Þjóðlíf - 01.02.1989, Blaðsíða 54

HEILBRIGÐISMÁL
lagt mat á raunverulegri þörf einstaklinga á
misniunandi þjónustu?
— Já, skipulögð öldrunarþjónusta felur
það í sér að fá sem besta yfirsýn yfir þarfirn-
ar, annars vegar fyrir einstaklinginn og hins
vegar hópinn. Góð greining á þörfum hóps-
ins segir til um uppbyggingu nýrra úrræða og
greining á þörfum einstaklingsins á að
tryggja að þeir fái úrlausn við sitt hæfi.
— Það þarf að koma á fót öflugri starf-
semi við Félagsmálastofnun er verði miðstöð
öldrunarþjónustunnar í borginni. Þangað
geta svo flestir þeir sem óska þjónustu eða
vistunar snúið sér og þar verður yfirsýn yfir
öll úrræði. Það hefur komið í ljós annars
staðar, þar sem svona vinnubrögð hafa verið
tekin upp, að þjónustan batnar og að úrræð-
in nýtast mun betur.
Samkvæmt lögum er gert ráð fyrir að
„Þjónustuhópar aldraðra“ starfi í sveitarfé-
lögum, sem hafi yfirumsjón með málefnum
aldraðra. Er enginn slíkur í Reykjavík í dag?
— í dag er starfandi óformlegur sam-
starfshópur hjá borginni um málefni aldr-
aðra og vistunarmat. Þar er fjallað um þörf
einstaklinga fyrir þjónustu hjá borginni. Því
miður hafa fulltrúar frá tveimur stórum
stofnunum, Grund og Hrafnistu, ekki verið
með í þessu starfi sem skyldi. Þetta samstarf
er milli Félagsmálastofnunar, Öldrunar-
lækningadeildar í Hátúni og B—álmu Borg-
arspítalans og hefur hver aðili sín úrræði.
Þetta samstarf hefur áreiðanlega skilað mikl-
um árangri og á það e.t.v. stóran þátt í því,
að ekki skuli finnast meira en raun ber vitni
fyrir skorti á hjúkrunarrými. En hjúkrunar-
plássum í Reykjavík hefur á undanförnum
árum fjölgað minna en áður var gert ráð
fyrir. Það gerist nú ekki lengur að gamall
maður við Fálkagötu verði að 15 gömlum
mönnum í Vesturbænum, sem að gat gerst
meðan aðstandendur gengu milli borgarfull-
trúa, því þeim fannst þeir ekki hafa neitt
annað að leita. Hér þarf þó, eins og ég sagði
áðan, að gera enn betur og efla þessa starf-
semi með þátttöku allra.
Nú greiðir hið opinbera kostnað af rekstri
Grundar og Hrafnistu. Hið opinbera ber
einnig ábyrgð á velferð þegnanna og að leysa
vanda þeirra á ævikvöldi. Er þá ekki tiltölu-
lega einfalt niál fyrir opinber yfirvöld að
koma þessum málum þannig fyrir að matið
fari fram á einum stað?
— Nei, þetta er ekki svo einfalt mál.
Hrafnista og Grund eru einkastofnanir og
ráða hverjir vistast þar sjálfar. Það er skiljan-
legt að þessar stofnanir, sem hafa rutt braut-
ina í þjónustu fyrir aldraða hér í borginni og
hafa stærstan hluta stofnanaþjónustu á sinni
hendi eigi erfitt með að sætta sig við að yfir-
ráðum yfir plássum þeirra verði af þeim tek-
in. Við skulum muna, að ef ekki væri vegna
framlags þessara stofnana þá værum við nán-
ast illa staddir.
— Aftur á móti tel ég að þær gætu haft
mikið gagn af virkara samstarfi við aðrar
stofnanir innan öldrunarþjónustuhópsins.
