Skessuhorn - 10.12.2014, Qupperneq 18
18 MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 2014
Hér á árum áður var gjarnan tal-
að um góða mótorista þegar rætt
var um góða vélamenn. Guðlaugur
Ketilsson varð snemma góður mót-
oristi. Hann byrjaði til sjós haustið
eftir fermingu aðeins 14 ára gamall
og fór þá að vinna fyrir sér alfarið.
Hann varð fljótlega mótoristi á bát-
unum sem hann var á og tók ungur
svokallað pungapróf sem er minna
vélstjóraprófið. Guðlaugur var á
vetrarvertíðarbátum frá heimabæ
sínum Bolungarvík og frá Hnífsdal.
Tvö sumur var hann á síldarbátum
sem lönduðu á Siglufirði og á Rauf-
arhöfn en voru í eigu annars af stór-
útgerðarmönnunum í Bolungarvík,
Bjarna Eiríkssonar. „Það var sam-
keppni á milli hans og Einars Guð-
finnssonar. Ef annar pantaði nýjan
bát þá varð hinn að gera það líka,“
sagði Guðlaugur þegar blaðamaður
Skessuhorns kíkti inn á Vélaverk-
stæði GK að Smiðjuvöllum í vik-
unni sem leið. Guðlaugur fagnaði
80 ára afmæli fyrir mánuði en vinn-
ur enn nær fullan vinnudag á verk-
stæðinu. Hann heldur úti þjónustu
varðandi vökva- og háþrýstikerfi
og er orðlagður fyrir hvað hann er
fljótur að redda hlutunum. Guð-
laugur smíðar flesta tengihluti og
ýmsan búnað og er einn af þessum
mönnum sem gjarnan eru kallaðir
þúsundþjalasmiðir.
Í strandsiglingum
milli Vestfjarða og
Reykjavíkur
Seinustu árin sem mótoristi fyr-
ir vestan var Guðlaugur á bátn-
um Hugrúnu sem var í vöru- og
strandsiglingum milli Vestfjarða og
Reykjavíkur. „Á þessum tíma voru
stóru standflutningaskipin að sigla
í kringum landið, svo sem Esjan og
Skjaldbreið. Hugrún var 100 lesta
bátur og við vorum svona í minni
flutningunum, eiginlega pakka-
flutningum, stærsti flutningur-
inn hjá okkur var olíutunnur. Við
þræddum hafnirnar frá Reykjavík
og vestur til Súðavíkur. Við þurft-
um til dæmis nokkrum sinnum að
taka flutning til hersins á Straum-
nesfjalli við Aðalvík. Við urðum
að vera komnir til Reykjavíkur á
mánudagsmorgnum og svo vor-
um við í svona tvo til þrjá daga að
lesta í borginni. Þetta var nokkuð
skemmtilegur tími,“ segir Guð-
laugur. Tvítugur að aldri fluttist
hann á Akranes og hefur búið þar
síðan. „Það var 1954 sem ég flutti
hingað og kom gagngert til að læra
vélvirkjun í Vélsmiðju Þorgeirs
& Ellerts. Þá voru mikil umsvif í
sambandi við útgerðina og gríðar-
leg vinna hjá okkur yfir vertíðina
að halda bátaflotanum gangandi.
Gerður var út héðan fjöldi ver-
tíðarbáta, margir 30-60 tonna að
stærð.“
Frjálslegra fyrir vestan
Guðlaugur segir að Akranes hafi
breyst nokkuð frá því hann flutti
þangað á sínum tíma. Bærinn sé
orðinn mun skjólbetri og veðurfar-
ið betra en það var. Honum fannst
talverður munur á mannlífinu á
Skaganum en fyrir vestan þeg-
ar hann kom suður ungur maður.
„Fyrir vestan var þetta svo frjálslegt
í Bolungarvík og á Ísafirði að þar
voru unglingar ekkert smeykir við
það að leiðast hönd í hönd á götu.
Hérna var þetta þvingaðra fannst
mér og ekki eins alþýðlegt samfé-
lagið,“ sagði Guðlaugur. Konunni
sinni kynntist hann þó á Akranesi,
Ingibjörgu Rafnsdóttur, tíu árum
eftir að hann kom á Akranes og
saman eiga þau fjögur börn. Fyrstu
fjögur árin á Akranesi var Guðlaug-
ur í sveinsnámi í vélvirkjun hjá Þ&E
og síðan þrjú næstu ár í Vélskólan-
um í Reykjavík, þar sem hann afl-
aði sér ótakmarkaðra réttinda í vél-
stjórn með reynslutíma. „Ég stóð
mjög vel, bæði þegar ég kom í vél-
virkjanámið og síðan í Vélskólann.
Ég fékk snemma áhuga á vélum og
vann mikið í vélum meðan ég var
fyrir vestan,“ segir Guðlaugur.
Hálfur mánuður
varð tveir
Þegar vélskólanáminu lauk fór Guð-
laugur að starfa hjá ÞÞÞ á Akranesi
bæði við akstur og viðgerðir. „Eft-
ir sjö ár hjá ÞÞÞ var mig farið að
langa á sjóinn aftur. Ætlaði að fara
á veiðiskip en frétti þá af því að það
vantaði vélstjóra í afleysingar á eitt
skipa Jökla. Ég var síðan að leysa af
hjá því skipafélagi í eitt ár, var ýmist
á Drangajökli, Hofsjökli eða Lang-
jökli. Á þessum tíma var Eimskip að
taka yfir frystiflutningana á sjónum
og leigja skip Jökla. Við vorum að
sigla ýmist á Evrópu eða Ameríku
og konan fór með mér í síðasta túr-
inn. Gert var ráð fyrir að hann yrði
rétt rúman hálfan mánuð, en það
teygðist úr túrnum og við komum
ekki heim fyrr en tveimur mánuð-
um seinna, meira að segja sem far-
þegar með öðru skipi. Við urðum
að drífa okkur heim því við áttum
lítið barn heima sem beið okkar,“
segir Guðlaugur.
Skemmtilegt en slítandi
starf að kenna
Guðlaugur sneri sér síðan að
kennslu og kenndi næstu árin
málmiðnaðargreinar við Iðnskól-
ann á Akranesi. Hann var svo í
fyrsta kennarahópnum sem ráð-
inn var þegar Fjölbrautaskóli Vest-
urlands tók til starfa og var deild-
arstjóri málmiðnaðardeildar. „Það
var mjög skemmtilegt að kenna en
mjög slítandi. Kennslunni fannst
mér fylgja miklu meira andlegt álag
og í hana fór meiri orka en verklega
vinnu. Ég var alltaf að vinna svo-
lítið með kennslunni, fyrst heima í
bílskúr og svo byggði ég verkstæðið
hérna á Smiðjuvöllum. Vann mik-
ið að þeirri byggingu í sumarfríinu
sem var um tveir mánuðir þegar ég
var að kenna. Ég sá að þetta færi
ekki saman til lengdar þannig að ég
ákvað að hætta í kennslunni og fara
út í sjálfstæðan rekstur. Ég var þó
búinn að afla mér fullra kennslu-
réttinda með námi við háskólann.
Það var 1985 sem ég byrjaði þenn-
an verkstæðisrekstur hér. Mest vor-
um við þrír hérna og til að byrja
með vorum við mikið að vinna fyr-
ir fyrirtækin inni á Tanga. Síðan
komu þau sér upp eigin aðstöðu og
urðu sjálf sér nóg. Það hefur samt
alltaf verið meira en nóg að gera hjá
mér.“
Slangan tilbúin á
nokkrum mínútum
Guðlaugur segir að verkefnin séu
mjög fjölbreytt, en mest sé hann
að þjóna vinnuvéla- og bátaeig-
endur. „Ég er mikið í því að út-
búa háþrýsti slöngur og allt í vökva-
kerfin. Ég er með ágætis búnað og
fljótur að útbúa slöngurnar. Tæk-
in mega ekkert stoppa hjá þess-
um körlum og þeir þurfa ekki að
bíða nema í nokkrar mínútur þar
til slangan er tilbúin,“ segir Guð-
laugur. Meðan blaðamaður stopp-
aði hjá honum voru menn að koma
og vitja um alternator og fleira sem
hann var búinn að gera við og við-
gerðin hafði tekið skamma stund.
