Læknablaðið - 01.03.2014, Qupperneq 44

172 LÆKNAblaðið 2014/100
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
„Ég hef fyrst og fremst verið fæðinga-
læknir en nú mun ég huga að öllu því
breiða sviði þessarar stóru sérgreinar
sem heitir fæðingar- og kvensjúkdóma-
lækningar,“ segir Þóra Steingrímsdóttir
sem fyrst kvenna hefur verið skipuð í
stöðu prófessors og yfirlæknis í klínískri
sérgrein læknisfræði við Háskóla Íslands
og Landspítalann.
„Heiti sérgreinarinnar hefur tekið breyt-
ingum í gegnum tíðina og þegar ég fékk
sérfræðileyfið hét þetta kvenlækningar,
sem var afskaplega skringilegt heiti. Sér-
greinin skiptist í megindráttum í fæðing-
arlækningar og kvensjúkdómalækningar
en undir báðar heyra síðan enn aðrar
undirsérgreinar.“
Kvensjúkdómafræðin tekur til kyn- og
æxlunarfæra kvenna eingöngu og þeir
sjúkdómar sem herja á aðra líkamshluta
kvenna heyra undir aðrar greinar læknis-
fræðinnar. Sambærileg sérgrein fyrir karla
er þvagfæraskurðlækningar sem fæst að
mestu við karla þar sem kvensjúkdóma-
fræðin nær yfir þann hluta kvenlíkamans.
Allt eru þetta vel þekktar staðreyndir
meðal lækna en nefnt til glöggvunar fyrir
aðra lesendur.
Prófessorsstaðan í fæðinga- og kven-
sjúkdómum var stofnuð 1967 og Pétur
Jakobsson er verið hafði forstöðulæknir
fæðingadeildar Landspítalans frá 1948 var
fyrstur til að gegna henni en hafði þá um
árabil sinnt kennslu í greininni við lækna-
deildina. Sigurður S. Magnússon var pró-
fessor 1975–1985 og 1987 er Gunnlaugur
Snædal skipaður í embættið. Þóra tekur nú
við keflinu af Reyni Tómasi Geirssyni er
gegnt hefur stöðunni frá 1994.
Sóknarfæri í rannsóknum og fræðastarfi
Það vekur óneitanlega athygli að Þóra er
fyrsta konan í þessu embætti en eflaust
endurspeglar þetta fyrst og fremst kynja-
hlutföll innan læknastéttarinnar fyrr og
nú. „Áður voru karlar í meirihluta í lækna-
stéttinni og þar með í þessari sérgrein
en þetta hefur gerbreyst á undanförnum
árum og nú eru konur að verða í miklum
meirihluta í sérgreininni. Við erum núna
þrjár konur sem stýrum kvennadeild
Landspítala, en auk mín eru þær Hildur
Harðardóttir og Kristín Jónsdóttir yfir-
læknar á fæðinga- og kvensjúkdómadeild-
inni. Ég held að ég tali fyrir munn flestra
kollega minna að mikilvægt sé að fá karl-
menn í greinina. Þetta er fyrst og fremst
fræðigrein sem hefur lítið að gera með
kynferði þeirra sem hana stunda. Æski-
legast hlýtur að vera að kynjahlutföllin
séu sem jöfnust. Staðan er orðin þannig að
við konurnar erum að hvetja piltana til að
velja þessa sérgrein en þeir finna fyrir því
að konur vilja síður láta karlmenn skoða
sig en konur. Það á reyndar fyrst og fremst
við um heilbrigðar konur því þegar til al-
vörunnar kemur er þeim alveg sama hvort
læknirinn er karl eða kona.“
Þóra stundaði sérfræðinám sitt við
háskólasjúkrahúsið í Uppsölum og lauk
þaðan doktorsprófi 1996. Hún hefur verið
yfirlæknir mæðraverndar Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins undanfarin ár og
einnig gegnt hlutastöðu sem sérfræðingur
á kvennadeild Landspítalans og klínískur
dósent við læknadeild Háskóla Íslands.
„Þetta hefur miklar breytingar í för
með sér fyrir starfssvið mitt en undanfarin
ár hef ég að mestu stundað klínísk störf en
núna færist megináherslan yfir á kennslu,
rannsóknir og vísindastörf þar sem starf-
inu tilheyrir að byggja upp og bæta við
hinn fræðilega hluta sérgreinarinnar.
Klíníkin minnkar að sama skapi og ég er
alveg tilbúin í þær breytingar.“
Þóra segist hafa hug á því að auka
hlut fræðimennsku og rannsókna innan
greinarinnar. „Þá er ég að tala um sam-
starfsfólk mitt í sérgreininni en það er
mjög mikilvægt að þessi hluti læknis-
starfsins sé viðurkenndur á borði með því
að veita fólki tækifæri til að sinna slíku
með klínísku vinnunni. Viðhorfið hefur
gjarnan verið að ef fólk er ekki uppfyrir
haus alla daga í klíníkinni, heldur tekur
sér tíma til rannsókna og fræðistarfa, þá
sé það bara í fríi. Þessi blanda af klínísku
starfi og rannsóknavinnu er svo gefandi
fyrir alla, kemur í veg fyrir margumrædda
kulnun í starfi og nýtist skjólstæðingum
okkar beint og óbeint. Ég er sannfærð
um að rannsóknastarf myndi blómstra ef
umhverfið væri meira hvetjandi að þessu
leyti. Þarna sé ég sóknarfæri þar sem
klínískt starf kvennadeildarinnar er í mjög
góðu horfi, konurnar fá þar framúrskar-
andi þjónustu og okkar verkefni er í
rauninni að halda uppi öflugu gæðaeftir-
liti og fylgjast vel með öllum nýjungum í
greininni.“
Þóra segir brýnt að haldið sé vel utan
um fæðingarskráninguna en hún er sá
„Vil auka hlut rannsókna
og fræðimennsku“
segir Þóra Steingrímsdóttir nýskipaður
prófessor í fæðingar- og kvensjúkdómalækningum
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson