Frjáls verslun - 01.01.2012, Blaðsíða 37

FRJÁLS VERSLUN 1TBL. 2012 37
frá henni í tengslum við kjarasamningana.
Ríkisstjórnin fann það út að besta leiðin
væri að verða við þrýstingnum og lofa
pakka sem Steingrímur J. Sigfússon sagði
að myndi kosta ríkissjóð 60 milljarða króna
á næstu þremur árum.
Nýlega fundu verkalýðsforingjarnir
það út að fjármálaráðherra, Steingrímur
J. Sigfússon, og Jóhanna Sigurðardóttir
forsætisráðherra hefðu svikið flest í loforða ­
pakkanum.
Hugsunin með ríkispakkanum var sú að
ríkið færi í stórfelld verkefni og fjár fest ­
ingar sem myndi blása mönnum kjark í
brjóst og gefa einkageiranum sjálfstraust til
að fara líka í framkvæmdir. Sá hagvöxtur
sem næðist með aðgerðum ríkisstjórnar
stæði undir umsömdum launahækkunum
út samningstímabilið.
Þrátt fyrir að SA og ASÍ segi stjórn ­völd hafa svikið gefin loforð taldi ASÍ enga ástæðu til að segja upp
samningunum þar sem atvinnu rekend ­
ur hefðu staðið við sitt. Fram kom að
ríkisstjórnin mætti hins vegar skammast
sín fyrir svikin loforð – ekki væri hægt að
taka mark á henni lengur.
SA og ASÍ geta á vissan hátt verið reið út
í ríkisvaldið af öðrum ástæðum. Í hruninu
voru laun lækkuð víða í einkageiranum en
ekki hjá ríkinu, þótt þar hafi verið dregið
úr yfirvinnu líkt og á almennum vinnu ­
markaði.
Ekki nóg með það. Launþegar á al menn­
um markaði, sem töpuðu stórfé í gegnum
lífeyrissjóði sína í hruninu, þurfa líka að
standa undir tapi lífeyrissjóðs ríkis starfs­
manna; LSR.
steFNIr Í ÓeFNI veGNA verð-
trYGGINGAr
Miklar umræður hafa verið að undanförnu
um það hvort hægt sé að færa verðtryggð
lán niður um 200 milljarða og láta ríkissjóð
og skattborgara taka þátt í þessu með
einhverjum skyndilausnum.
Hvað þýðir það? Jú, enn meiri skatt ­
heimtu, enn hærri óbeina skatta; enn meiri
rýrn un á kaupmætti ráðstöfunartekna; enn
meiri kröfur um hærri laun og enn meiri
verðbólgu. Að vísu er Íbúðalánasjóður með
ríkisábyrgð þannig að skattborgarar bera
ábyrgð á þeim 650 milljörðum sem heimilin
skulda Íbúðalánasjóði í verðtryggðum
lánum.
Það hefur verið mikil reiði innan at vinnu­
lífsins vegna þess að þau fyrirtæki sem
skuld uðu mest og fóru óvarlega hafa risið
upp, sterk sem aldrei fyrr eftir að hafa lent í
höndunum á bönkum og kröfuhöfum sem
hafa afskrifað lán þessara fyrirtækja.
Nokkrum dögum eftir hrun lagði Frjáls
verslun til að verðtryggingu lána yrði
kippt tímabundið úr sambandi með nýjum
neyðar lögum þar sem verðbólgugusa væri
í pípunum og fyrirsjáanlegt að verðtryggð
lán heimila og fyrirtækja myndu stór hækka.
Ekki fékk þessi forvörn mikinn hljóm ­
grunn. Ef það hefði verið gert væru stjórn­
málamenn ekki núna að ræða það að lækka
verðtryggð lán heimila um 200 milljarða;
sem er dæmigerð „eftir á“­aðgerð.
verðtrYGGð láN hAFA hækkAð
Um 37% Frá 2008
Verðtryggð lán hafa hækkað um 37% frá
byrj u n ársins 2008. Á sama tíma hefur
launa vísitalan hækkað um 26%. Þetta sýnir
að þrátt fyrir að fjölmörg fyrirtæki hafi
lækkað laun um 10% fyrstu mánuðina eftir
hrun virðast þær launalækkanir hafa geng ­
ið til baka. Auk þess sem samið var um
nýj ar launahækkanir síðastliðið vor.
