Austurland - 08.01.2015, Blaðsíða 8

8. Janúar 20158
Fyrsti farsíminn –
nýr bæklingur frá
Heimili og skóla
Fyrsta farsíma einhverra barna hefur ef til vill verið að finna undir jólatrénu. Heimili og
skóli gáfu nýlega út bækling um
fyrsta farsíma barnanna okkar í
samstarfi við Símann. Í bæklingnum
er að finna góð ráð um atriði sem
hafa ber í huga þegar börn fá sinn
fyrsta farsíma s.s. hvort betra sé að
vera í frelsi eða áskrift, hvort not-
ast sé við þráðlaust net eða 3G/4G,
ábyrga netnotkun á samfélags-
miðlum og margt fleira. Hægt er að
nálgast bæklinginn á þjónustumið-
stöð Heimilis og skóla að Suður-
landsbraut 24 eða á rafrænu formi
á: http://www.heimiliogskoli.is/wp-
content/uploads/2014/11/141006_B
%C3%B6rn-og-fars%C3%ADmar_
Final.pdf Í bæklingnum er að finna
nokkur atriði sem gott er að hafa í
huga þegar barnið fær farsíma:
Nokkur atriði til að hafa
í huga þegar barnið þitt
fær farsíma:
1. Virkjaðu skjálæsingu á símanum.
Læsingar geta komið í veg fyrir
að utanaðkomandi aðilar komist
í símann.
2. Settu inn nöfn og símanúmer. Gott
er að setja nöfn og símanúmer
þeirra sem barnið gæti þurft að
hafa samband við í símaskrána. Þar
ætti einnig að hafa númer Neyðar-
línunnar, 112.
3. Tryggðu að barnið geti alltaf náð
í þig. Kynntu þér möguleika á
áskriftarþjónustu þar sem börn
geta alltaf náð í foreldrana þótt
inneignin sé búin.
4. Kynntu þér reglur um notkun sím-
tækja í skólanum. Flestir skólar eru
með reglur um notkun símtækja
á skólatíma. Kynntu þér þessar
reglur og vertu viss um að barnið
þekki þær einnig.
5. Farðu yfir notkunarreglur með
barninu. Mikilvægt er að setja og
fara yfir helstu notkunarreglur í
tengslum við símtækið og best er
að gera það á meðan síminn er
ennþá ónotaður í kassanum. Sé
barnið byrjað að nota símann er þó
aldrei of seint að fara yfir þessi mál.
Um leið er mikilvægt að vera vak-
andi yfir rétti barnsins til einkalífs
og leyfa því að vera með í ráðum
þegar ákveðið er hvar mörkin
liggja.
6. Settu upp öryggisforrit í síma
barnsins. Til eru fjölmörg smá-
forrit sem auka öryggi barna á
netinu í símanum og/eða spjald-
tölvunni. Til að sjá möguleikana er
hægt að skrifa „parental control“
í leitarglugga á t.d. App Store eða
Google Play.
7. Virðum aldurstakmörk á samfé-
lagsmiðlum. Best er að virða þau
aldurstakmörk sem samfélags-
miðlar setja fyrir notkun því ung
börn eiga erfitt með að verja sig
fyrir athugasemdum annarra og
hafa ekki þroska til að takast á við
þær.
Gulleggið
Klak Innovit stendur árlega fyrir frumkvöðlakeppninni Gullegginu. Keppnin er
haldin að fyrirmynd MIT háskóla
í Bandaríkjunum og VentureCup á
Norðurlöndunum. Meginmarkmið
keppninnar er að skapa vettvang fyrir
ungt athafnafólk til að öðlast þjálfun
og reynslu í mótun nýrra viðskipta-
hugmynda og rekstri fyrirtækja.
Keppnin orðin gæðastimpill á við-
skiptahugmyndir og fyrir frumkvöðla
sem munu á næstu árum laða að enn
fleiri styrki, fjárfesta, skapa ný störf
og verðmæti fyrir íslenskt þjóðfélag.
Frestur til að skila inn hugmyndum
er til 20. janúar.
Keppnin er frábært tækifæri fyrir
frumkvöðla til að koma hugmyndum
sínum á framfæri og gera úr þeim
raunverulegar og markvissar áætl-
anir sem miða að stofnun fyrirtækja.
Samhliða keppninni er þátttakendum
boðið upp á námskeið, ráðgjöf og
aðstoð sérfræðinga. Frá mótun hug-
myndar til áætlanagerðar og þjálfunar
í samskiptum við fjárfesta.