„Ég geri við alla hluti og hef gam-
an af því. Ég hef alltaf haft miklu
meira gaman af því að gera við
notaða hluti en að fást við nýja.“
Guðlaugur smíðar allar tengingar
og millihluti, bæði til notkunar á
landi og á sjó. Sjóhlutirnir eru mun
veigameiri og dýrari í framleiðslu.
Lagerinn er stór á verkstæðinu hjá
Guðlaugi og hann smíðar líka ýmsa
hluti, svo sem fatahengi í verslan-
ir, ruslatunnufestingar og ýmis-
legt fleira. Verkfærin eru líka stór
og mikil inni á verkstæðinu. Með-
al annars tölvustýrður rennibekk-
ur sem af lagernum að dæma hefur
verið mikið nýttur.
Er að minnka við sig
Guðlaugur gaf sér tíma til að fara
í sólarferð með konunni á Tenerife
í tilefni 80 ára afmælisins fyrr í
haust. Reyndar hafa Guðlaugur og
Ingibjörg ferðast mikið um ævina,
m.a. til Kína, Kúpu, Bandaríkjanna
og Kanada, auk flestra landa Evr-
ópu. Einnig hafa þau farið í sigl-
ingu til Rússlands, Úkraínu og um
Miðjarðarhafið. Hann segist verða
að reyna að minnka við sig í vinnu.
„Ég er búinn að stytta vinnudaginn
niður í sex tíma, þrjá tíma fyrir há-
degið og þrjá tíma eftir hádegið en
oft vill nú teygjast úr deginum enda
nóg að gera.“ Spurður hvort hann
sé ekkert farinn að huga að því að
hætta svarar Guðlaugur: „Jú, ég er
farinn að gera það. Vandamálið er
að lagerinn er 30-40 milljóna króna
virði þannig að það þarf mikla pen-
inga til að kaupa svona verkstæði.
Ég var kominn langt með að selja
það árið 2008 en þá kom hrun-
ið. Sem betur fer var ekki búið að
ganga frá sölunni þá, bæði fyrir
kaupandann og mig. Við hefðum
sjálfsagt tapað miklu á því báðir,“
segir Guðlaugur.
Tveir metrar af verk
stæðishúsinu brunnu
Reyndar munaði minnstu að Véla-
verkstæði GK brynni í september
fyrir rúmu ári þegar sambyggt hús
við hliðina, Trésmiðja Akraness,
brann til kaldra kola. „Það brunnu
tveir metrar af enda verkstæðisins
og tryggingarnar bættu það tjón.
Snör viðbrögð slökkviliðsins björg-
uðu húsinu hjá mér. En ég er frísk-
ur bæði líkamlega og andlega og
engin ástæða ennþá til að hætta.
Ég hef verið heppinn þótt ég hafi
lent í slysi á verkstæðinu hérna fyr-
ir 30 árum. Það slapp þó furðan-
lega vel, þótt ég lægi þá í tvær vikur
ósjálfbjarga í rúminu, náði ég mér
á strik aftur,“ sagði Guðlaugur. Þar
var hann að tala um þegar óvart var
ekið á hann á verkstæðinu og hann
marðist illa á fótunum. „Mannin-
um varð það óvart á að stíga á bens-
íngjöfina í stað bremsunnar en eftir
þetta slys hef ég ekki getað hlaup-
ið en er góður að öðru leyti,“ sagði
Guðlaugur að endingu. þá
Eftir brottfararpróf úr Vélskólanum
með Fjalarsbikarinn sem veittur var
fyrir afburða námsárangur.
Segir skemmtilegra að gera við notaða hluti en fást við nýja
Rætt við Guðlaug Ketilsson - áttræðan en síungan þúsundþjalasmið á Akranesi
Guðlaugur Ketilsson er vel tækjum búinn á verkstæðinu.
Gulli ásamt sínu fólki þegar hann hélt upp á áttræðisafmælið í lok október síðast-
liðnum.
Frá tímanum hjá ÞÞÞ. Sumarið 1960 var farið í fyrstu ferðina með fólk inn í Þórs-
mörk. Eins og sjá má var Krossá í vexti í þessari sumarleyfisferð.