Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2003, Side 52

SÆUNN KJ ARTANSDOTTIR
upplýsingar um sjálfan sig og unnt er. í stað þess að leiðrétta hugmynd-
ir sjúklings sem ekki eru á rökum reistar og höfða fremur til skynsemi
hans, eins og gert er í hugrænni atferlismeðferð, eru hugarburður sjúk-
lings og draumar meðhöndlaðir sem mikilsverðar upplýsingar urn ómeð-
vitaðan hugarheim hans.
Sálgreining krefst þolinmæði, tíma og natni við smáatriði. Sálgreinir-
inn hlustar á frásögn sjúklings, greinir yfirfærslur og fylgist með sínum
eigin tilfinningalegu viðbrögðum (gagmdirfærsla). Með þessu mótd fæst
mynd af hugarheimi sjúklings, mynd sem þó verður alltaf takmörkuð.
Ennþá takmarkaðri er frásögn af slíkri meðferð. Hún er ekki tæmandi
lýsing á meðferð eða persónuleika sjúklings heldur sett fram í þeim tdl-
gangi að gefa innsýn í hvernig kenningar sálgreiningar eru nýttar í með-
ferð. Jafnframt er henni ætlað að endurspegla ruglingslegan og mót-
sagnakenndan veruleika sjúklingsins, sem í þessu tilviki var kona sem
kom í viðtöl til mín í Bretlandi tvisvar í viku um átján mánaða skeið.2
Sólveig
Sólveig var þrítug, ffáskilin og bjó með fimm ára syni sínum. Hún var fé-
lagsráðgjafi að mennt og starfaði í athvarfi fyrir konur og börn sem
bjuggu við heimilisofbeldi. Sjálf leitaði hún meðferðar eftir að geðsjúkur
skjólstæðingur reyndi að kyrkja hana. Þessi árás hleypti af stað skriðu til-
finninga sem Sólveig réð engan veginn við. Hún grét viðstöðulaust og
skildi hvorki upp né niður í líðan sinni þar sent áverkar hennar voru smá-
vægilegir. Þegar ég hitti Sólveigu hafði hún farið í tólf viðtöl hjá öðrum
sálgreini til að vinna með afleiðingar árásarinnar. Þar kom henni mjög á
óvart að upgötva hversu reið hún var. Hún hafði haldið að árásin væri
eina vandamál sitt en í viðtölunum fann hún fyrir löngun til að skilja
ósamræmið á milli hugsana sinna og tilfinninga. Hún nefndi sem dæmi
að þrátt fyrir það viðhorf sitt að allir menn væru jafnir stæði hún sig oft
að því að finnast hún hafin yfir skjólstæðinga sína. Auk þess sagðist hún
lengi hafa gert sér grein fyrir að samskipti hennar við aðra væru lítið ann-
að en leikrit. Hún heyrði sjálfa sig iðulega segja það sem hún héldi að
aðrir vildu heyra án þess að gefa því nokkurn gaurn hvað henni sjálfri
fyndist. Hún ákvað því að halda meðferð áfram í von um að komast bet-
ur að því hver hún sjálf væri.
2 Persónugreinanlegvm upplýsingum hefur verið breytt.
5°