Iðnaðarmál - 01.01.1959, Blaðsíða 11

Liðsmenn Iðnaðarmála
í hópi margra velunnara Iðnaðarmála eru nokkrir hollvinir, sem
blaðið hefur eignazt og hafa lagt það á sig ótilkvaddir að stuðla að út-
breiðslu þess í verki.
Að öðrum ógleymdum eru það einkum tveir menn, sem ritið stendur
í sérstakri þakkarskuld við, en það eru þeir
Daníel Sigmundsson húsasmíðameistari, ísafirði, og
Guðmundur Kristjánsson járnsmiður, Siglufirði.
Með bréfi, sem Iðnaðarmálum barst frá Guðmundi Kristjánssyni 5.
febr., fylgdi listi yfir 51 nýjan áskrifanda á Siglufirði, en skömmu áður
(í des.) hafði hann sent blaðinu sex nýjar áskriftir, og eru áskrifendur á
Siglufirði þar með orðnir 73, og er von á fleirum.
Daníel Sigmundsson hafði áður safnað mörgum áskrifendum á Isa-
firði og er jafnframt umboðsmaður ritsins þar.
í fámennu landi, þar sem gefinn er út fjöldi tímarita, sem flytja
skemmtiefni af margvíslegu tagi, er nokkrum erfiðleikum bundið að
gefa út tímarit, sem eingöngu fjallar um tæknileg efni, enda hlýtur
tæknileg útgáfustarfsemi yfirleitt að vera mjög takmörkum háð við
slíkar aðstæður.
Þeim, sem vinna að útgáfu Iðnaðarmála, hefur verið það fagnaðar-
efni, hve margir hafa sýnt áhuga sinn á ritinu og góðvilja í þágu þess
hlutverks, sem því er ætlað að vinna, þ. e. að flytja hagnýtan fróðleik
um tækni og framfarir í atvinnulífinu auk þess að vera kynningarrit
fyrir iðnað landsmanna.
Um leið og Iðnaðarmál færa þeim Daníel og Guðmundi beztu þakkir
fyrir frábæran stuðning, vill ritið leyfa sér að óska þess, að það eignist
fleiri slíka liðsmenn í kaupstöðum, kauptúnum og sveitum landsins. Því
fleiri lesendur sem ritið eignast, þeim mun betur nær það tilgangi sínum
og því betur er unnt að gera það úr garði. 5. g.
Hvort efnið hleypur í pressun, er
mjög mikilvægt fyrir fataiðnaðinn.
Þetta atriði hefur hvað mest valdið
deilum. Efnið getur hlaupið bæði í
uppistöðu og ívafi. Orsökin er venju-
lega röng framleiðsluaðferð. Erlendis
er ekki óalgengt, að efni hlaupi allt að
10%, en hlaupi efnið ekki meir en
2%, er ekki talin ástæða til umkvört-
unar.
Prófunin er framkvæmd þannig, að
22" langur bútur er sniðinn af strang-
anum í fullri breidd. Efnið er lagt slétt
án togs á slétt borð. Þannig er það
látið liggja minnst í 1 klst. við 21 °C
og 65% rakastig. Þá eru afmarkaðar
nákvæmlega 18" lengdir, bæði í uppi-
stöðu og ívafi. Mælistaðirnir skulu
vera minnst 6" hver frá öðrum og
ekki minna en 1" frá jaðri eða enda.
Efnið er svo rennbleytt í köldu vatni
og síðan undið í miðflóttaaflsvindu.
Síðan er efnið vafið slétt í stranga og
látið liggja þannig í minnst 5 mínút-
ur. Þá er prófpjatlan þurrkuð á heitri
flatpressu (Hoffman-pressu) án gufu,
og er efri hluta pressunnar þrýst létt
niður. Þegar prófpjatlan er þurr, er
hún lögð slétt á borð og látin liggja
minnst 1 klst. við 21°C og 65% raka-
stig. Þá eru mælistaðirnir mældir aft-
ur. Munurinn á seinni mælingunni og
hinni fyrri gefur til kynna, hve mikið
efnið hleypur.
Þessar aðferðir, er ég hef lýst hér
að framan, eru þær, sem mest eru not-
aðar við gæðamat á vefnaðarvöru. En
þó eru til margar aðrar, en of langt
mál yrði að telja þær allar upp.
Þeir, sem hafa áhuga á að kynna
sér þetta mál, geta snúið sér til Iðnað-
armálastofnunar íslands, sem veitir
mjög gjarnan nánari upplýsingar.
Þessar gæðamatsaðferðir eru staðlað-
ar, og er efnisflokkurinn tölusettur
DK 677 og staðlana að finna í staðla-
safni IMSÍ.
Hér á landi er ekki ennþá neinn að-
ili, sem tekur sérstaklega að sér slíkt
gæðamat, en erlendis eru sérstakar
stofnanir, sem eru sérhæfar í þessum
rannsóknum.
I verksmiðjum eru höfð slík tæki
til að geta fylgzt með framleiðslunni
og einnig til þess að prófa og endur-
bæta nýjar gerðir efna.
Frá sjónarmiði kaupandans eru
slíkar rannsóknir mjög mikilsverðar,
því að oft er þannig gengið frá efnum
(finish), að erfitt er að segja ná-
kvæmlega um gæðin án frekari mæl-
inga, þótt góð vörukunnátta sé fyrir
hendi.
íslenzkur iðnaður hefur átt við erf-
iðleika að stríða í þessum efnum, þar
sem notkun efna er oft byggð á langri
reynslu, en iðnaðurinn er ennþá ung-
ur. Þar að auki eru verzlunarsambönd
landsins þannig, að oft er ekki til
gjaldeyrir til kaupa á hráefnum, þar
sem þau fást bezt og hagkvæmust.
Þegar upp rís ágreiningur um gæði
vöru eða hráefnis, eru þessar mæling-
ar þær einu, sem örugglega geta
skorið úr um gæði vörunnar.
Einnig er nauðsynlegt að geta sann-
prófað gæði vöru og hráefna, áður en
keypt er.
Væri því nauðsynlegt að setja á
stofn rannsóknarstofu, sem gæti veitt
nauðsynlega fyrirgreiðslu í þessum
efnum. Gæti þessi rannsóknarstofa til
dæmis verið deild af Atvinnudeild
Háskólans, enda er þar þegar fyrir
hendi fullkomin efnarannsóknarstofa,
en án hennar er ekki heldur hægt að
vera.
Endir.
IÐNAÐARMAL
7