Iðnaðarmál - 01.01.1959, Blaðsíða 19

Samsetningarvinna. Þungar mótun-
arvélar niðri.
Létt vélavinna. Þyngri vélavinna
niðri.
Undirbúningsvinna. Mótun og sam-
setning stórra hluta niðri.
Ýmis aðstoðarstarfsemi. Einnig má
hafa þar geymslur, snyrtiklefa,
fataklefa, verkstjóraherbergi og
því líkt, sem halda má frá sjálfu
verksmiðjugólfinu.
Viðgerðir eða vinna við efri hluta
hárra véla.
Efnisgeymslur og undirbúnings-
svæði, þar með talin blöndun á
sekkjavöru eða smíði umbúða og
kassa.
4. og 1. mynd sýna slíkar vinnu-
svalir.
5. Gluggar
Yfirleitt hefur þróun iðnaðarbygg-
inga færzt í þá átt, að gluggafletir
hafa farið stækkandi, þrátt fyrir auk-
inn viðhalds- og upphitunarkostnað,
sem þessu er samfara. Horfið hefur nú
verið að mjög miklu leyti frá glugga-
lausum vinnusölum, m. a. vegna inni-
lokunarkenndar, sem starfsmenn þar
urðu varir við og dró bæði úr vinnu-
gleði og afköstum.
Þá hefur reynslan leitt í ljós, að
málun vinnusala getur haft töluverð
sálræn áhrif á starfsfólkið, auk þess
sem málun er nauðsynleg fyrir við-
hald sjálfrar byggingarinnar og vél-
anna. Gott litaval (yfirleitt mjúkir lit-
ir) í vinnusölum getur átt sinn þátt í
því að auka starfsgleði og afköst
starfsmanna og draga úr starfsþreytu.
Grein um val á iðnaðargólfum hef-
ur birzt í Iðnaðarmálum, 1.—2. hefti,
1958.
7. Þak
Ýmislegt kemur til greina við val á
heppilegustu þakgerð á einnar hæðar
verksmiðjuhús, og ræður þar um loft-
hæð, rennibrautir í lofti, dagsbirta,
stærð hússins, festingar í loftbita o. fl.
5. mynd sýnir ýmsar algengar þak-
gerðir einlyftra verksmiðjuhúsa.
5. mynd. Ýmsar þakgerðir.
för með sér mikla aukningu á óhindr-
uðu athafnasvæði.
Innveggir í þessum byggingum eru
aðeins létt skilrúm utan um ákveðna
starfsemi eða deildir, og er fljótlegt
að setja þau upp og fjarlægja, ef með
þarf. Sérstaklega henta þau vel til að
einangra hávaða, hita, óþægilegar
lofttegundir og því líkt frá aðalvinnu-
salnum. Stundum geta þessi skilrúm
verið aðeins léttar þilplötur, sem
hanga niður úr loftinu og ná ekki
niður að gólfi og hindra því ekki
starfsemina á gólffletinum fyrir neð-
an, svo sem tilfærslu efnis að og frá
þessum stöðum.
Að því er varðar burðarsúlur. þá
takmarka þær töluvert niðurskipun-
ina. Að sjálfsögðu er unnt að fækka
burðarsúlum, en slíkt getur haft auk-
inn kostnað í för með sér, og er því
sjálfsagt að reyna fyrst að koma nið-
urskipuninni á milli súlnaraða, sem
hafa það millibil, er hagkvæmast og
ódýrast er til að bera uppi þunga
byggingarinnar. Með því að reyna
ýmis niðurskipunarplön á milli súln-
anna, má oft að lokum finna hentuga
niðurskipun véla, tækja, efnis og ým-
issar hjálparstarfsemi á milli súlna.
Oft má hagnýta legu burðarsúlna,
t. d. með því að nota þær til að:
bera uppi krana og önnur með-
höndlunartæki í lofti,
festa við geymslugrind,
festa á eða styðja viðgerðartæki
eða önnur smátæki,
bera uppi vinnusvalir eða mjóa
gangpalla, leiðslur, pípur, tækja-
borð og jafnvel vélar.
6. Góli
Mjög mikilvægt er, að vel sé athug-
að, áður en húsið er byggt, hvaða
álag kemur til greina og hvaða eigin-
leika gólf þurfi að hafa. Undir flutn-
ingabrautum þarf gólfið t. d. að vera
mun slitsterkara en við vinnubekki,
í geymslu o. s. frv. Það er því mjög
mikilvægt, að endanleg niðurskipun-
arteikning sé fyrir hendi, þegar styrk-
leiki og aðrir eiginleikar gólfsins eru
ákveðnir.
8. Veggir og súlur
í eldri gerðum verksmiðjubygg-
inga voru hinir þykku, hlöðnu eða
steyptu veggir hafðir til að bera uppi
þunga byggingarinnar. í nýrri verk-
smiðjubyggingum eru það súlur og
þverbitar úr stáli eða járnbentri stein-
steypu, sem bera allan þungann. Vegg-
irnir eru þar aðeins til hlífðar og til
að aðskilja hina ýmsu starfsemi inn-
anhúss. Þetta er framleiðslunni til
mikils hagræðis, þar sem það hefur í
9. Stigar, lyftur og loftgöt
I margra hæða verksmiðjubygg-
ingum, þar sem nauðsynlegt er að
notast við lyftur, stiga og loftgöt fyrir
tilfærslur efnis og vara, þá er mikil-
vægt að staðsetja þetta rétt samkvæmt
niðurskipunarteikningu eða gera nið-
urskipunarteikningu með hliðsjón af
stigum, lyftum og loftgötum, þar sem
svo stendur á, að húsnæðið er þegar
fyrir hendi. Lyftan, sem flytur upp
Framh. á 18. bls.
IÐNAÐARMÁL
15