Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Blaðsíða 6

Landspítalinn árið 1960.
Tilgangur féiagsins
Fljótlega eftir stofnun félagsins sendu Kjartan og
Gunnar tilkynningu um „þennan merka atburð"
til Kristins Tryggva Stefánssonar (1903-1967)
þáverandi formanns Læknafélags Islands og
Ludo van Bogaert (1897-1989) forseta alþjóðlegra
samtaka taugalæknafélaga, World Federation of
Neurology (WFN).
Tilgangur með stofnun félagsins var að
auka þekkingu lækna á taugasjúkdómum, vinna
að rannsóknum á taugasjúkdómum og bæta
vinnuskilyrði við greiningu taugasjúkdóma,
m.a. með því að stuðla að stofnun sérstakrar
deildar fyrir sjúklinga með taugasjúkdóma.
Þá átti að efla samvinnu við lækna sem
áhuga höfðu á eða störfuðu við neuroradiology
(myndgreiningu miðtaugakerfis), neuropathology
(taugameinafræði), neurophysiology (tauga-
lífeðlisfræði), neurokemi (taugaefnafræði) og
neurokirurgi (heila- og taugaskurðlækningar). Þá
var og tilgangur félagsins að efla samskipti við
erlenda taugalækna með því að senda taugalækna
héðan á helstu alþjóðaráðstefnur taugalækna.1
Kjartan og Gunnar þekktu þörfina fyrir
taugalækningadeild á íslandi því að þeir
höfðu báðir verið ráðgefandi sérfræðingar
við Landspítalann og séð „um greiningu og
meðferð þessara sjúkdóma við hin erfiðustu
skilyrði."4 Þeir höfðu kannað fjölda sjúklinga
sem lágu á Landspítalanum og á lyflækninga-
og farsóttadeild Bæjarspítala Reykjavíkur,
eins og spítalinn var nefndur þá og síðar
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur. Þannig gátu þeir
bent á fjölda sjúklinga með taugasjúkdóma á
þessum deildum.1-5 Eftir þá athugun kom í ljós að
um 20% sjúklinga á þessum stofnunum töldust
Richard Sydney
Allison, yfirlæknir
frá Belfast á írlandi,
hvatti stjómendur
Landspítalans
til þess að stofna
taugalækningadeild.
vera með taugasjúkdóma og var „þó sleppt öllum
þeim neurosum sem höfðu slík einkenni að ástæða
hefði verið til að láta þá undirgangast neurologiska
skoðun."1 Þeir skrifuðu greinargerð um málið
og sendu Sigurði Gísla Sigurðssyni (1903-1986)
landlækni og prófessorunum Snorra Hallgrímssyni
(1912-1973) yfirlækni handlækningadeildar Land-
spítalans og Sigurði Samúelssyni (1911-2009)
yfirlækni lyflækningadeildar sama spítala. Þar
bentu þeir á brýna nauðsyn þess að stofnuð yrði
taugalækningadeild við spítalann. í greinargerð
þeirra kom fram að fjöldi hjarta- og æðasjúklinga
sem hafði verið á lyflækningadeild Landspítalans
árið 1957 var 185 og 160 árið 1958. Sjúklingar sem
lagðir höfðu verið inn með taugasjúkdóma voru
116 alls árið 1957 og 125 árið 1958. Þeir töldu
þörfina fyrir taugalækningadeild vera svipaða
og á hinum Norðurlöndum, þ.e. „25-30 rúm fyrir
100.000 manns, eða a.m.k. 50 til 60 rúm fyrir allt
landið."4 Þá létu þeir þess jafnframt getið að
þeir gætu ekki lengur unnið við „þau vonlausu
skilyrði" eins og þeir orðuðu það og gerðu kröfu
um að fá „fullkomna deild með ekki minna en
23-25 rúmum."1
Rökin fyrir stofnun taugalækningadeildar voru
þau að 1960 stóð yfir rannsókn á ýmsum vefrænum
taugasjúkdómum. Rannsóknin var það langt á veg
komin að Kjartan og Gunnar voru með hugmynd
um fjölda þessara sjúklinga.1 Sumarið 1960 kom
hingað til lands Richard Sydney Allison (1899-
1978) yfirlæknir taugalækningadeildar á Royal
Victoria Hospital í Belfast á írlandi. Allison, sem
þekktur var fyrir faraldsfræðilegar rannsóknir á
MS, var sendur á vegum WFN til íslands til að
ráðleggja um framkvæmd MS-rannsókna.4
Allison átti viðræður við yfirlækna Land-
6 LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64