vetur, heldur
þurrka- og rigningartímabil. Hiti er
almennt frá 25-35 gráður. Víetnam
er hins vegar mjög stórt og langt
land. Þannig að t.d. í norðurhlut-
anum þar sem höfuðborgin Hanoi
er, þar eru fjórar árstíðir. Þar vetrar,
enda komið að landamærum Kína.
Mister P og risa
fiskiðjuverið
Pálmi segir að skemmtilegt vanda-
mál hafi kom upp meðal starfs-
liðsins sem hann vann með í Víet-
nam og USA og einnig á meðal við-
skiptaaðila. „Vandinn var að ég hét
Pálmi Pálmason og æðstráðandi í
USA hét Pálmi Sveinn Pálmason.
Þetta olli miklum ruglingi. Málið
var leyst af Víetnömum sjálfum og
helst til þessa dags. Pálminn í USA
fékk að halda sínu nafni, en Pálm-
inn í Vietnam fékk nafnið Mr. P. og
aldrei nefndur þar í landi annað, né í
Asíu.“ Upphaflega stóð til að Pálmi
kæmi m.a. að rekstri fyrirtækis sem
heitir Vinafish og 800 manns störf-
uðu hjá. Því miður reyndust undir-
liggjandi fjárhagsvandræði í fyrir-
tækinu sem þeir höfðu ekki vitað af
og leiðir skildu. „Navico var stór-
fyrirtæki í Mekong sem við færð-
um okkur yfir til og Portunus hafði
fyrir góð sambönd við. Navico rak
þrjár verksmiðjur með um tíu þús-
und starfsmenn. Þar af var verk-
smiðja þeirra í Long Xuyen risavax-
in, með fimm þúsund starfsmenn.
Mig hreinlega sundlaði þegar ég
kom þarna inn og sá starfsemina. Ég
hafði samt áður meðal annars heim-
sótt í Chile mjög fullkomnar fisk-
verksmiðjur og þóttist þekkja deili á
hinu og þessu. Vinnslan hjá Navico
við Mekong var eins og risaflugs-
kýli með 15, já fimmtán vinnslulín-
um, hver með eigin hraðfrystilín-
um, allt hátæknivætt. Navico vinnur
í Long Xuyen 250 tonn af bolfiski
á sólarhring, þannig að það er mik-
ið að gera þarna. Eigandinn og for-
stjórinn Doan Toi er mjög þekktur í
Víetnam, á og rekur járngrýtisfram-
leiðslu og er umsvifamikill í við-
skiptum og atvinnurekandi,“ segir
Pálmi.
Eigandinn og forstjórinn
fyrrum pólitíkus
Acomfish var hin verksmiðjan sem
Portunus vann með þarna á svæðinu.
„Acomfish var glæný verksmiðja við
Mekong, miklar byggingar og há-
tæknivædd verksmiðja. Mjög full-
kominn móttökubúnaður er við ána
til að losa fiskprammana. Allur fiskur
er fluttur lifandi úr fiskeldi daglega í
allar verksmiðjur. Acomfish afkastar
af Pangasius/Basa (bolfiski) um 100
tonnum á sólarhring. Eigandinn
er Phat Quang fyrrum ráðuneytis-
stjóri sjávarútvegsmála Víetnama og
rekur í HCMC-Saigon rækjuverk-
smiðjuna Incomfish sem við vorum
einnig í samstarfi við, en eiginkonan
stjórnar þar. Phat Quang var fyrrum
ráðamaður í hernum, síðan ráðu-
neytisstjóri og nú atvinnurekandi,
mjög vel tengdur. Hann kunni lítið
að meta að staðið væri upp í hárinu á
honum og var því ekki vanur.“
Pálmi segir að gengið hafi á
ýmsu fyrstu mánuðina hvað varðaði
vinnslu, gæði, pakkningar og fleira
í þessari nýju verksmiðju. „Það var
allt í hávaðalofti oft á fundum og
túlkarnir á límingunum, náfölir og
sveittir við að þýða. Oft var slegið
í borðin. Phat Quang var hermað-
ur, yfirmaður og frekjuhnallur allt í
senn. En þegar fundum lauk bauð
hann jafnan í mat og var manna
brosmildastur og kampakátur. Þeg-
ar hann kom út á flugvöll að sækja
mig þegar ég hafði farið til Kína eða
Indónesíu, labbaði fyrrum æðstráð-
andi í gegnum öll tollhlið og kom
beint að sækja mig inn fyrir. Þótt
túrar mínir hefðu verið hans fyrir-
tækjum alls óviðkomandi.“
Þá hófst nýr kafli í lífinu
Pálmi segir að á árinu 2011 hafi
hann haldið upp á 60 ára afmæli sitt í
apríllok á hóteli í miðborg HCMC-
Saigon með hópi fólks. „Ég átti þar
frábæra samveru með góðum vinum.
