Þjóðlíf - 01.05.1989, Page 18

INNLENT
Ágreiningur til málamynda
Bréfið sem „frjáls
lyndir hægri menn“
sendu um síðir
þingflokki Borg-
araflokksins og
kröfðust iðrunar
og meiri fjand-
skapar við ríkis-
stjórnina.
Albert Guðmundsson er orðinn sendiherra í Frakklandi, og yfirgaf póli-
tíska sviðið á íslandi í hálfgerðu fússi. Borgaraflokkurinn klofnaði lítillega í
kjölfarið og er borinn við ágreiningur, sem Borgaraflokksmenn telja fyrir-
slátt.
Borgaraflokkurinn klofnaði á dögunum,
eins og lengi hafði staðið til. Þeir Ingi Björn
Albertsson og Hreggviður Jónsson stofnuðu
nýjan þingflokk „frjálslyndra hægri manna“.
Mótstöðumenn þeirra í Borgaraflokknum
staldra við hugtakið,, frjálslyndi“ í þessu
sambandi og segja að sú krafa tvímenning-
anna að krefja þingmenn um yfirlýsingu þess
efnis að þeir harmi eigin afstöðu í atkvæða-
greiðslum á alþingi, beri tæpast vott um
„frjálslyndi". Sú krafa þótti meira í ætt við
yfirbætur og tyftunarsiði kommúnista á
fjórða áratugnum.
Margir telja að þeir tvímenningar hafi
verið til klofnings knúnir af Albert Guð-
mundsssyni, sem fann ekki sjálfur yndi síð-
ustu mánuðina í Borgaraflokknum. Albert,
Ingi Björn og Hreggviður höfðu ekki mætt á
þingflokksfundi frá því í febrúar. Að vísu
höfðu þeir ekki hætt allir í einu, heldur Al-
bert fyrst, síðan Hreggviður og loks Ingi
Björn.
í viðtölum hafa „frjálslyndir hægri menn“
gefið í skyn, að flokkurinn hafi klofnað
vegna afstöðu Borgaraflokksins í atkvæða-
greiðslum á alþingi og afstöðunnar til ríkis-
stjórnarinnar. Samkvæmt heimildum Þjóð-
lífs í þingflokki Borgaraflokksins hafði
myndast meirihluti fyrir því i þingflokknum
að hleypa bráðabirgðalögum ríkisstjórnar-
innar í gegn (í desember á sl. ári). Albert
Guðmundsson hafi sjálfur á þingflokksfundi
undirstrikað þetta atriði og verið þátttakandi
í umræðu og ákvörðun um hvernig staðið
yrði að málinu á þingi. Það kom því öðrum
þingmönnum flokksins gjörsamlega í opna
skjöldu þegar formaðurinn stóð upp á þingi
og fordæmdi afstöðu samþingmanna sinna til
bráðabirgðalaganna. Margir þeirra litu svo á
að Albert hefði þar með brotið meirihluta-
samkomulag innan þingflokksins, auk þess
sem hann sýndi samflokksmönnum sínum
afar mikla ósanngirni á ögurstundu. Ný-
kjörnum formanni flokksins, Júlíusi Sólnes,
var um leið gert nær ókleift að halda uppi
friði í flokknum eftir þetta.
„Frjálslyndir hægri menn“ yfirgáfu ekki
Borgaraflokkinn vegna afstöðu þingmann-
anna í áðurnefndum atkvæðagreiðslum. Þeir
héldu áfram að mæta á þingflokksfundi og
taka þátt í flokksstarfinu fram yfir áramót.
Þegar svo viðræður fóru í gang milli flokksins
og ríkisstjórnarinnar í janúarmánuði sl. var
Ingi Björn einn fulltrúa flokks síns í viðræðu-
nefndinni. Eftir harkalegar deilur og þrýst-
ing frá þeim feðgum ákvað Júlíus Sólnes for-
maður flokksins að slíta viðræðunum.
Reyndar kveðst Júlíus hafa slitið viðræðun-
um vegna þess að árangur hefði ekki orðið í
samræmi við óskir og vilja flokksins. Það var
svo ekki fyrr en eftir þessa viðburði, að þeir
Ingi Björn og Hreggviður hættu að mæta á
þingflokksfundi. Héldu margir að viðræðu-
slitin hefðu átt að verða sérstakt fagnaðar-
efni Inga Björns.
í rauninni var því aldrei um annað að ræða
en málamyndaágreining og fyrirslátt, segja
ýmsir Borgaraflokksmenn. Hefðu þeir félag-
ar ekki unað afstöðu þingflokksins í at-
kvæðagreiðslum um tiltekin rnál á þingi,
hefðu þeir átt að segja sig úr flokknum í
framhaldi af því, sem þeir gerðu ekki. Albert
var hins vegar sjálfur kominn með hornin út
þegar í desember, en þeir Hreggviður og Ingi
Björn hættu ekki að mæta á þingflokksfundi
fyrr en í febrúar og gengu úr flokknum í
apríl. I viðræðum meðal flokksfélaga kom sú
krafa fram frá „frjálslyndum hægri mönn-
um“ að Aðalheiði Bjarnfreðsdóttur yrði vik-
ið úr þingflokknum og ÓIi Þ. Guðbjartsson
yrði sviptur formennsku í þingflokknum.
Harmabónin og ósk um að 2/3 hlutar þing-
flokks réðu um afstöðu alls þingflokksins
kom svo formlega til viðbótar.
Reiknað er með að nokkrir úr flokknum
muni fylgja þeim Inga Birni og Hreggviði og
eru þá nefndir til sögu Þórir Lárusson, Jó-
hann Albertsson, Birgir Gunnlaugsson og
Gylfi Birgisson. Á hinn bóginn munu margir
vinir og ættingjar Alberts Guðmundssonar
fylgja Borgaraflokknum áfram.
Þessi atburðarás hefur orðið til þess að
þjappa fólkinu, sem er áfram í Borgara-
flokknum enn betur saman og þingflokkur-
inn; Júlíus, Aðalheiður, Óli Þ., Guðmundur
Agústsson og Bcnedikt Bogason mun vera
sérdeilis samstiga um þessar mundir. Vara-
þingmennirnir flestir munu fylgja Borgara-
flokknum áfram, þar á meðal Ásgeir Hannes
Eiríksson einn harðvítugasti atkvæðasafnari
í Reykjavík.
Albert Guðmundsson hefur óumdeilan-
lega verið einn svipmesti stjórnmálamaður
síðustu áratuga á íslandi og þeim mun dapur-
legra þótti mörgum göngulag hans í brottför-
inni til Parísar. Telja ýmsir fréttaskýrendur
að stofnun þingflokks „frjálslyndra hægri
manna“, sé einfaldlega millileikur á baka-
leiðinni til Sjálfstæðisflokksins. Forgöngu-
menn „frjálslyndra hægri manna“ hafi klifað
á því í tíma og ótíma að þeir væru„ sjálfstæð-
ismenn". „Þangað sækir klárinn, þar sem
hann er sárkvaldastur“, sagði Ásgeir Hannes
Eiríksson þegar Þjóðlíf bar kenninguna und-
ir hann.
-óg
18