Vísbending - 03.05.2010, Blaðsíða 2

2 V í s b e n d i n g • 1 5 . t b l . 2 0 1 0
Öllum skuldbindingum
fylgir áhætta
Í umfjöllun Rannsóknarnefndar Al-þingis um lán veitt eignarhaldsfélög-um segir svo:
Margir tóku „ ... há lán til að kaupa
hlutabréf í nafni eignarhaldsfélaga og voru
lánin veitt með veðum í bréfunum sjálf-
um. Með þessu móti gátu einstaklingar
takmarkað ábyrgðir sínar ef illa færi. Eitt
höfuðatriði í lántökum er að taka ekki
meiri lán en maður er borgunarmaður fyr-
ir. Ljóst er að lán sem nemur hundruðum
milljóna eða jafnvel mill jarði er langt um-
fram getu venjulegs launafólks, jafnvel vel
launaðs fólks innan banka kerfisins. Með
því að setja lánin inn í eignarhaldsfélög
komust menn hjá ábyrgðinni sem lán-
tökunum fylgdi: Sköpuð voru tækifæri
fyrir áhættulausan hagnað.
En svona gerast kaupin ekki á eyrinni.
Öllum fjárhagsskuldbindingum fylgir
áhætta og einhversstaðar lendir hún ef illa
fer. Í þessu tilfelli er áhættan bankans sem
ein göngu hefur veð í bréfunum ... Enn og
aftur var verið að þjóna litlum hópi fólks
á kostnað annarra. ... Í öllum þessum til-
fellum fengu einstaklingar eða félög lán án
nokkurrar ábyrgðar, en áhættunni var allri
varpað á bankann og þarmeð almenning
ef illa færi“ (Skýrsla Rannsóknarnefndar
Alþingis, 8. bindi, bls. 45).
Og það fór svo sannarlega illa.
Bolli Héðinsson
formaður Samtaka fjárfesta
Í skýrslunni er réttilega bent á að „öll-
um fjárhagsskuldbindingum fylgir áhætta
og ein hvers staðar lendir hún ef illa fer.“ Í
okkar tilviki lenti hún á íslensku þjóðinni,
hinum venju lega íslenska alþýðumanni.
Gullgerðarmenn fyrri alda gerðu engan
skaða með starfsemi sinni og sendu engum
reikninginn ef illa gekk. Þeir reyndu að
skapa verðmæti úr engu. Á Íslandi var svo
komið, að svo virtist sem heil stétt manna
hefði uppgötvað aðferð til að skapa sér
verðmæti úr engu. Þeir trúðu því eins og
gullgerðarmennirnir á miðöldum að þetta
væri hægt. En það höfðu gull gerðarmenn
fyrri alda framyfir gullgerðarmenn sam-
tímans, að þeir rukkuðu ekki samborgara
sína fyrir eigin mistök.
Samtök fjárfesta hafa eftir fremsta
megni reynt að standa vörð um þá hags-
muni sem lýst er sem tilgangi samtak-
anna í samþykktum þeirra. - Samtökin
hófu málarekstur gegn mis yndis mönnum
í fjármálakerfinu áður en stofnað var til
embættis sérstaks saksóknara og áður en
sú mis notkun fjármálastofnanna komst í
hámæli sem nú hefur sannast með skýrslu
Rann sóknar nefndar Alþingis.
Það er von mín að Samtök fjárfesta
beri gæfu til að halda áfram á sömu braut
og þegar litið verði til baka þá getum við
með hreinni samvisku sagt að við reynd-
um hvað við gátum og að ljóðlínur Tóm-
asar Guðmundssonar verði ekki að áhrín-
isorðum Samtaka fjárfesta:
,,Á meðan til er böl sem bætt þú gast,
og barist var á meðan hjá þú sast,
er ólán heimsins einnig þér að kenna.“
Við skulum hvert og eitt taka orð
skáldsins til okkar og ekki að sitja hjá þeg-
ar böl heimsins verður á vegi okkar.
Í skýrslunni er réttilega
bent á að „öllum fjár­
hagsskuldbindingum
fylgir áhætta og ein­
hvers staðar lendir hún
ef illa fer.“ Í okkar tilviki
lenti hún á íslensku þjóð­
inni, hinum venju lega
íslenska alþýðumanni.