Skessuhorn - 17.12.2014, Blaðsíða 60

60 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2014
Við tölum oft um áhrifamenn í
þjóðfélaginu. Gjarnan eru það
stjórnmálamenn hvort sem er á
hinu háa Alþingi eða í sveitarstjórn-
um. Reyndar líka einstaka verka-
lýðsforingi eða jafnréttisfrömuð-
ur. Rithöfundar hafa varla ver-
ið nefndir til áhrifamanna, jafnvel
ekki Nóbels skáldið sjálft. Um þess-
ar mundir fagnar að minnsta kosti
einn rithöfundur landsins stóraf-
mæli. Það er Ólafsvíkingurinn Þor-
grímur Þráinsson sem er núna að
senda frá sér tvær bækur, unglinga-
bókina Hjálp og barnabókina um
Núa og Níu sem er skrifuð út frá
myndum Línu Rutar Wilberg. Þor-
grímur hefur átt velgengni að fagna
sem unglinga- og barnabókahöf-
undur og reyndar einnig í störfum
sínum. Bækurnar hans eru orðnar
28. Þorgrímur hefur lagt sig eftir
að skrifa fyrir þann aldurshóp sem
fáir eru að skrifa fyrir, frá ferming-
araldrinum og upp að fullorðinsár-
unum.
Þorgrímur er gömul fótbolta-
hetja úr Víkingi Ólafsvík og Val.
Hann er líka þekktur fyrir störf sín
fyrir unglinga og að lýðheilsumál-
um. Í hugum margra er hann án efa
tákngervingur um það jákvæða og
heilbrigða. Þorgrímur hefur á tím-
um verið umtalaður jafnvel um-
deildur, ekki síst á því árabili sem
hann var framkvæmdastjóri Tób-
aksvarnarráðs, 1996-2004. Örugg-
lega hefur enginn maður haft jafn
mikil áhrif á tóbaksvenjur Íslend-
inga og Þorgrímur Þráinsson.
Hann var einn þeirra sem m.a. kom
því í gegn að reykingar voru aflagð-
ar á veitingahúsum í landinu. „Það
er ennþá þannig að ef ég mæti fólki
sem er að reykja þá ber það við að
setja vindlinginn fyrir aftan bak,“
segir Þorgrímur og hlær. Þorgrím-
ur Þráinsson er einn af áhrifamönn-
unum í þjóðfélaginu.
Feiminn og faldi sig
Þorgrímur hefur að undanförnu
verið á ferðinni að kynna nýju bæk-
urnar sínar. Meðal annars kom
hann á Akranes fyrir skömmu, á
bókakynningu sem haldinn var í
Bókasafni Akraness á menningar-
hátíðinni Vökudögum. Blaðamað-
ur Skessuhorns mælti sér þá mót
við hann í viðtal í jólablaðið.
Þegar við hófum að ræða um upp-
runann kom í ljós að fyrstu ár æv-
innar átti Þorgrímur heima í Vest-
urbænum í Reykjavík, í KR-hverf-
inu. Foreldrar hans eru Þráinn Þor-
valdsson múrarameistari og Soffía
Margrét Þorgrímsdóttir kennari.
„Við fluttum svo í Kópavoginn og
þar átti ég heima til tíu ára ald-
urs. Þá var það sem við fluttum til
Ólafsvíkur og ég lít alltaf á mig sem
Ólsara og verð það alltaf. Bernsku-
árin voru dásamleg og í minning-
unni samfelldur leikur. Í Kópavogi
minnist ég stórfiskaleikja, brennó
og fótbolta. Á sumrin var ég svo í
sveit hjá afa og ömmu á Staðarstað,
séra Þorgrími og Áslaugu. Ég man
að ég var mjög feiminn fyrst eftir
að við fluttum til Ólafsvíkur. Þeg-
ar fyrsti strákurinn kom að spyrja
eftir mér faldi ég mig inni í skáp.
Minningarnar frá bernsku- og ung-
lingsárunum þar voru fótbolti, fjöll,
skóli, frelsi og fiskvinnsla. Við vin-
irnir vorum yfirleitt í fótbolta langt
fram yfir sólsetur.“
Besti skólinn
Einna minnisstæðast finnst Þor-
grími þó frá Ólafsvíkurárunum
vertíðarstemningin sem þar mynd-
aðist. „Þá tíðkaðist eins og sjálfsagt
í fleiri sjávarþorpum að það lögðust
allir á eitt með að bjarga verðmæt-
um þegar landburður var af fiski.
