Vísbending - 21.05.2012, Blaðsíða 2

2 V Í S B E N D I N G • 2 0 T B L 2 0 1 2
Fundnir hagvísar?
Mynd: Breyting á veltu (á föstu verðlagi) í
þremur ráðgjafagreinum Meðal þess sem fyrirtæki skera fyrst niður í kreppu eru kaup á ráðgjafaþjónustu og
auglýsingar. Þetta er eðlilegt. Flestir vilja
vernda störf sinna starfsmanna og draga
úr þörf á því að sækja þekkingu aðkeyptra
sérfræðinga. Því ætti það að vera jafngott
merki um bata þegar þessar greinar taka
við sér á ný. Hagstofan birtir upplýsingar
um veltu í fjölmörgum greinum á tveggja
mánaða tímabili byggt á upplýsingum úr
virðisaukaskattskýrslum. Kosturinn við
þessar upplýsingar er sá, að þær koma
tiltölulega ferskar inn á vef Hagstofunnar
og gætu því verið góð vísbending
um bjartsýni í fyrirtækjarekstri. Sem
kunnugt er hefur fjárfesting verið
lítil í fastafjármunum allt frá kreppu.
Þess vegna er það ánægjulegt að sjá á
myndinni að fyrirtæki eyða sífellt meiri
peningum í ráðgjöf af ýmsu tagi. Hún er
eðli málsins samkvæmt mannfrekari en
mannvirkjagerð og kemur því fyrr fram í
tölum um atvinnustig eða kaupmátt en til
dæmis gangagerð. Þess vegna gæti kreppa
verið rétti tíminn til þess að ráðast í stór
hugbúnaðar- eða hönnunarverkefni, að
því gefnu að þörf sé á afurðunum.
Verkfræðingar standa vel
Eftir því er tekið hve vel rekstur
verkfræðistofa hefur gengið frá
hruni. Forstjóri Mannvits, stærstu
verkfræðistofunnar, var valinn maður
ársins í viðskiptalífinu af Frjálsri verslun
árið 2011. Það vakti athygli og hefði verið
óhugsandi á árum áður. Veltan í þessum
geira var tæplega 3 milljarðar króna á
mánuði síðastliðið ár og fór vaxandi (á
föstu verðlagi) nær allt tímabilið þó svo
að nokkrar árstíðasveiflur séu. Á fyrsta
tímabili ársins 2012 er veltan um 50%
meiri en fyrir tveimur árum.
Talað hefur verið um gósentíð
endurskoðenda og lögfræðinga eftir hrun,
einkum þeirra sem komist hafa í feitt í
þrotabúum banka eða annarra fyrirtækja.
Því mætti ætla að úr vinnu drægi hjá
þessum stéttum eftir því sem lengra
líður frá hruni. Myndin sýnir að svo er
ekki. Þvert á móti var velta hjá þessum
stéttum um 20% meiri að raungildi í
upphafi árs 2012 en hún var tveimur
árum fyrr. Veltan í heild er um 3,5 til
4,0 milljarðar króna í mánuði hverjum.
Sumrin virðast vera nýtt til golfiðkana
fremur en ráðgjafar m.v. lækkun á tekjum
Tímabil: jan-feb 2010 til jan-feb 2012. Heimild: Hagstofa Íslands
á því tímabili. Það er eðlilegt, en þó vekur
athygli að ekki er að sjá sambærilega
lækkun hjá tækniráðgjöfum á sumrin.
Meira fé í auglýsingagerð
Rannsóknir þeirra Gylfa Zoega og
Kára S Friðrikssonar (sjá 19. tbl.
Vísbendingar 2011) sýndu að fjöldi
auglýsinga í dagblöðum virtist gefa
mjög góða hugmynd um hvert stefndi
í efnahagskerfinu með um sex mánaða
fyrirvara. Benda má á að auglýsingavenjur
breytast nú um heim allan og því kann
gildi þessa hagvísis að minnka. Því er
gagnlegra að sjá hve miklu fyrirtæki eyða í
auglýsingagerð og markaðsrannsóknir. Ef
horft er á janúartölur eru þær 14% hærri
árið 2011 en 2010 og 23% hærri árið
2012 en 2010. Velta í þessum greinum er
milli 1,0 og 1,4 milljarðar á mánuði.
Fyrirtæki auglýsa meira þegar þau
eru bjartsýn á sölu en þegar þau búast
við ládeyðu á markaði. Þannig sýnir
samdráttur í kaupum á auglýsingum ekki
bara aðhald heldur líka svartsýni um sölu
á næstu mánuðum. Aukið fé í auglýsingar
sýnir að forráðamenn fyrirtækjanna
hyggja á nýja landvinninga.
Í öllum greinunum er veltan minnst
eftir áramót og á sumrin. Hið síðarnefnda
er eðlilegt vegna sumarfría, en lítil kaup
á ráðgjafaþjónustu í ársbyrjun kunna að
endurspegla áramótaheit um sparnað, heit
sem menn átta sig fljótlega á að ekki eru
endilega skynsamleg.
Það er ánægjulegt að sjá hve mjög
ráðgjafarfyrirtækin hafa sótt í sig veðrið
að undanförnu. Það bendir til þess að
bjartari tíð geti verið framundan.
Aukinn kraftur í
auglýsingar sýnir
að forráðamenn
fyrirtækjanna hyggja á
nýja landvinninga
Ljúfir vorboðar?
Miklu máli skiptir að sjá hvenær kreppa
hefur náð lágmarki og rofar til á ný.
Þjóðarbúið stækkaði vissulega á liðnu
ári og hagvöxtur mældist um 3%. Sá
hagvöxtur var að miklu leyti byggður á
hærra fiskverði og makrílveiðum, auk
nokkurrar fjölgunar á ferðamönnum.
Hins vegar hefur það ekki gerst sem
flestir bjuggust við að ný tækifæri
myndu skapast á landinu vegna þess að
samkeppnisstaðan hefur batnað með mjög
veiku gengi krónunnar. Aukin eftirspurn
eftir ráðgjafaþjónustu gæti bent til þess
að nú væri batinn að koma fram í fleiri
greinum þannig að þjóðfélagið rétti úr
kútnum á ný en batinn sé ekki bundinn
við einstakar greinar.