Iðnaðarmál - 01.06.1959, Blaðsíða 8

göngu fiskiskip minni en 100 brúttó-
rúmlestir, eru 14 stálskip og 22 tré-
skip. Af 62 fiskiskipum innan við
250 brúttórúmlestir eru hins vegar
aSeins 22 tréskip á móti 40 stálskip-
um. Sést af þessu greinilega, hversu
ört stálskipum fjölgar miSaS viS tré-
skip í flota okkar. MeS slíku áfram-
haldi verSur mjög verulegur fjöldi
fiskiskipa okkar, sem stærri eru en
50 til 60 brúttórúmlestir, orSinn stál-
skip innan fárra ára.
ÁstæSan er aS sjálfsögSu aS
nokkru leyti sú, aS stálskip verSur
hagkvæmara en tréskip, þegar stærS
skipanna eykst. Þurrafúinn á einnig
verulegan þátt í fækkun tréskipanna,
enda á viSgerSarkostnaSur stálskip-
anna aS geta veriS verulega minni en
tréskipa, og stálskipin þola betur
þungar og kraftmiklar vélar en tré-
skip.
Þegar svo mörg stálskip eru smíð-
uð á sama tíma erlendis, er eðlilegt.
að spurt ,sé, hvort þau verði nú öll
jafnvel smíðuð. Því er jyrst til að
svara, að krafizt er, að öll skipin upp-
fylli reglur íslenzkrar skipaskoðunar
og viðurkennds flokkunar-félags.
Flest eru stálskipin olckar nú smíðuð
í Noregi. Norðmenn hafa töluverða
og langa reynslu í smíði lítilla stál-
ski.pa, en margar þeirra skipasmíða-
stöðva norskra, sem nú eru að smíða
stálskip fyrir okkur, haja þó aðeins
fárra ára reynslu, og nokJcrar þeirra
eru hreinlega byrjendur í stálskipa-
smíði. Hér er mikið um að rœða tré-
.skipasmíðastöðvar, sem eru að byrja
að smíða stálskip, og sumar stöðv-
anna voru óþeJcktar af norska flokk-
unarjélaginu Det Norske Veritas,
þegar smíði ísienzkra stálskipa var
hajin þar. Ég hef heimsótt nokkrar
norsku stöðvanna á ferðum mínum
undanfarið. Sumar þeirra eru af-
bragðs vel búnar að tœkjum og mönn-
um. Einstaka stöðvar eru hins vegar
svo fáliðaðar og illa búnar, að nœsta
ótrúlega bjartsýni þarf til að hefja
smíði stáhkips við slíkar aðstœður,
t. d. með 15 manna starfsJiði, þar af
aðeins 3 rafsuðumenn og fábrotnuslu
tœki. Því ber ekJci að neita, að stund-
um eru smiðjurnar í vœntanlcgum
heimahöfnum skipsins á íslandi belur
búnar að tœkjum og mönnum en
verkstœðin, sem smíða skipin erlend-
is, en ótrúlega rótgróin er sú trú,
að alli sé stœrra og fullkomnara í út-
Jandinu en heima á Fróni. Norðmenn
sýna mjög mikJa framtakssemi við
smíði JítiJla stáJsJcipa, í þessari iðn-
grein erum við þegar óraJangt á eftir
öilum þeim þjóðum, sem við þó vilj-
um teJja okkur standa menningarJega
jafnfœtis. Að sjáifsögðu gœtum við
ekki byggt 60 skip á milli tveggja ver-
tíða, en það er Jeitt, að ekki skuli
vera einn einasti aðiii á ísJandi, sem
smíðar fiskiskip úr stáii, á meðan við
veitum nágrannaþjóðum okkar tceki-
færi til að œfa sig í smíði stáifiski-
skipa fyrir okkur. Hér mun þó ekki
vera tœknilegur þrándur í götu, held-
ur fyr.st og fremst fjárhagsJegur, þar
eð einkum Jánsfjárskortur innan-
Jands virðist stöðva framtak í stái-
skipasmíðum hér. Þó er rétt að benda
á, að með þessum geysílega auhna
stálskipafiota okkar er brýn nauðsyn
á, að skipaviðgerðarstöðvar um alJt
Jand geti tekið að sér viðgerðir stál-
.skipa. Fyrr en varir er því vandinn
hér óieystur: Hvar eru menn tii að
gera við þessi skip? Eina Jeiðin, tii
að þeir séu fyrir hendi, þegar á við-
gerðum þarf að haida, er, að þeir
geti fengizt við nýsmíði stáiskipa á
milli viðgerðanna. Ef þetta verður
ekki undirbúið nú þegar, er ekki um
annað að rœða fyrir okJcur en að Jeita
einnig tii eriendra stöðva um við-
gerðir þessara skipa að meira eða
minna Jeyti.
