Þjóðlíf - 01.01.1991, Blaðsíða 13

„Mér sýnist á öllu að konur eigi erfitt uppdráttarinnan Háskóla íslands, enda erþær sjaldnast að
fínna ífaglegum áhrifastöðum íþessari æðstu menntastofnun okkar.“
(Mynd: G.H.Á.)
þorir Þjóðminjasafnsvaldið ekki í Davíð
eftir að hafa farið halloka í deilunum um
Viðey. Þar reyndi sama vald að hindra það
að Reykjavíkurborg fengi umráðarétt yfir
eynni, þó svo í því fælist að hægt yrði að
bjarga merkum menningarminjum í eynni
frá bráðri glötun.
Viðey er eitt af mörgum dæmum um
það hvernig einokunarvaldi Þjóðminja-
safns er hreinlega beitt til að vinna gegn
eða hundsa eðlilega minjavörslu í nafni
fáránlegrar valdsmennsku einstaklinga.
Þetta sem og fleiri dæmi þekkja alþingis-
menn og aðrir valdamenn hér á landi, en
samt finnst þeim ekki ástæða til að gera
neitt til að skapa fornleifavörslunni eðlileg
skilyrði.
Sem sagt, nú er búið að innleiða gerræð-
isreglur í hvívetna varðandi fornleifarann-
sóknir sem eru í líkingu við rannsóknar-
réttinn forðum og skal þeim nú beitt af
fólki sem hefur takmarkaða þekkingu á
fornleifafræði sem fræðigrein.“
argrét telur það afar ólíklegt að
henni verði gert kleift að vinna
áfram að rannsóknum á fyrstu byggð á
Islandi.
„í rauninni er það óðs manns æði að
ætla sér að reyna að vinna að eðlilegu fram-
haldi rannsókna á fyrstu byggð hér á landi
við þær gerræðisreglur sem nú er búið að
innleiða, nema mann langi til að láta nið-
urlægja sig stöðugt af þeim sem greinilega
telja að gjaldgengir fornleifafræðingar
vinni ekki af heilindum. Hér erum við
komin að kjarna þess af hverju menn
börðust heiftarlega gegn sjálfstæði forn-
leifavörslunnar, þeir töldu greinilega að
„Viðey er eitt af
mörgum dæmum um
það hvernig
einokunarvaldi
Þjóðminjasafns er
hreinlega beitt til að
vinna gegn eða hundsa
eðlilega minjavörslu í
nafni fáránlegrar
valdsmennsku..."
fagleg umhyggja og gjaldgeng þekking
væri ógnun við eitthvað sem þeir gætu
ekki staðið við sjálfir.
Ég er sannfærðari en nokkru sinni um
að hið eina sem getur bjargað íslenskri
fornleifafræði og gert hana samkeppnis-
færa við faggreinina erlendis, sé að hér
verði stuðlað að uppfærslu sjálfstæðrar
fornleifafræðistofnunar, þar sem gjald-
geng fagmenntun og fagleg gæði verði frá
upphafi sett ofar einokun og bönnum.
Slík stofnun þyrfti ekki að kosta neitt
meira en fornleifadeild í Þjóðminjasafni.
Ég verð samt að viðurkenna það, að sé
tekið mið af því sem á undan er gengið, þá
er ég heldur vonlítil um stuðning fram-
kvæmdavaldsins yfirleitt við gildi sjálf-
stæðrar fagstofnunar í fornleifafræði; því
ég hef ekki orðið vör við að menn almennt
hafi mikinn skilning á menningargildi
fornleifa hér á landi og enn síður löngun til
að gefa innlendri fornleifafræði möguleika
á því að þróast við eðlilegar aðstæður!
Skilnings á gildi íslenskra fornleifa í fag-
legu tilliti verður því enn um sinn að leita
utan íslands.
Hvað sjálfa mig varðar þá er ég nýkom-
in úr för til Þýskalands til fyrirlestrahalds
og til að heimsækja rannsóknastofnanir og
-deildir í fornleifafræði en Þjóðverjar hafa
sýnt rannsóknarverkefni mínu að Gásum
og víðar á Norðurlandi eystra áhuga. Þetta
verkefni eins og fleira hef ég ekki getað
stundað með eðlilegum hætti vegna ýmiss
konar vandkvæða innan minjavörslunnar
undir stjórn Þjóðminjasafns. Þar sem ég sé
ekki fram á að geta stundað útirannsóknir
á næstunni vegna þess gerræðislega kerfis
sem búið er að leiða yfir íslensk fornleifa-
mið, verð ég annað hvort að halda mig
eingöngu við skrifborðið í von um betri tíð
eða flytja úr landi til starfa. Seinni kostinn
er ég að kanna um þessar mundir.“
0
ÞJÓÐLÍF 13