Vísbending - 21.10.2010, Síða 4

4 V í s b e n d i n g • 3 5 . t b l . 2 0 1 0
Aðrir sálmar
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575. Myndsendir: 561 8646.
Net fang: visbending@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Á meðal blámanna
og villimanna
framhald af bls. 3
Á Smugunni, vef Vinstrihreyfing-arinnar – græns framboðs var 25.
október skrifað um þing flokksins um
utanríkismál. Þar sagði m.a.: „En bar-
áttan gegn alheimskapítalismanum í
Evrópusambandinu hefur nú snúist upp
í andhverfu sína. Tilgangurinn helgar
greinilega meðalið og ákafir talsmenn
fullveldis Íslands innan Vinstrihreyfing-
arinnar græns framboðs virðast nú frek-
ar vilja starfa við hlið öfgahægrimanna
í Heimssýn en að vinna með félögum
sínum í VG, sýni þeir ekki samskonar
hörku og Heimssýn í andstöðunni við
ESB. Heimssýn leyfir ekki að þjóðin
kynni sér Evrópusambandið. Enda er
það óþarfi, því sannleikur Heimssýn-
ar liggur fyrir og efist menn um hann
er stutt í landráðastimpilinn. Heilagur
sannleikur Heimssýnar er eftirfarandi:
Umsókn um aðild að Evrópusam-
bandinu er aðför að fullveldi landsins.
Þeir sem styðja hana vilja varpa sjálfstæði
þjóðarinnar fyrir róða. Evrópusambandið
ætlar að sölsa undir sig auðlindir Íslend-
inga. Evrópusambandið mútar Íslending-
um og flækir þjóðina í aðlögunarferli sem
ekki verður aftur komist út úr. Forysta VG
liggur flöt fyrir Samfylkingunni og hefur
svikið kjósendur sína. ESB-umsókn jafn-
gildir landsölusamningi. ...
Enginn veit hvort Bjarni [Harð-
arson] ætlaði að vera fyndinn eða hvort
hann meinti það sem hann sagði í pall-
borði VG um helgina. Sem brandari var
yfirlýsingin glötuð og sem alvara var
hún skuggaleg. Fyrst þrumaði Bjarni
heimsendaspá Heimssýnar um endalok
fullveldis og fór fögrum orðum um
Heimssýn. Síðan sagði Bjarni gagnrýni
á þjóðernishyggju í Heimssýn ómak-
lega, þótt vissulega væri þar ákveðinn
hópur sem byggði andstöðu sína við
Evrópusambandið á að vilja ekki mæta
blámönnum á götu í Reykjavík. En það
gerði nú ekkert til, Bjarni gæti vel unnið
með slíku fólki líka.“
Bjarni undrast mjög þessi skrif Bjarg-
ar Evu í samtali við Pressuna. „Í þessari
grein er rangt eftir haft að ég hafi talað
á þessum nótum.“ Hafi einhver heyrt
Bjarna segja þetta eða eigi slík orð á seg-
ulbandi er hann beðinn að þurrka þau
út. bj
ungi gátu ritarar sem kunnu á ritvinnslu-
kerfi gert háar launakröfur. Nú þýðir ekki
fyrir fólk sem ekki kann ritvinnslu að
sækja um slík störf.
Gagnrýni á útreikninga
Í 47. tbl. Vísbendingar árið 2009 kom
fram málefnaleg gagnrýni frá Arnaldi
Sölva Kristjánssyni hagfræðingi á útreikn-
inga blaðsins um þróun tekjuskiptingar.
Arnaldur hefur skrifað um misskiptingu
tekna, meðal annars með Stefáni Ólafs-
syni. Gagnrýni Arnalds er tvíþætt:
Í fyrsta lagi má gagnrýna meðhöndlun
gagna. Sú meðhöndlun sem notuð er leið-
ir til vanmats á ójöfnuði.
Í öðru lagi er tekjum skipt í launa-
og fjármagnstekjur en ekki er tekið
tillit til áhrifa skattkerfisins. Með því
að meta tekjuskiptingu einungis með
launatekjum án þess að taka tillit til
fjármagnstekna og áhrifa skattkerfisins, er
þróun tekjuójafnaðar hér á landi stórlega
vanmetin.