Daginn eftir þegar ég ætlaði að fara
í rútuna til Long Xuyen var ég eitt-
hvað slappur. Ég hætti við að fara og
endaði á French-Vietnam-Hospit-
al um kvöldið. Þar gekkst ég undir
aðgerð um miðnætti. Fáum dögum
síðar var niðurstaðan komin í ljós
að í mér hafði blundað illkynja sjúk-
dómur. Eftir að hafa ráðið ráðum
okkar með starfsliðinu í Long Xu-
yen fór ég um mánaðamótin maí og
júní til lækna á Landspítalanum á Ís-
landi og hafði meðferðis fullkomnar
greiningar frá Víetnam. Ég fór síð-
an í þriggja mánaða lyfjameðferðar-
test hjá læknum LSH. Niðurstað-
an úr því var að engu yrði breytt.
Ég yrði bara að „halda sjó meðan
Starf skólahjúkrunarfræðings í
FVA endurvakið
Fjölbrautaskóli Vesturlands á Akra-
nesi og Heilbrigðisstofnun Vestur-
lands hafa undirritað samstarfs-
yfirlýsingu um fyrirkomulag heil-
brigðisþjónustu sem verður í boði
fyrir nemendur skólans skólaárið
2014-15. Um er að ræða tilrauna-
verkefni í eitt ár, þar sem Jónína
Víglundsdóttir kennari og hjúkr-
unarfræðingur mun sinna starfi
skólahjúkrunarfræðings við skól-
ann í 50% starfshlutfalli. Að sögn
Jónínu hefur fækkað í ráðgjafa-
stöðum í skólanum undanfarið og
er verið að bæta úr því með því að
bæta við þjónustu skólahjúkrun-
arfræðings. „Í vor var ákveðið að
fara af stað með þetta tilraunaverk-
efni, að skólahjúkrunarfræðingur
yrði hér í 50% stöðu. Atli Harð-
arson, fyrrverandi skólameistari, á
heiðurinn af því að þetta var keyrt
í gang. Með þessu er meðal annars
verið að minnka álagið á námsráð-
gjafanum og verið að koma til móts
við nemendur og veita þeim aukna
þjónustu,“ segir Jónína en mörg
ár eru síðan skólahjúkrunarfræð-
ingur var síðast starfandi við skól-
ann. Jónína hefur verið kennari við
skólann síðastliðinn níu ár og er
nú að kenna í hálfu starfi til móts
við að veita nemendum hjúkrun-
arfræðiþjónustu. „Ég hef aðallega
verið að kenna upplýsingatækni og
lífsleikni. Það er mjög góð blanda
að hafa þetta svona til helminga,
kennsluna og hjúkrunina. Ég kenni
nýnemum við skólann og fá þeir þá
andlit á mig og þekkja mig fyrir
komandi ár í skólanum.“
Mörg verkefni sem
tengjast hjúkruninni
Að sögn Jónínu hefur hún nóg að
gera í hjúkruninni. Hún segir að
í upphafi hafi farið mikill tími í að
koma sér upp lausnum og leiðum,
að finna úrræði og í að skapa tengsl
frá skólanum og út á við. „Það hefur
verið nóg að gera. Ég er með opinn
tíma í eina klukkustund á dag þar
sem nemendur geta komið á stof-
una til mín og er eins með viðtals-
tíma þrisvar í viku, þar sem hægt er
að bóka tíma í gegnum Plútó eða á
skrifstofu skólans. Ég held utan um
þá sem eru með undirliggjandi sjúk-
dóma sem við þurfum að vita af og
er í samskiptum við forráðamenn
nemenda eftir atvikum. En dags
daglega er ég að aðstoða krakkana
við að leysa úr málum sínum, aðal-
lega heilsufarslega. Ég áframsendi
svo fólk á viðeigandi staði ef þörf
er á, t.d. heilsugæsluna eða á Land-
spítalann.“ Hún tekur það fram að
í skólanum sé ekki veitt meðferð,
heldur sé um að ræða stuðningsvið-
töl og svo sé vísað áfram til með-
ferða eins og við á. „Við erum í
góðu samstarfi við heilsugæslu-
stöðina, sem er mjög mikilvægt,“
bætir hún við. Þá er hluti af starfi
Jónínu að stýra heilsueflingu inn-
an skólans sem tengist verkefninu
Heilsueflandi framhaldsskóli.