Skólanum var lokað. Við krakkarn-
ir unnum frá átta á morgnana og
fram undir miðnættið. Í dag myndi
þetta kallast barnaþrælkun. Á þessu
lærði ég, ásamt öðrum, að hafa fyrir
hlutunum. Svei mér þá ef þetta var
ekki einn besti skólinn sem ég hef
fengið í lífinu,“ segir Þorgrímur.
En það voru fleiri íþróttir en fót-
bolti í Ólafsvík. Frjálsíþróttastarf-
ið var öflugt á þessum árum, með
leiðtogana Kristófer Jónasson og
Gylfa Magnússon. „Ég æfði spjót-
kast og spretthlaup. Barnablaðið
Æskan og Frjálsíþróttasamband Ís-
lands stóðu fyrir þríþrautarkeppni.
Ég sigraði í mínum landsfjórðungi
í 60 m hlaupi og var sendur einn
til Reykjavíkur því úrslitakeppn-
in fór fram á gamla Melavellinum.
Þar varð ég í öðru sæti í 60 metra
hlaupi í undanúrslitum en einhver
góðhjartaður bauðst til að lána mér
gaddaskó fyrir úrslitahlaupið sem
skilaði mér gullinu. Mér þótti mest
spennandi að heyra nafnið mitt les-
ið upp í útvarpinu.“
Komu sjálfum sér á
óvart í 3. flokki
Fótboltinn varð svo aðalíþrótt-
in hjá Þorgrími þótt hann tæki svo
seinna fram spjótið, sumarið 1988
þegar hann varð bikarmeistari með
FH. „Við vorum með allsterka ár-
ganga í fótboltanum í Ólafsvík. Í 3.
flokki komust við í úrslitakeppn-
ina í Reykjavík og byrjuðum á því
að spila við Þór frá Akureyri. Við
bjuggumst frekar við að tapa og fara
heim að leik loknum. Með því að
vinna Þórsara komum við svo sjálf-
um okkur á óvart, einnig tvo næstu
leiki og að komast alla leið í úrslita-
leikinn. Þar mættum við gríðar-
sterku liði Breiðabliks og töpuðum
4:0. Við vorum mjög stoltir af þess-
um árangri. Ferðin til Reykjavíkur
lifir vel í minningu okkar allra.“
Komst varla á bekkinn
fyrsta sumarið
Þorgrímur byrjaði að spila með
meistaraflokki Víkings strax og
hann hafði aldur til, sautján ára
gamall. Þrjú sumur spilaði hann
með Víkingi. Þar á meðal lék hann
með liðinu sem keppti fyrir HSH á
landsmóti UMFÍ á Selfossi 1978 og
sigraði þar Keflvíkinga í undanúr-
slitaleik. „Þegar ég ákvað að reyna
fyrir mér hjá Val töldu félagar mín-
ir það brjálæði. Kannski ekki að
undra þar sem þá voru landsliðs-
menn í flestum stöðum í liðinu.
Fyrsta sumarið mitt með Val, 1979,
var líka mjög strembið. Við vorum
eiginlega ekki nema 17 í leikmanna-
hópnum og sextán á skýrslu í hverj-
um leik. Alltaf vorum við samt all-
ir boðaðir í leikina. Það var undan-
tekningalítið ég sem var sendur
upp í stúku. Oft þurfi ég að bíta á
jaxlinn þetta sumar. Þó fékk ég að
spila örfáa leiki vegna meiðsla leik-
manna í aðalliðinu. Mótlætið gerði
mig sterkan og næsta sumar gekk
mun betur. Eftir sjö leiki í byrjun-
arliðinu var ég valinn í landsliðs-
hóp. Leiðin lá bara upp á við í bolt-
anum eftir þetta,“ segir Þorgrímur.
Hann lék alls 179 leiki í efstu deild
og 17 landsleiki fyrir Íslands hönd.
Þrisvar sinnum varð hann Íslands-
meistari með Val og tvisvar bikar-
meistari.
Tvö síðustu árin þau
bestu
Þorgrímur var fyrirliði síðustu
fimm tímabilin með Val. „Það var
gríðarlega sterkur hópur hjá Val á
þessum árum sem ég spilaði með
Hlíðarendaliðinu, 1979-1990.