Hvers vegna ekki að aftengja verðtrygg­
inguna í stað þess að vera með endalausar
töfralausnir eftir á til að vinda ofan af
skulda stabbanum? Forystumenn verka ­
lýðs hreyfingarinnar og Samtaka atvinnu ­
lífsins vilja ekki afnema verð trygg inguna
og hafa m.a. vísað til þess að verja þurfi
lífeyrissjóðakerfið.
Verðbólgan bítur í skottið á sér með verð ­
tryggingunni sem hækkar skuldir launþega
og dregur úr kaupmætti ráðstöfunartekna
þeirra, sem aftur verður til þess að þeir fara
fram á hærri laun.
Ríkisstjórnin hefði átt að aftengja verð ­
trygg inguna a.m.k. tímabundið þegar hún
markaði sér þá stefnu að hækka skatta og
opinberar álögur sem hafa komið fram í
vöruverði; eins og bensíni, víni og tóbaki –
stuðlað að verð bólgu og hækkun lána.
Stundum er sagt að verðtryggingin sé ekki vandamál heldur verðbólgan. En þeg ar verðbólgan næst ekki
niður og menn bæta sig ekki í hagstjórninni
og gera verð bólgusamninga af gamla
skólanum er verðtryggingin vandamál.
Verðtryggingin er í verðbólgu sami vand ­
inn fyrir skuldara og verðbólgan var fyrir
sparifjáreigendur fyrir tíma verð trygg ing ­
arinnar. Skuldarar búa við verð bólgutap en
áður voru það spari fjár eig end ur.
Við eltumst við skottið á okkur. Í dýpstu
kreppu lýðveldisins hækkum við laun svo
færri fái vinnu, kyndum undir verðbólgu,
höfum verðtryggingu, hækkum skatta
og álögur á atvinnulífið sem aftur beinir
því beint út í verðlagið, sem aftur rýrir
kaup mátt ráðstöfunartekna, sem aftur
kallar á launakröfur. Þetta er hringdans
Munkhásen minnir á sig.
Hvers vegna?
Munkhásen barón sagðist hafa
togað sig upp á hárinu með góðum
árangri.
hvers vegna reynum við að toga
okkur upp úr kreppunni með
skatta hækkunum á atvinnulífið
og gerum það veikara fyrir?
hvers vegna reynum við að toga
okkur upp úr kreppunni með því
að hækka laun í hagkerfi sem hefur
skroppið saman um 11% og gerum
atvinnulífið veikara?
þegar hagkerfi skreppur saman um
11% þá er meiri þörf á að lækka
laun en hækka þau.
hvaða ný stjórnunarfræði eru það
að launahækkanir og dýrara vinnu­
afl skapi ný störf og slái á atvinnu­
leysi?
hvers vegna vill launþegahreyf­
ing in ekki verðtrygginguna í burtu
en hún hrifsar allar launahækkanir
skuldamegin, gerir skuldugan
launa manninn verr settan og býr til
slagorðið: hærri laun – minni eignir
– verri staða.
hvaða snilld var það að snúa af
leið þjóðarsáttarsamninga? hag ­
vöxturinn stækkar kökuna og getur
einn greitt launahækkanir.
hvers vegna eykur ríkið álögur á
atvinnulífið þegar 94% þjóðarinnar
segja að atvinnulífið sé undirstaða
velmegunar í landinu?
atvinnuvegir eru missterkir til að
taka á sig launahækkanir. stóriðjan
getur greitt hærri laun en verslunin.
samt eru gerðir heildarsamningar.
í 11% hruni hagkerfisins hefur
verðtryggingin hækkað verðtryggð
lán heimilanna um 37% frá byrjun
ársins 2008 og laun á sama tíma
um 26%.
það er enn djúp kreppa með
7 til 8% atvinnuleysi og mesta
fólksflótta í yfir hundrað ár. hvers
vegna ekki að rjúfa vítahringinn?
það er kreppuverðbólga á íslandi;
það sem í hagfræðinni heitir
„stagfla tion“. kreppa og verðbólga
á sama tíma. hækkar þú laun við
þessar aðstæður?
hvers vegna á ríkið að koma að
samningum sa og así með pakka
upp á 60 milljarða? hvers vegna
eiga skattborgarar að greiða niður
verðtryggð lán skuldara upp á 200
milljarða?
Launahækkun eins forstjóra skiptir
engu máli; ein og sér. hún er
hins vegar mjög slæm fyrirmynd.
Launa hækkun alls markaðarins
skiptir miklu máli.