Þjóðlíf - 01.04.1988, Blaðsíða 14

INNLENT
tklHftí
o 0»I*'
islega eða fjárhagslega.. 9. Horf lians við
aðilja eða sakarefni er slíkt, að hœtta er á
því, að hann fái eigi litið óhlutdrœgt á
málavexti. “
Dómari getur sjálfur metið það svo að
honum beri að víkja sæti, rétturinn sem heild
getur ákveðið það eða málsaðilar krefjast
þess.
Lagabreytingar?
Grundvallaratriði í íslenskri stjórnskipun
er að tryggt sé eins og frekast er unnt að
dómstólar séu óháðir og sjálfstæðir. Þessi
mikilvæga regla á fyrst og fremst við um
Hæstarétt sem er endanlegur úrskurðaraðili
í dómsmálum og jafnsettur ríkisstjórn og al-
þingi í valdauppbyggingunni.
Hæstiréttur á að vera óháður öðrum grein-
um ríkisvaldsins, óháður embættismönnum
og ríkisstjórn, alþingi getur ekki breytt úr-
skurðum dómsins o.s.frv. en Hæstiréttur
þarf líka að vera óháður stjórnmálaflokkum.
Það væri ekki aðeins siðferðisbrot ef ráð-
herra skipaði í dómaraembætti út frá póli-
tískum sjónarmiðum það væri líka brot á
grundvallar uppbyggingu lýðræðisins. Póli-
tísk áhrif eru samt ekkert verri en önnur
áhrif hagsmunasamtaka, því á að vera tryggt
að Hæstiréttur sé sjálfstæður og óháður
gagnvart t.d. samtökum vinnumarkaðar, og
ekki síður hagsmunum fyrirtækja. Öðruvísi
gæti almenningur ekki borið traust til dóm-
stóla.
Samkvæmt íslenskum lögum og stjórnar-
skrá er dómurum ekki bannað að standa í
atvinnurekstri, þeirgætu jafnframt verið for-
menn stjórnmálaflokka þó þeir megi að vísu
ekki fara í framboð til alþingis. Þeir gætu
stjórnað áhrifamiklum hagsmunahópum,
stýrt aðgerðum verkalýðs eða atvinnurek-
endasamtaka o.s.frv.
í umræðunum um Hæstarétt hafa komið
fram hugmyndir um nýja skipan dómara;
t.d. að skipun hvers dómara væri háð sam-
þykki meirihluta alþingis,að óháðar dóm-
nefndir fjölluðu um dómaraefni, að sett
verði lög sem tryggi hæfi dómsins betur, að
sett verði strangari lög til að koma í veg fyrir
hagsmunaárekstra. Slík lagasetning virðist
rökrétt framhald af breytingum sem verið er
að gera á lögum um heraðsdómsstigið — og í
framhaldi af umræðunni um skipan Hæsta-
réttar.
Ómar Friðriksson/óg
* ¥ ★
Alhliða hjólbarðaþjónusta
Nýir og sólaöir hjólbarðar af öllum stærðum og
geröum á góöu verði.
Tölvustýrö jafnvægisstilling
Bæjarþjónusta
Viö mætum á staöinn þér til aðstoöar, ef
springur hringdu I slma 688220
Útkallsþjónusta
Á kvöldin og um helgar I slma 688220
Lipur og góð þjónusta
Vanir menn
Greiöslukortaþjónusta
Póstkröfuþjónusta samdægurs
Gúmmikarlamir hf.
Borgartúni 36,105 Reykjavik. Simi 686220. Nafnnr. 9343-3831.
14