Þjóðlíf - 01.05.1989, Blaðsíða 44

MENNING
...en holdið er veikt. Valmont skrifar ástarbréf á bakhluta vinkonu sinnar.
Kvikmyndir
Háskaleg kynni
Vor í lofti boðar breytingar jafnt í þjóðfé-
laginu sem og i einstaklingunum sem það
byggja. Og ekki má gleyma náttúrunni sem
fer að skarta sínu fegursta eftir leysingar og
umhleypingar.
Það er tími breytinga og tími til að hreinsa
til eftir veturinn. Það ætla ég að gera og því
gef ég ykkur nokkra mola sem þarf að
hreinsa út.
Kynferðislegur losti og/eða ást. Það er til
losti án ástar en er til ást án losta? Getur
maður sem lifir fyrir girndina og hefur hana
að leiðarljósi í lífinu elskað með hjartanu?
Þetta eru spurningar sem kvikmyndin
Háskaleg kyrati (eða Dangerous Liaisons)
veltir nokkuð fyrir sér. Myndin er byggð á
leikriti breska handritshöfundarins Christ-
opher Hampton, Les Liaisons Dangereuses,
sem aftur var byggt á bók franska skáldsins
Choderlos de Laclos, en sú bók vakti gífurlegt
hneyksli og umtal þegar hún kom út árið 1782.
Leikritið varð geysilega vinsælt út um all-
an heim (nema á íslandi, þar sem það féll í
Þjóðleikhúsinu) og aflaði höfundi sínum
töluverðrar frægðar. Það var svo um jóla-
leytið í fyrra að kvikmyndin var frumsýnd í
Bandaríkjunum. Gagnrýnendur hafa farið
mjög lofsamlegum orðum um myndina og
hún hefur fengið töluvert góða aðsókn.
Það er breski leikstjórinn Stephen Frears
(My Beautiful Laundrette, TheHit, Prick Up
Your Ears), sem fékk það hlutverk að koma
þessu drama um tál og ástríður á filmu. Til
liðs við sig fékk hann ekki ómerkt leikaralið,
en það eru Glenn Close (Fatal Attraction)
sem leikur greifynjuna spilltu, Marquise de
Merteuil, John Malkovich (Empire of the
Sun), sem leikur fyrrum elskhuga hennar,
hinn ofurspillta glaumgosa Vicomte de Val-
mont og Michelle Pfeiffer, en hún er í hlut-
verki hinnar fögru og saklausu Madame de
Tourvel.
Myndin gerist rétt fyrir frönsku bylting-
una. Aðalsöguhetjurnar eru ríkari en allt
sem ríkt er og þeirra takmark er að eltast við
að svala eigin nautnum og finna gífurlegt
vald sitt yfir öðrum manneskjum, án þess að
skaðast nokkuð sjálf, tilfinningalega. Áhorf-
endum finnst raunar sem greifynjan og Val-
mont séu tilfinningalausustu og sálarlaus-
ustu skepnur sem fyrirfinnast, enda eru það
víst ófáir sveindómarnir og meydómarnir
sem fá að fjúka fyrir lítið.
En þegar líða fer á þennan leik þá fara
ýmsir mannlegir brestir að koma í ljós. Hinn
spillti Valmont gerir sér grein fyrir að hann
elskar í raun hina fögru (og giftu) Madame
de Tourvel og það er nokkuð sem Merteuil
getur ekki liðið. Valmont stríddi á móti þeim
lögum og leikreglum sem hann hafði sjálfur
sett. Hann lét undan tilfinningum sínum,
hann syndgaði með því að verða ástfanginn,
og sá veikleiki getur aðeins leitt til harmleiks
fyrir alla hlutaðeigandi.
Eins og áður sagði þá hefur myndin hlotið
lof gagnrýnenda hvar sem hún hefur verið
sýnd, hún var m.a. tilnefnd til Óskarsverð-
launa á nokkrum sviðum og verður gaman
að sjá hana þegar hún verður sýnd í Bíóborg-
inni (ef það er ekki þegar byrjað að sýna
hana þegar þetta er skrifað).
44