Læknablaðið - 15.03.2002, Blaðsíða 33

FRÆÐIGREINAR / BRENNSLUMEÐFERÐ VIÐ OFANSLEGLAHRAÐTAKTI
%
60 ■
50 a-.
40
30

20 10
0 —■ , m-—" r 1
1994-1995 1996 1997 1998
Gáttasleglahringsól
Staðbundinn
gáttahraðtaktur
Duldar aukabrautir
Gáttaflökt
WPW-heilkenni
Árið 1997 var byrjað í litlum mæli að brenna stað-
bundinn gáttahraðtakt og gáttaflökt. Á mynd 1 sést
árangur meðferðar við ofansleglahraðtakti. Einungis
voru meðhöndlaðir sjúklingar með merki um upptök
í hægri gátt, alls sjö sjúklingar, þar af var einn með við-
varandi gáttahraðslátt frá fæðingu (permanent junc-
tional reentry tachycardia, PJRT). Fyrsta brennsluað-
gerð heppnaðist hjá öllum þessum sjúklingum. Ár-
angur af brennslu gáttaflökts (atrial flutter) var mun
lakari. Einn sjúklingur læknaðist af gáttaflökti, en hin-
ir fengu gáttaflökt aftur, annar eftir eitt ár, en hinn
fékk gáttatif (atrial fibrillation) aðeins fjórum vikum
eftir brennslu og hefur síðan einnig fengið gáttaflökt.
Hann hefur greindan Reiters sjúkdóm með merki um
virka bólgu í ósæð (aortitis) og líklega einnig bólgu-
breytingar í hjarta, þótt það sé ekki fullsannað.
Fjöldi mismunandi flokka gáttahraðtakts er sýnd-
ur eftir árum (línurit 1). Til hagræðingar eru árin 1994
og 1995 tekin saman. Sé litið á breytingar á tegundum
hjartsláttartruflana sem eru meðhöndlaðar eftir ár-
um kemur í ljós að hraðtaktur frá gátta-sleglahnút
(AVNRT) hefur hlutfallslega aukist og er að minnsta
kosti 50% af heildinni í lok tímabils. Sjúklingum með
aukabrautir fer ört fækkandi en síðustu árin hefur
bæst við meðferð staðbundins gáttahraðtakts og
gáttaflökts.
Engir fylgikvillar komu fram við eða eftir þessar
aðgerðir fyrir utan minniháttar blæðingar á stungu-
stað í náraslagæð sem ekki þörfnuðust sérstakrar
meðferðar. Ekki kom fram á hjartaómskoðun aukin
vökvasöfnun í gollurshúsi, breytingar á lokum né
segamyndanir í hjartahólfum. Pá varð engin aukning
á hjartaenzymum.
Umræöa
Hér er í stuttu máli gerð grein fyrir árangri 75
brennsluaðgerða á 68 sjúklingum á fimm ára tímabili.
Engar alvarlegar aukaverkanir komu fram við þessar
aðgerðir né síðar (eftirfylgni: 18-66 mánuðir). Al-
gengasti einstaki sjúkdómsflokkur í þessari rannsókn
er gáttasleglahnúts hringsól (AVNRT).
Eins og áður er getið var farið að beita nýrri tækni
(slow pathway ablation) hér á árinu 1994 þannig að
allir í þessari rannsókn voru meðhöndlaðir á þann
hátt. Mikilvægur þáttur í því að minnka áhættu er að
endurtaka fremur aðgerð eftir 3-6 mánuði en að
ganga of nærri gáttasleglahnútnum í brennslunni.
Næst algengustu flokkar í þessari rannsókn voru
aukaleiðnibrautir milli gátta og slegla. Hvað varðar
þá sjúklinga sem hafa leiðnibrautir í báðar áttir
(overt WPW) þá geta þeir verið í lífshættu og er tíðni
árlegs skyndidauða 0,05-0,5% (8). Orsökin er að tals-
verður hluti þessara sjúklinga er í hættu að fá gáttatif
(atrial fibrillation) sem getur leitt lítt heft niður
aukabraut og valdið sleglatifi (ventricular fibrillatio)
og dauða. Áhætta við brennsluaðgerð er hins vegar
mjög lítil. Athygli vekur að hjá öllum sjúklingum sem
höfðu dulda aukabraut, sem leiðir aðeins frá slegli til
gáttar, voru þær alltaf vinstra megin. Hugsanlegt er
að leiðni frá gátt til slegils sé til staðar við fæðingu, en
hverfi frekar síðar á ævinni þegar braut er vinstra
megin en hægra megin, þannig haldist leiðni frá gátt
til slegils frekar í hægri brautum. Þetta hefur þó ekki
verið rannsakað sérstaklega og sjúklingafjöldi í þess-
ari rannsókn er of lítill til að draga þær ályktanir.
Mjög góður árangur fékkst við brennslu á stað-
bundnum gáttahraðtakti í þessari rannsókn. Upptök
slíkra truflana eru taldar vera óeðlilegir frumuklasar
sem finna má með sérstakri aðferð (9) og gera óvirka.
I þessari rannsókn eru þó einungis teknir sjúklingar
sem voru með upptök í hægri gátt samkvæmt hjarta-
línuriti en gáttahraðsláttur með upptök í vinstri gátt
er mun erfiðari viðureignar. Reynslan af meðferð
gáttaflökts er afar takmörkuð þessi fyrstu fimm ár.
Þannig höfðu fyrstu sjúklingarnir ekki hreint gátta-
flökt sem gerir árangur mun lakari, en er síðar orðin
algeng ábending fyrir brennsluaðgerð. Árangur hér
er sem annars staðar afar misjafn í byrjun á meðan
verið er að ná fullum tökum á þeirri tækni sem til
þarf. Einnig voru brennsluþræðir mun lakari í byrjun
en síðar varð. Þá hefur orðið til betri aðferð til að
meta hvort fullkomin brennslulína (complete isth-
mus block) hefur náðst. Þrír sjúklingar voru með-
höndlaðir og þar af höfðu tveir áður sýnt köst af
gáttatifi (atrial fibrillation). Þeir höfðu þó allir fengið
köst af hefðbundnu gáttaflökti (common atrial
flutter) sem stafar af hringsóli í hægri gátt og meðferð
beinist að því að brenna línu frá þriblöðkuloku að
Línurit 1. Breytingar á
innbyrðis hlutföllum mis-
munandi sjúklingahópa.
Vöxtur er í hlutfalli gátta-
sleglahringsóls, hlutfalls-
lega fœkkar brennslu á
aukabrautum og í lok
límabilsins erfarið að
brenna vegna staðbundins
gáttahraðtakts og gátta-
flökts.
Læknablaðið 2002/88 209