Flestir strákanna sigurvegarar fram
í fingurgóma. Í hjarta varnarinnar
spilaði ég með Guðna Bergssyni og
Sævari Jónssyni og við gerðum slíkt
hið sama með landsliðinu, báðir
frábærir. Við leikmenn frá þessum
árum höldum vel hópinn. Því oft-
ar sem sömu sögurnar eru sagð-
ar þeim mun nær lygasögum verða
þær. Ég held að tvö síðustu tíma-
bilin hafi verið þau bestu hjá mér.
Þá breytti ég til á undirbúnings-
tímabilinu. Ég æfði frjálsar íþrótt-
ir, hopp og ólympískar lyftingar
undir stjórn Stefáns Jóhannssonar
sem hefur mótað marga af fremstu
íþróttamönnum þjóðarinnar. Ég
hvet fótboltamenn til að breyta
um og æfa frjálsar á tímabilinu frá
október til desember. Fjölbreyttar
æfingar gera öllum gott. Þegar leið
á sumarið 1990 fann ég að neistinn
var farinn að minnka og lét þjálfar-
ann, sem þá var Ingi Björn Alberts-
son, vita að tímabilið yrði mitt síð-
asta.“
Á ferð og flugi í
blaðamennsku
Spurður um námsferilinn seg-
ir Þorgrímur að kannski hefði mátt
ætla að hann væri með fótbolta í
höfuðstað þegar hann féll í íslensku
og veturnir urðu því fimm í MR.
„Ég ætlaði að verða viðskiptafræð-
ingur, keypti mér skjalatösku, en
ákvað að fara þess í stað til Parísar
að læra frönsku. Seldi bílinn og fór
út, æfði fótbolta með 3. deildarliði
og sótti námi í Svartaskóla, Sor-
bonne, líkt og Ari fróði og Vigdís
Finnbogadóttir gerðu. Eftir vetur-
inn í Frakklandi fór ég svo í blaða-
mennsku og var á kafi í henni al-
veg frá 1984-1998. Ég starfaði hjá
fyrirtækinu Frjálsu framtaki, sem
gaf út fjölda tímarita. Ég var rit-
stjóri Íþróttablaðsins í átta ár
sem er eitt skemmtilegasta starf-
ið sem ég hef fengist við. Vinnan
hjá Frjálsu framtaki var mjög fjöl-
breytt. Þar kynntist ég eðalfólki,
m.a. Steinari J. Lúðvíkssyni aðalrit-
stjóra sem ég lít alltaf á sem minn
velgjörðarmann. Ég fór út á land
og tók kannski fimm viðtöl í túrn-
um í hin ýmsu blöð. Einu sinni fór
ég til Bandaríkjanna að skrifa fyr-
ir tímaritið „Við sem fljúgum“. Ég
nýtti ferðina til að sjá körfubolta-
leik með Chicago Bulls og skrifaði
um Michael Jordan sem var skær-
asta íþróttastjarna heims á þeim
Bendir unglingum fyrst og fremst á tækifærin í lífinu
Spjallað við unglingabókahöfundinn og Ólsarann Þorgrím Þráinsson
Þorgrímur Þráinsson í faðmi fjölskyldunnar síðasta sumar. Ragnhildur Eiríksdóttir heitir eiginkonan, dóttirin Kolfinna og
synirnir Þorlákur Helgi og Kristófer.
Þorgrímur dvaldi öll sumur sem ungur
drengur hjá afa sínum og ömmu á
Staðarstað á Snæfellsnesi, sr. Þor-
grími Vídalín Sigurðssyni og Áslaugu
Guðmundsdóttur. Heimalningurinn í
öruggum höndum Þorgríms sem var
sjötta ári þegar myndin var tekin.
Þorgrímur spilaði sinn síðasta landsleik fyrir Íslands hönd árið 1990. Aftari röð frá vinstri: Sigurður Grétarsson, Guðni Bergs-
son, Þorgrímur Þráinsson, Sævar Jónsson, Pétur Pétursson og Atli Eðvaldsson. Fremri röð frá vinstri: Þorvaldur Örlygsson,
Pétur Ormslev, Ólafur Þórðarson, Bjarni Sigurðsson og Arnór Guðjohnsen.