Iðnaðarmál - 01.03.1959, Blaðsíða 16

Reykvíkingar munu eiga þess kost aS prófa
pappaumbúðir, eins og myndin sýnir, síðar
á þessu ári.
Eigin búðum samsölunnar má
skipta í eftirtalda flokka:
I jyrsta flokki eru búðir, nýlega
byggðar innan verzlunarhverfa sam-
kvæmt skipulagsteikningum. Eru þær
bjartar, hreinlegar og vistlegar. Gólf-
flötur þeirra er 50—65 fermetrar.
Þar eru aðgengilegar kæligeymslur,
og er öll mjólk geymd í þeim og seld
úr þeim, nema „laus mjólk“. Að-
keyrsla er að búðarbaki. Þessar búð-
ir eru 12, en 9 aðrar eru ýmist í bygg-
ingu eða fyrirhugaðar.
í öðrum flokki eru eldri búðir og
smærri, ekki eins vel búnar og fyrsta
flokks búðirnar. Kælirúm er þar ann-
aðhvort í skáp, sem opnast að ofan,
eða undir búðarborðinu. í sumum
þeirra er uppréttur heimiliskæliskáp-
ur. í þessum búðum er kælirúmið
ekki nógu stórt, til þess að það nægi
fyrir meira en lítinn hluta sölumjólk-
urinnar, og er því megnið af mjólk-
inni selt úr grindum, sem standa á
búðargólfinu. Kælirúmið er aðallega
notað til geymslu á rjóma, smjöri og
ostum, svo og fyrir þá flöskumjólk,
sem geyma þarf frá kvöldinu áður.
Aðflutningar í flestar þessara búða
fara fram um framdyr. Þær eru 22
talsins.
í Jrriðja flokki eru búðir, þar sem
engin er kæligeymslan. Eru sumar
þeirra mjög litlar, aðeins 15 fermetra
gólfflötur. Þessar búðir eru flestar í
miðbænum eða í þéttbýlasta hluta
borgarinnar. Erfitt er um aðflutninga
í búðir þessar, því að bera þarf vör-
urnar inn um framdyr, sem viðskipta-
menn ganga sífellt um. Þessar búðir
eru 14.
Þjónusta
Mjólkurbúðir, bæði samsölubúðir
og aðrar, eru opnar á hverjum degi
ársins nema jóladag og páskadag.
Engar búðanna eru kjörbúðir, og
ber margt til. Veldur sennilega mestu,
að sumt af söluvarningnum er ekki í
umbúðum. Til dæmis eru allar bök-
unarvörur afhentar búðunum lausar,
ópakkaðar. Skyr er einnig afhent
búðunum ósundurvegið. Er það veg-
ið í 100, 250 og 500 gramma pakka
og selt í smjörpappír. Um 12%
mjólkurinnar er selt sem „laus
mjólk“. Er henni ausið úr ókældum
brúsum í ílát kaupandans. Gefur að
skilja, að ekki næði nokkurri átt að
leyfa kaupanda að ausa upp mjólk-
inni.
Onnur mjólk er seld á glerflöskum.
Hefur það tafið fyrir kjörbúðarfyrir-
komulaginu, að erfitt er um skil á
tómum flöskum.
Tillögur og skýringar
Það er álit mitt, að eitt af þýðing-
armestu skrefum til úrbóta á þessu
kerfi yrði að breyta mjólkurbúðun-
um í kjörbúðir. Þetta myndi leiða af
sér umbætur á ýmsum sviðum. 1
fyrsta lagi væri viðskiptamönnum
betur þjónað með því að afnema bið-
raðir á þeim tímum, sem mest er að
gera. Þótt tiltöluleg þrengsli yrðu í
búðunum stundum, myndu viðskipta-
mennirnir síður kvarta, ef þeir hefðu
það fyrir stafni á meðan að afgreiða
sig sjálfir. En raunverulega yrði af-
greiðslan fljótari, því að hver um sig
myndi eyða minni tíma í búðinni.
I öðru lagi myndi kjörbúðarfyrir-
komulagið leiða til þess, að færri af-
greiðslustúlkur þyrfti í búðirnar.
Raunar rná um það deila, hversu mik-
ið er hægt að draga úr starfsliði, svo
að fullum afköstum sé haldið. Yrði
að gera þetta stig af stigi og hafa
reynsluna að leiðarvísi.
Aður en búðunum yrði breytt í
kjörbúðir, þyrfti að pakka fyrirfram
öllum söluvarningi, enda er það einn-
ig gagnlegt sakir hreinlætis. Þá mætti
ekki selja t. d. brauð í minna en heil-
um pökkum.
Fullnægjandi ætti að vera að pakka
skyrið, svo sem lagt hefur verið til, í
smj örpökkunarvélum. Flóknara
kynni að reynast að pakka bökunar-
vörunum. Kemur þá til mála að hætta
að selja þær brauðvörur, sem ekki er
hægt að selj a í pökkum. Þá ætti og að
hætta allri sölu á „lausri mjólk“,
jafnskjótt og mj ólkurstöðin getur
annað því að láta alla neyzlumjólk á
flöskur. Þetta er þýðingarmikið skref
í mörgu tilliti. í fyrsta lagi er það
tæplega samrýmanlegt heilbrigðis-
kröfum að ausa mjólk upp í ílát kaup-
enda, enda verður þessi afgreiðslu-
máti að víkja hvarvetna í heiminum
fyrir nýtízku aðferðum. Með því að
brúsarnir eru ekki kældir, leiðir þetta
til rýrnunar í óseldri mjólk, og gæti
sá kostnaður einn réttlætt það að af-
nema þessa sölu. Sennilega myndi það
reiknast svo dýrt (ef reiknað væri)
að ausa mjólkinni upp, að slík mjólk
ætti raunverulega að kosta meira en
flöskumjólk. En aðalatriðið er, að
ekki er hægt að breyta búðunum í
kjörbúðir, fyrr en lausmjólkursöl-
unni er hætt.
Því verður ekki neitað, að skil á
tómum flöskum og greiðsla fyrir þær
gera kjörbúðarfyrirkomulagið flókn-
ara. A hinn bóginn er slíkt engin frá-
gangssök. Kaupendur, sem inn koma,
gætu sýnt gjaldkeranum sínar tómu
36
IÐNAÐARMAL