Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Blaðsíða 73

og aðra í taugalæknisfræði, en ábendingum
hans var ekki sinnt. Baráttan hélt áfram eftir
daga Oppenheims 1919 og Erbs 1921. Árið
1931 var haldið fyrsta alþjóðaþing taugalækna
í Bern. Þýskir taugalæknar ítrekuðu þar kröfur
sínar um sjálfstæði greinarinnar. Árið 1935
voru samtök geðlækna, Deutscher Verein fiir
Psychiatrie, og samtök taugalækna, Gesellschaft
Deutscher Nervenárzte, sameinuð með ákvörðun
nýrra pólitískra yfirvalda. Nýju samtökin
hétu Gesellschaft Deutscher Neurologen und
Psychiater, en formaður þeirra var tauga- og
geðlæknirinn Ernst Riidin (1874-1952), einn helsti
talsmaður mannkynbóta og erfða í geðsjúkdómum.
Árið 1950 endurreistu þýskir taugalæknar sitt
gamla félag og kölluðu það Deutsche Gesellschaft
fur Neurologie. Tauga- og geðlæknar, geðlæknar
og psychotherapistar stofnuðu seinna félagið
Deutsche Gesellschaft fur Psychiatrie, Psycho-
therapie und Nervenheilkunde.
Saga taugalæknisfræði í Austurríki varð
svipuð og í Þýskalandi. Taugasjúkdómafræði
og geðsjúkdómafræði voru undir sama hatti á
háskólasjúkrahúsum í Austurríki þar til 1970.
Þá skiptist taugageðdeildin í Vín í sjálfstæða
taugadeild og geðdeild. Samskonar skipting varð
í Innsbruck 1975 og í Graz 1998. Árið 2000 skiptist
Österreichische Gesellschaft fur Neurologie und
Psychiatrie í félögin Österreichische Gesell-
schaft fur Psychiatrie und Psychotherapie og
Österreichische Gesellschaft fúr Neurologie.41-42
Danmörk — Frá Letigarði til
rektorsins rauða43
Kaupmannahöfn byggðist á bökkum sunds, sem
skilur eyjuna Amager frá Sjálandi. Árið 1167 lét
Kaupmannahöfn árið 1587.
Ladegárden árið 1840.
Absalon erkibiskup reisa virki við bæinn Höfn,
Sjálandsmegin við sundið. Höfn dafnaði, og árið
1443 var hún gerð að höfuðborg Danmerkur
í stað Hróarskeldu áður. Borgir draga að sér
auð og völd, en einnig eymd og fátækt. Utan
borgarmúra Kaupmannahafnar miðaldanna var
holdsveikrahæli, kennt við heilagan Jörgen og
hét Sankt Jorgensgárd. Innan borgarmúranna var
Klaustur heilags anda, þar sinntu munkar reglu
heilags Ágústínusar fátækum og sjúkum. Á 16.
öld voru fleiri fátækra- og sjúkraheimili stofnuð
í Kaupmannahöfn. Loks voru þau sameinuð
ásamt heimili heilags Jörgens í Fátækrastofnun
heilags anda, sem fékk til umráða byggingar
Fransiskusmunka í Kaupmannahöfn. Munkarnir
voru nefndir grábræður eftir lit kuflsins, sem þeir
báru. Klaustur þeirra var við Heilagsandakirkju í
miðri höfuðborginni.44
Eftir siðaskiptin efldust stofnanir ríkisvaldsins.
Veraldleg yfirvöld gleyptu mestallar eigur
kirkjunnar og tóku nú í ríkara mæli við
fátækrahjálp og komu á fót fátækrastofnunum og
sjúkrahúsum. í valdatíð Kristjáns IV. (1588-1648)
var nýr búgarður reistur fyrir hirðina ekki langt
frá þeim stað, þar sem holdsveikrahælið Sankt
Jorgensgárd hafði áður staðið. Þetta býli kallaðist
„Ladegárden", en það varð síðar hersjúkrahús.
Þegar skæðar farsóttir geisuðu, voru pesthús
reist fyrir sjúka. Síðan voru þau ýmist strax rifin
eða notuð sem skýli og vinnuhæli. Stórt pesthús
hafði verið reist árið 1522 á Vesterfælled, ekki
langt frá Vesterport niður við Kalvebostrand.
Hér var fjölda veikra fátæklinga og annarra
utangarðsmanna komið fyrir. Árið 1749 fékk
þetta hæli ríkulega peningagjöf frá sterkefnuðum
frönskum kaupmanni, sem flust hafði til
Danmerkur. Kaupmaðurinn hét Claudi Rosset
(1687-1767), og var hælið nú kallað Sankt Hans
Hospital og Claudi Rossets Stiftelse. Árið 1768
LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64 73