Læknablaðið - 15.10.2004, Blaðsíða 37

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HOUPE-RANNSÓKNIN
Þurfum að fá samanburð víð það besta
Kristinn Tómasson tók þátt ásamt fleirum í að kanna heilsufar og starfsumhverfi lækna á
Landspítala í fyrra og telur brýnt að þátttaka í HOUPE-rannsókninni verði góð
Eins og við greindum frá í síðasta tölublaði Lækna-
blaðsins mega allir íslenskir læknar sem búsettir eru
hér á landi og hafa gilt lækningaleyfi eiga von á að fá
sent í pósti boð um þátttöku í rannsókn á heilsu og
starfsumhverfi lækna. Þetta er liður í fjögurra landa
rannsókn sem nefnd er HOUPE þar sem skoðaðir
verða ýmsir þættir í umgjörð iæknisstarfsins og áhrif
þeirra á heilsufar lækna. Brýnt er að sem flestir taki
þátt í rannsókninni svo hún gefi sem besta mynd af
því sem ætlunin er að kanna.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem gerð er könnun á
heilsufari og starfsumhverfi lækna þótt engin fyrri
rannsókn hafi verið eins viðamikil og þessi. Krist-
inn Tómasson yfirlæknir Vinnueftirlits ríkisins gerði
ásamt samstarfsfólki sínu í fyrra rannsókn á nokkr-
um þáttum í vinnuumhverfi lækna á Landspítala að
beiðni og í samstarfi við læknaráð sjúkrahússins.
Helstu niðurstöður hennar voru kynntar í skýrslu sem
skilað var í nóvember í fyrra og var greint stuttlega
frá þeim hér í blaðinu á sínum tíma. Skýrslan liggur
einnig fyrir á heimasíðum Vinnueftirlitsins og Lækna-
félags íslands og Kristinn hefur kynnt hana á fundum
með læknum og yfirstjórn spítalans.
Læknablaðinu lék hins vegar forvitni á að fá túlkun
Kristins á niðurstöðum rannsóknar hans og hvers vegna
hann telur nauðsynlegt að láta ekki staðar numið í því
að fylgjast með heilsufari og starfsumhverfi íslenskra
lækna. Hvað var það sem honum þótti athyglisverðast
í niðurstöðum rannsóknarinnar á Landspítala?
Væntingarnar rætast, en ...
„Það er dálítið erfitt að svara því vegna þess að það
vantar allar viðmiðanir. Vissulega hafa verið gerðar
viðamiklar rannsóknir á vinnuumhverfi stórra stétta
áður, bankamanna, fiskvinnslufólks og fleiri stétta, en
læknastéttin hefur talsverða sérstöðu, auk þess sem
Landspítalinn á sér engar hliðstæður hér á landi. Þess
vegna er könnunin sem nú er að hefjast mjög nauðsyn-
leg svo hægt verði að túlka niðurstöður rannsóknar-
innar frá í fyrra og draga ályktanir um gæði vinnuum-
hverfis á spítalanum.
Það sem mér fannst athyglisverðast og ánægjuleg-
ast við niðurstöðurnar er að þrátt fyrir talsvert umrót
á sjúkrahúsinu og óánægju með yfirstjórnina meðal
lækna þá er álit þeirra á samstarfsfólki sínu í öðrum
stéttum heilbrigðisfólks afar mikið. Það segir manni
að það séu allar forsendur fyrir því að byggja upp já-
kvætt starfsumhverfi þegar fram líða stundir.
Vissulega var líka margt neikvætt í niðurstöðunum Kristinn Tómasson
og þar fannst mér alvarlegast hversu útbreidd sú til- yfirlæknir Vinnueftirlits
finning er meðal lækna að þeir hafi lítil áhrif á ákvarð- ríkisins
anatöku og stjórnun. Læknar bera ábyrgð á meðferð
sjúklinga og þar með á stjórnun grunnstarfseminnar,
en þeim finnst þeir hafa lítil áhrif á stjórnun sjúkra-
hússins."
- Það slær mann líka að þrátt fyrir óánægju með
ýmislegt, vinnuálag, vinnutíma, stjórnun, bágar vinnu-
aðstæður og fieira, þá segist stærstur hluti lækna vera
ánægður í starfi. Þeim finnst þeir ráða vel við starfið
og þeir hafa mikinn metnað.
„Já, þetta er rétt. Þrír af hverjum fjórum segja að
væntingar þeirra til starfsins hafi ræst, í það minnsta
hvað varðar sjúklingavinnuna. Sá veikleiki er þó að
einungis fjórðungur lækna segir það sama um rann-
sóknir og fræðslu. Ánægja í starfi er flókið mál og á
það hefur verið bent að ánægja í starfi tengist ekki
endilega góðum starfsaðstæðum. Læknar á spítalan-
um finna sig í starfi og finnst þeir vinna gott starf.
Það er hins vegar sláandi munur á andlegri líðan
lækna eftir stöðu þeirra á spítalanum. Andleg vellíð-
an er betri meðal yfirlækna og stjórnenda en verri
meðal aðstoðar- og deildarlækna. Þetta helst í hend-
ur við að hjá þeim síðarnefndu er vinnuálagið mikið,
vinnutíminn óreglulegur og lítið sjálfræði. Þetta er
áhyggjuefni því þarna er um að ræða framtíðarvinnu-
afl spítalans. Víða erlendis ber töluvert á kulnun í starfi
meðal lækna, jafnvel ungra lækna. Þar hefur líka kom- Þröstur
ið fram að á breytingartímum verður oft mikið álag Haraldsson
Læknablaðið 2004/90 705