Því meginatriði má þó ekki gleyma að þessi
heimili voru byggð með ákveðnar þarfir í
huga og það getur verið erfitt og jafnvel
ókleift að breyta húsaskipan. Það er ekki
hægt að álasa þessum stofnunum fyrir það
sem aðrir hafa vanrækt.
En þetta breytir ekki þeirri staðreynd að
heimilin eru fjármögnuð fyrir fé almennings,
en hið opinbera hefur ekkert með vistun á
heimilunum að gera?
— Nei, enda má segja að þessar stofnanir
séu verktakar hjá ríkinu og meðan sá sem
borgar breytir ekki þessum kröfum sínum er
ekkert við því að segja eða gera. Ég vil undir-
strika að þarna er verið að kaupa góða þjón-
ustu fyrir gamla fólkið.
I umfjöllun Þjóðlífs um málefni aldraðra í
nóvembermánuði kom m.a. fram gagnrýni á
fjölda sjúklinga á stofu, —allt upp í 8 sjúkl-
ingar sem vistaðir eru í einu herbergi. Ert þú
ekki sáttur við þá gagnrýni?
— Já, í þessari umfjöllun var vissulega
komið víða við, en mér fannst lögð of ein-
hliða og neikvæð áhersla á þetta atriði á
kostnað einnar stofnunar. Við verðum að
hafa í huga, að það getur verið eini mögu-
leikinn, sem að stofnun hefur til að veita
nauðsynlega þjónustu, að haga málum á
þennan hátt. I því sambandi má m.a. nefna
fjögurra og sexmanna sjúkrastofur á spítöl-
um borgarinnar. Þetta er sem sé spurning um
að geta veitt nauðsynlega aðhlynningu og við
erum ekki einir um það. Þannig var t.d. ný-
lega tekin í notkun sjúkrastofnun í Helsinki,
sem að ég heimsótti sl. sumar þar sem komn-
ar eru að nýju stórar stofur, 8-10 manna til að
auka möguleika á góðri hjúkrun. Slíkar stof-
ur eiga því fyllilega rétt á sér ekki einungis
vegna umönnunar sjúklinga, heldur til að
draga úr álagi á starfsfólk, sem oft er mjög
mikið. Þess má t.d. geta að sl. haust voru
u.þ.b. 2000 rúm af 17.000 sjúkrarúmum í
Stokkhólmsléni lokuð vegna starfsmanna-
skorts og starfsmannaskortur mun aukast
hér á næstunni.
Hvað telur þú markverðast í öldrunar-
þjónustunni í dag?
— Ég tel tvímælalaust að bygging þjón-
ustumiðstöðva í hverfum borgarinnar sé hið
markverðasta. Þær eru smám saman að rísa,
sumar teknar til starfa en aðrar í byggingu;
Þjónustumiðstöðvarnar við Norðurbrún,
Dalbraut, Bólstaðahlíð og í Nýja Miðbænum
eru þegar teknar til starfa og þrjár eru í bygg-
ingu við Vesturgötu, Meistaravelli og Skúla-
götu. Þjónustumiðstöðvarnar verða allar al-
hliða miðstöðvar fyrir öldrunarþjónustu. Þar
á að vera hægt að fá að borða, fá ýmsa pers-
ónulega þjónustu, þar á að vera margvíslegt
félagslíf og þaðan verður heimilisþjónustan
skipulögð í nánu samstarfi við heimahjúkrun
heilsugæslustöðva.
— Nefnd borgarfulltrúa vinnur nú að
mótun tillagna um sérstakt hverfaskipulag
öldrunarþjónustunnar. Keppikeflið er að
veita betri heimaþjónustu, bæði heimahjúkr-
un og heimilisþjónustu, með það að mark-
miði að draga úr þörf fyrir stofnanaþjónustu.
Miklu máli skiptir fyrir líkamlegt og andlegt
heilbrigði fólks að einstaklingarnir geti verið
sem lengst á heimilum sínum og að þeim sé
gert kleift að lifa eigin lífi,sagði Skúli G.
Johnsen borgarlæknir að lokum.
Óskar Guðmundsson.
54