Þjóðlíf - 01.07.1991, Blaðsíða 43

húsi. Orðahnippingum þessum lauk með
þv£ að Alfur laust konunni kinnhest. Fékk
hann harðar ávítur fyrir og sá mjög eftir
þessum verknaði. Nokkru síðar fékk kon-
an bólu á sömu kinn og Álfur hafði slegið
og vegna vanhirðu eða af öðrum ástæðum
fékk hún illt undan bólunni svo úr varð
blóðeitrun sem varð henni að bana. Sá
orðrómur komst á kreik að löðrungurinn
sem Álfur veitti konunni hafi verið orsök
að dauða hennar. Jónas Jónassen læknir
bar þennan róg til baka og fullyrti að milli
þessara tveggja atburða væri ekkert sam-
band. Orðrómurinn varð samt ekki kveð-
inn niður og fylgdi þessi söguburður Álfi
alla u'ð síðan. Kunnugir sögðu þennan
viðburð hafa ráðið miklu um líf hans og
giftuleysi þaðan í frá. Uppfrá þessu drakk
hann nokkuð og eins og áður sagði háði
fátækt honum til náms. Um haustið á
hann að hafa stungið af frá Reykjavík með
hrossatökuskipi sem var á leið vestur um
land. Sú er líka sögn að hann hafi verið
rekinn úr skóla fyrir drykkjuskap en mun
tæplega eiga við rök að styðjast.
Skömmu síðar fréttist af honum við
barnakennslu í Önundarfirði. Þar var
hann m.a. á heimili sr. Janusar Jónssonar
á Holti og vann sem vinnumaður á milli
þess sem hann kenndi. Álfi á að hafa mis-
líkað við prestsmaddömuna sem honum
þótti hofmóðug og var stórættuð. Sagt er
að hann hafi skilið eftir sig undir diski
hjá prestsfrúnni kvæðið „Vinnumanns-
lífið“
Vinnumannslífið er þrælkun og þraut.
hvar þekking og frelsi er bannað.
Að vinna fyrir skammir og gutla í sig
graut— ég get ekki kaliað það annað.
Vinnumannslífið að vettugi ég met,
því vinnumannslífið er sprengur,
og heilsu og krafta og lánið sitt lét
í lífi því fjölmargur drengur—.
Og víst er það hörmung og sorglegt að
sjá----, af sannfæring tala égminni, —
er danskir og hálfdanskir dónar oss hjá
dramba af fúlmennsku sinni.
I síðustu vísunni á að vera sneitt að því
að móðir prestsmaddömunnar var dönsk.
Prestsfrúin hét Sigríður Halldórsdóttir
yfirkennara Friðrikssonar. Þjóðsagan
segir að sr. Janus hafi heyrt kveðlinginn
og kallað Álf fyrir sig og beðið hann að
sýna sér fleiri kvæði sem hóflegar væru
orðuð. Það gerði Álfur og fékk góðar við-
tökur hjá presti. Eftir það hafi viðurgjörn-
ingur hans verið góður.
Guðlaugur Kristjánsson frá Rauð-
barðaholti kynntist Álfi í Bolungarvík og
var oftsinnis með honum til sjós. Hann
lýsir honum á svipaðan veg og skólafélagar
hans: „Hann var fríður sýnum og vel
eygður. Það einkenni hafði hann, að augu
hans voru mislit. Var annað dökkbrúnt en
hitt ljósblátt. Hann var dökkur á hár með
miklar brúnir og dökkar, en fölur í and-
liti.“
Inokkur ár kenndi hann og var til sjós
víða um Vestfirði. Kveðlingar hans
flugu víða og sögur sagðar af vínhneigð
hans og kvennafari. Þykir kvæðið „Álfs-
kvæði“ vera lýsandi um lifnað hans og
sálarástand á þessum árum. Þar segir m.a.
í fyrsta erindi:
Mín huggun erstærsta að ég heiti Álfur,
og hafa þá afsökun jafnan ég skal.
Ef náunginn segir: Ja nú ertu hálfur,
ég neita að virða hans siðferðishjal.
Ég svara því engu og segi með mér:
Hann sannlega hálfur af vitleysu er!
En hvað er að undra þó Álfur séhálfur,
sá auli, það nafnið hans flytur með sér.
Skriflegum heimildum ber ekki alveg
saman um orðalag á þessu kvæði né ýms-
um öðrum eftir Álf. En klárlega vann
hann sér hylli vestfirskrar alþýðu fyrir
kerskni sína gagnvart yfirvaldi og klúrt
orðbragð hefur ekki orðið til þess að draga
úr þeim vinsældum. En kvæðin voru þó
þeirrar gerðar að gleymast með næstu
kynslóðum.
Aðeiga viðkaupmenn er andskotans níð,
éta þeir blóðið úr fátækum lýð.
Lítillar undrunar aflar það mér—,
æðstur af kaupmönnum djöfullinn er.
Sú er sögn að Álfur hafi haft þann vana
er hann hafði drukkið mikið að falla í
dauðasvefn hvar sem vera kynni og vakna
ekki fyrr en af honum var runnið. Var því
beygur í honum að drekka fjarri öðru fólki
hvort sem var á ferð eða fjarri mönnum er
hann var með víni. Þó hann á hinn bóginn
nyti þess að drekka í næði, í einsemd
sinni. Það mun hafa verið af þessari á-
stæðu að Álfur þorði ekki einn yfir Klofn-
ingsheiði milli Önundarfjarðar og Súg-
andafjarðar og bað Salomon Jónsson um
samfylgd. Á bakaleiðinni fékk Salomon
samfylgd Sigurðar skurðs og varð til
þarna á heiðinni, sumir töldu af völdum
Sigurðar. Af því máli spunnust svokölluð
Skurðsmál og Skúlamál er urðu til þess að
skipta þjóðinni í tvær fylkingar um Skúla
Thoroddsen en málið var notað til þess
með öðru að bola honum frá ísafirði.
Einhverju sinni er þeir voru samskipa,
Guðlaugur frá Rauðbarðaholti og Álfur á
skútunni Lilju sem gerð var út af Ásgeir-
sverslun á Isafirði urðu þeir að leita inn til
Siglufjarðar. Þar týndist Álfur og sendi
skipstjóri nokkra menn að leita hans að
kveldi þess dags sem hann sást síðast.
Leituðu þeir inn með sjónum og um fjall
og fjöru. Þeir fundu Álf innst í fjarðar-
botninum þar sem hann lá milli þúfna
ölvunardauður með tóma flösku í annarri
hendi. Ekki var viðlit að vekja hann og
báru þeir hann í marga klukkutíma með
ÞJÓÐLÍF 43