Fyrri hluti ábendinga Arnalds á við
nokkur rök að styðjast eins og vikið er
að hér að framan. Aðferðin sem notuð er
leiðir til þess að stuðullinn verður heldur
lægri en ella. Í grein Arnalds er einnig
bent á að röðun gæti verið öðruvísi í
fjármagnstekjum en launatekjum. Þetta
er rétt, en allt bendir til þess að þegar
notuð eru fimm prósenta tekjubil eins
og í útreikningunum sé fylgni milli
fjármunatekna og launatekna mikil,
einkum í tekjuhæstu hópunum sem mest
leggja til ójafnaðar. Sama aðferð er notuð
öll árin og hún gefur sterka hugmynd
um þróunina, burtséð frá því hvert gildi
stuðulsins er.
Í seinni hluta gagnrýninnar er Arnaldur
hins vegar á annarri leið en Vísbending.
Hann segir: „Að sleppa fjármagnstekjum
og líta einungis á launatekjur felur í sér
mikið vanmat á ójöfnuði á Íslandi.“ Síðar
segir hann: „Umrædd Vísbendingargrein
skiptir tekjum í launa- og fjármagnstekjur
án þess að taka tillit til skattkerfisins.
Eðlilegast hefði verið að hafa alla
tekjuþætti og notast við ráðstöfunartekjur
í útreikningum liggi þeir fyrir.“
Nú er ekkert á móti því að reikna
Gini-stuðul ráðstöfunartekna eins og
Arnaldur vill gera. Þá er hins vegar ekki
verið að reikna jöfnuð launa heldur tekna.
Aðalhættan við þetta er að stjórnmálamenn
og aðrir sem um málin fjalla halda að
aukinn mismunur í fjármunatekjum sýni
að launamismunur hafi vaxið. Mörg dæmi
má finna um að bæði stjórnmálamenn og
fræðimenn hafa blandað saman ólíkum
mælingum um tekjur.
Eins og áður er vikið að er það
markmið margra að skattkerfi jafni
tekjur. Flest bendir til þess að slík kerfi
minnki heildartekjur ríkissjóðs (þetta er
boðskapurinn á bakvið Laffer-kúrfuna
svonefndu, en hún sýnir hvernig hlutfall
skatttekna lækkar þegar skattar eru orðnir
óhóflegir). Stighækkandi skattar og
sérstaklega skattleysismörk stuðla í raun
að niðurgreiðslu launa hjá fyrirtækjum
sem byggja á ódýru vinnuafli. Þrepaskipt
skattkerfi ýtir undir flækjur og auðveldar
skattsvik.
Þegar verkalýðsfélög fara í kjarabaráttu
horfa þau oft á þróun annarra hópa.
Þau gætu til dæmis litið á þróun
launadreifingar. Fyrir þau er mest gagn að
útreikningum af því tagi sem Vísbending
hefur gert. Margir verkalýðsleiðtogar
vilja hins vegar líka að skattkerfið jafni
ráðstöfunartekjur. Langeðlilegast er fyrir
þá að reikna bæði Gini-stuðul launa fyrir
og eftir skatta.
Hins vegar græða þeir lítið á því að
blanda þar inn fjármagntekjum, nema
markmiðið sé að endurskipta eignum sem
að baki tekjum standa. Þar er komið að því
hvort menn telja eignarrétt heilagan eða
ekki. (Í þessu sambandi má ekki gleyma
því, að þeir sem hafa komist ólöglega yfir
eignir eiga auðvitað ekki slíkan rétt).
Um heildarniðurstöður útreikninga
er það hins vegar að segja að þegar öll
sagan er sögð er ekki mikill munur á
niðurstöðum Arnalds og Vísbendingar.
Hann greinir frá því að hann hafi reiknað
Gini-stuðul frá 1993 til 2007. Hann
segir: „Á tímabilinu 1993 til 2007 má
rekja 69% af hækkun Gini-stuðulsins
hjá hjónum til fjármagnstekna, 24% til
skattkerfisins og 10% til atvinnutekna.“
Vísbending hefur einmitt bent á þetta.
Breytingar vegna atvinnutekna eru
litlar en miklar vegna fjármagnstekna.
Munurinn á framsetningu blaðsins og
sumra annarra sem um það hafa fjallað
er sá, að Vísbending heldur mismunandi
áhrifum fjármagns- og launatekna á lofti,
meðan sumir aðrir láta eins og hér sé um
svipaða þróun í ójöfnuði að ræða.
Eftir stendur spurning Vísbendingar:
Nú er jöfnuður í heildartekjum er meiri
en árið 2007. Líður fólki almennt betur
nú en þá?
Aðalhættan við þetta er
að stjórnmálamenn og
aðrir sem um málin fjalla
halda að aukinn mismunur
í fjármunatekjum sýni að
launamismunur hafi vaxið.