„Svo má nefna að starf forvarn-
arfulltrúa við skólann var endur-
vakið á sama tíma og ég tók við
hjúkruninni. Það er Steinunn Eva
Þórðardóttir sálfræðikennari sem
heldur utan um það og við erum
í nánu samstarfi. Á dagskrá í for-
vörnum er meðal annars tóbaks-
varnarvika sem verður í byrjun
nóvember og er það forvarnahóp-
ur nemenda sem sér um skipu-
lagningu á henni,“ segir skóla-
hjúkrunarfræðingurinn Jónína
Víglundsdóttir.
grþ
Jónína Víglundsdóttir skólahjúkrunarfræðingur og kennari hjá FVA.
stætt væri“. Ég fór því aftur til Ví-
etnam í október vopnaður lyfjum og
sprautum. Nú hófst nýr kafli í mínu
lífi, sem ég hélt áður að væri óend-
anlegt. Minn sérfræðilæknir í Víet-
nam hélt að hann sæi draug þegar ég
kom til baka, því hann hafði ráðlagt
mér að fara heim og ganga frá. Þetta
væri mjög, mjög slæmt. Allt gekk vel
og ég fór á kaf í austrænar læknis-
meðferðir, nálastungur og sálgæslu,
hvattur af vinum og samstarfsmönn-
um. Allir voru sífellt að koma með
ný austurlensk ráð af sínum vinar-
hug. Hvílík alúð, manngæska og
tryggð sem ég upplifði. Hafi víet-
namskt matarræði verið hollt, sem
ég áður hafði fallið í stafi yfir, þá
sótti ég nú alfarið í það besta sam-
kvæmt þeirra eigin fræðum. Í dag
er ég kominn langt fram úr öllum
bjartsýnustu spám, en tek hins vegar
ekkert sem gefið mál eins og áður.
Einn dagur í einu, síðustu árin, með
bjartsýni að vopni ásamt frábærri
fjölskyldu og baklandi. Ég veit hins
vegar hvar sólarlag ævi minnar er
statt, þá gjöf fá ekki allir.“
Ef ég fyndi óskastein
Fara verður hratt yfir sögu en
margt hefur á daga Pálma Pálma-
sonar drifið. Hann hefur ýmislegt
gott um Víetnam og Indónesíu að
segja og er fróður um margt sem
lítur að menningu og lifnaðarhátt-
um fólks á þessum landssvæðum.
Pálmi fór margar ferðir til Indó-
nesíu, var þar upp í vikur í ferðalög-
um, oft með viðskiptafélaga og vini,
Navia Nguyen sem opnaði allar dyr
inn í stjórnkerfið. Hann segir Indó-
nesíu ótrúlega auðuga og gjöful haf-
svæði í kring. „Fyndi ég í dag óska-
stein á förnum vegi myndi ég sjálf-
sagt óska mér nokkra áratugi til baka
í aldri. Að hluta búsetu í Suður Ví-
etnam og verkefni í Víetnam. Einn-
ig miklar áherslur í Indónesíu með
hluta af búsetu þar. Það væri form-
úla sem gæti skilað gríðarlegu. Mik-
ill áhugi er á samvinnu við vestræna
aðila í báðum þessum löndum, tæki-
færin bíða. Hins vegar eru vannýttar
auðlyndir sjávar í Indónesía eins og
opin fjársjóðskista. Að vísu eru svik
og prettir partur af viðskipta kultúr
í Asíu og sjálfsagt óvíða jafn mikið
og í Indónesíu. En með því að lifa
með og læra á kultúrinn, þá komast
menn yfir það og lifa vel með því.
Ég eignaðist ágæta vini í Indónesía,
einn er Íslendingur, aðeins eldri en
ég en sá hefur búið þar í 20 ár. Hann
er með umsvifamikinn rekstur og
mörg hundruð starfsmenn, flesta
vel menntaða. Ekkert íslenskt fyrir-
tæki veltir eins miklu og hans fyrir-
tæki. Samt vita nánast engir hér
hver hann er. Menn komast alls-
staðar býsna langt á verðleikum sín-
um, mun lengra en á glamör,“ segir
Pálmi Pálmason, Mr P, að endingu.
þá
Séð yfir vinnslusalinn í einni fiskverksmiðjunni.Pálmi og Casar samstarfsfélagi hans á fararskjóta frá verksmiðjunni.
Einn af réttunum sem framleiddir eru í verksmiðjunum í Víetnam.