Þjóðlíf - 01.05.1989, Blaðsíða 71

UPPELDI
Lestur sögubóka er mestur við 11 ára aldur en fer síðan minnkandi, sérstaklega meðal pilta.
Á töflunni sést hversu tíðni bíóferða hefur
minnkað með tilkomu myndbanda. Þó er at-
hyglisvert að þær eru ekki sjaldgæfari nú en
1984 þrátt fyrir tilkomu Stöðvar 2 í millitíðinni.
Hugsanlegt er að þær hafi orðið sjaldgæfari
fljótlega eftir tilkomu hennar, en síðan aukist
aftur.
Munur á árgöngum og kynjum
Hér skal dregin upp mynd af muni á árgöng-
um og kynferði og er þá einungis tekið mið af
könnuninni í mars, en samanburði við fyrri ár
er sleppt. Plötu- og útvarpshlustun eru ekki
með í þessum samanburði.
Tafla 2: Bíóferðir að minnsta kosti
einu sinni í viku.
1980 1984 1989
48% 34% 33%
Skýringar:
Dagblöð. Niðurstöðurnar koma varla á óvart.
Piltarnir (og karlmenn yfirleitt) eru iðnari við
dagblaðalestur en stúlkumar, eða réttara sagt,
þeir gefa sér meiri tíma til þess ama. Lesturinn
eykst síðan með aldrinum og er svo komið í 9.
bekk að nánast hver einasti piltur les eitthvert
dagblað svo til á hveijum degi.
Sögubækur. Lestur sögubóka er mestur við
11 ára aldur, en fer síðan minnkandi, sérstak-
lega meðal piltanna. Einungis 2% þeirra lesa
sögubók mjög oft.
Heimilistölva. Þarna er komið að nýju fyrir-
brigði í kynjamisréttinu. Meðal þeirra sem
nota tölvu reglulega eru 80% piltar, 20% em
stúlkur. Varla þarf að hafa fleiri orð um það.
Sjónvarp. Samkvæmt fyrri rannsóknum á
fjölmiðlanotkun unglinga, jafnt hérlendum
sem erlendum, minnkar sjónvarpshorfun á
unglingsárunum en eykst aftur upp úr tvítugs-
aldri eða rúmlega það þegar farið er að stofna
eigið heimili. Þessi þróun sést nokkuð vel í
þessari töflu.
Myndbönd. Þarna er
mikill munur á kynjum.
Piltar horfa mun meira á
myndbönd en stúlkur,
enda eru þeir iðnir við að
taka upp t.d. íþróttaefni úr
sjónvarpinu sem gaman er
að horfa á aftur og aftur.
Telja má þetta eina af
ástæðunum fyrir svo mikilli
myndbandanotkun þó svo
hún sé ekki algild.
Hljóðfæranám. Nokkuð
algengt er að nemendur
hætti hljóðfæranámi þegar
komið er upp í 7. bekk og
er það ekkert nýtt. Þá tekur
annað við, t.d. meira að
gera í skólanum og önnur
áhugamál.
Vinna. Erfitt er að meta
hvað aðspurðir álíta vera
vinnu. Þó má ætla út frá
hárri hlutfallstölu í yngri
bekkjunum að vinna sé öll
iðja þar sem hægt er að afla
sér peninga, t.d. bama-
gæsla, aðstoð við heimilis-
störf og ekki síst blaðasala/
blaðburður, en það síðast-
nefnda getur verið ástæða svo hárrar tölu hjá
piltunum.
Bíóferðir. Þær aukast greinilega þegar kom-
ið er fram á unglingsár, stúlkur fara örsjaldan
til að byija með en em komnar samhliða pilt-
unum þegar komið er upp í 9. bekk.
Þegar á heildina er litið er ekkert sem kemur
vemlega á óvart í könnuninni, hvorki í saman-
burði milli ára né milli kynja og árganga. Þetta
sýnir ef til vill að mynstur í tómstundaiðju
breytist lítið, þrátt fyrir breytt og tæknivædd-
ara þjóðfélag og baráttu í átt til meira jafnréttis
milli kynja.
Að lokum vilja nemendur í fjölmiðlun í
Menntaskólanum við Hamrahlíð þakka öllum
þeim sem tóku þátt í könnuninni, jafnt nem-
endum í gmnnskólunum sem svömðu spum-
ingunum eftir bestu samvisku, sem og skóla-
stjórum og kennurum sem veittu leyfi til þess
að framkvæma hana.
Adolf H. Petersen
Þau unnu könnunina:
Ágúst Benediktsson, Bjarney Harðardóttir,
Einar Sigurðsson, Gestur Svavarsson, Guð-
mundur Jónsson, Hólmfríður Ólafsdóttir,
Hörður Reginsson, Linda Björk Árnadóttir,
María Matthíasdóttir, Ólöf Þorsteinsdóttir,
Páll Ólafsson, Ragnar Schram, Sif Gríms-
dóttir, Stefán A. Guðmundsson, Sveinn S.
Kjartansson, Victor K. Helgason og Þórey
Ólafsdóttir.
Tafla 3: Iðja stunduð svo til daglega (árgangur og kyn).
S.b 7.b. 9.b.
pilt. stúlk. pilt. stúlk. pilt. stúlk.
les dagblöð .......................... 55% 39% 84% 60% 96% 80%
les sögubækur......................... 24% 25% 7% 14% 2% 18%
nota heimilistölvu.................... 22% 5% 26% 7% 30% 8%
horii á sjónvarp ..................... 94% 93% 90% 83% 83% 71%
horfi á myndb......................... 27% 3% 22% 14% 20% 5%
læriáhljóðf........................... 21% 27% 13% 11% 13% 15%
fer að vinna.......................... 17% 6% 13% 5% 15% 15%
vikulegar bíóferðir................... 17% 3% 25% 15% 45% 43%
71