Eins og fyrr er sagt, eru 10 tréskip
í smíSum í Danmörku, 2 í Noregi og
9 í Vestur-Þýzkalandi, þar meS er þó
talinn trébátur nú nýkominn til Sand-
gerSis. Dönsku stöSvarnar hafa mesta
þjálfun í aS smíSa tréskip eftir ís-
lenzkum reglum. í Noregi er lítiS um
eik til smíSa stærri tréskipa. í Vestur-
Þýzkalandi virSist góS eik vera til-
tæk, en sumar stöSvanna hafa viljaS
fara sínar eigin leiSir um smíSina,
aSallega vegna ókunnugleika á ís-
lenzkum óskum og aSstæSum enn
sem komiS er.
I SvíþjóS hafa undanfarin ár veriS
byggS mörg eikarskip fyrir íslend-
inga. Nú er aSeins eitt tréskip þar í
smíSum, en samiS mun hafa veriS
um smíSi tveggja stálskipa, og eru
þaS fyrstu stálfiskiskip, sem umrædd-
ar stöSvar byggja. Þótt Svíar séu aS
sjálfsögSu vel færir stálskipabyggj-
endur, þá eru þeir fyrst nú aS hefja
smíSi stálfiskiskipa.
Hollendingar hafa lengi gert lítil
fiskiskip úr stáli, og þeir smíSa nú
fyrir okkur tvö stálfiskiskip, sitt á
hvorri skipasmíSastöS. BáSar þessar
stöSvar eru vel búnar, en sama máli
gegnir annars um hollenzkar stöSvar
og norskar, aS þær eru mjög misjafn-
ar.
Frá Austur-Þýzkalandi höfum viS
áSur fengiS 5 stálbáta 75 hrúttórúm-
lesta og síSan 10 af 12 stálbátum 249
brúttórúmlestir aS stærS. Áhöfn er
nú farin út til aS sækja næstsíSasta
þessara 12 báta. ÞaS skip, sem þá er
eftir, er fullsmíSaS fyrir alllöngu, en
var upphaflega ekki ætlaS til tog-
veiSa. Dalvíkurhreppur, sem á aS fá
skipiS, hefur hins vegar gert samning
um, aS því verSi breytt í togskip, og
verSur því lokiS í byrjun næsta árs.
I Austur-Þýzkalandi eru nú enn-
fremur svo til fullsmíSuS 5 stálfiski-
skip 94 brúttórúmlesta, og er hiS
fyrsta þeirra þegar komiS til Kaup-
mannahafnar á heimleiS, þegar þetta
er ritaS.
SamiS hefur veriS um 8 slík skip
til viSbótar í Austur-Þýzkalandi.
Ekki er vafi á því. aS vinnugæSi í
skipasmíSi þar eru fullkomlega sam-
bærileg viS meSalskipasmíSastöSvar
annars staSar. Enda mun varla nokk-
ur, sem til þekkir, efast um, aS hægt
er aS fá fyrsta flokks skip smíSuS í
Austur-Þýzkalandi. ASalvardkvæSi á
viSskiptum okkar viS þaS land í
skipasmíSi eru hins vegar þau, aS
Austur-ÞjóSverjar skipuleggja sínar
skipasmíSar 1—2 ár fram í tímann,
en íslenzkir útgerSarmenn vilja helzt
fá sitt nýja skip innan 6 mánaSa.
Framh. 6 104. bls.
100
IÐNAÐARMAI.