Þátttaka í Gullegginu er skemmtileg
og krefjandi áskorun sem nýtist þátt-
takendum til framtíðar. Sú reynsla og
þekking sem þátttakendur öðlast nýt-
ist vel þegar út í atvinnulífið er komið,
hvort heldur sem er hjá nýstofnuðum
sprotafyrirtækjum eða stærstu fyrir-
tækjum landsins.
Þátttakendur Gulleggsins, frum-
kvöðlakeppni Klak Innovit eiga kost á
að vinna til veglegra verðlauna, en sig-
urvegari keppninnar hlýtur Gulleggið
sjálft og 1.000.000 krónur í peningum.
Ýmis önnur aukaverðlaun verða veitt
frá bakhjörlum og styrktaraðilum
keppninnar en alls nema heildarverð-
laun Gulleggsins yfir 3.000.000 króna.
Gulleggið hefur frá upphafi notið
stuðnings nokkurra öflugustu fyrir-
tækja og stofnana landsins. Ásamt
því að leggja keppninni til fjármagn
koma samstarfsaðilar með mikilvæga
þekkingu og reynslu að borðinu.
Meðal bakhjarla Gulleggsins er Alcoa
Fjarðaál, Reyðarfirði.
Þeir sem hafa áhuga á að taka þátt
en hafa ekki ákveðna hugmynd til að
senda inn geta boðið fram aðstoð sína
við að vinna að annarri hugmynd með
því að skrá sig á heimasíðunni.
Frétt af www.gulleggid.is
Nýtt fræðslurit
Vitundarvakning um kynferð-islegt, andlegt og líkamlegt ofbeldi og Rannsóknar-
stofa Ármanns Snævarr (RÁS) um
fjölskyldumálefni hafa nú gefið út
fræðsluritið Kynferðisofbeldi gegn
börnum. Málsmeðferð réttarkerfisins
og réttarvernd barna. Ritið má nálgast
rafrænt á slóðinni: http:http://leidina-
fram.is/wp-content/uploads/2014/12/
Kennsluefni_Final_Net-1.pdf. Höf-
undar eru Hrefna Friðriksdóttir og
Anni G. Haugen.
Ritið er einkum ætlað fagstéttum
sem starfa innan réttarkerfisins, en
allir sem láta sig kynferðisofbeldi
gegn börnum varða ættu einnig að
hafa gagn af lestri þess.
Markmið ritsins er að greina
meginreglur samnings Sameinuðu
þjóðanna um réttindi barnsins,
Lanzarote samnings Evrópuráðsins
um vernd barna gegn kynferðislegri
misnotkun og misneytingu og Leið-
beiningareglna Evrópuráðsins um
barnvænlega réttarvörslu og draga
fram þau atriði sem ber að hafa að
leiðarljósi við meðferð réttarkerfis á
málum um kynferðislegt ofbeldi gegn
börnum. Í ritinu er einnig meðferð
máls um kynferðislegt ofbeldi gegn
börnum innan réttarkerfisins kort-
lögð, fjallað er um hlutverk, vinnu-
lag og samspil ólíkra aðila og greint
hvernig haga megi málsmeðferð til að
tryggja fyrirmyndarvinnubrögð við
kynferðislegu ofbeldi gegn börnum.
Ritið Kynferðisofbeldi gegn
börnum. Málsmeðferð réttarkerfis-
ins og réttarvernd barna skiptist í tvo
hluta. Í fyrri hlutanum er fjallað um
hvernig kynferðislegt ofbeldi er skil-
greint, réttarkerfið, alþjóðasamninga
sem gilda á
sviðinu. Þar er
einnig fjallað
um hvað
hafa skuli að
leiðarljósi í
meðferð kyn-
ferðisbrotamála gegn börnum og þar
ber fyrst að nefna hagsmuni barnsins,
mikilvægi þess að tryggja öryggi og
skilvirka meðferð málsins. Einnig er
mikilvægt að aðilar málsins viti hvert
hlutverk þeirra sé svo hægt sé að fara
að vinna saman að málinu og ljúka
því sem fyrst.
Síðari hluti ritsins fjallar um með-
ferð máls um kynferðislegt ofbeldi
gegn börnum frá upphafi til enda,
hver komi fyrst að málinu, hver sjái
um könnun og rannsókn máls og
úrræði og aðgerðir á rannsóknar-
stigi. Einnig er fjallað um úrræði og
aðgerðir í kjölfar rannsóknar. Í lok
ritsins eru tilgreindar heimildir og
bent á frekara lesefni.
Almannaþjónusta
í boði um allt land
Bæjarstjórn Fjarðabyggðar fjall-aði um tilfærslu starfa út á land á síðasta fundi ársins þann
18. desember síðastliðinn. Telur bæj-
arstjórn að horfa verði á landið allt í
þessum efnum og verkefnum valin
staðsetning með tilliti til aðstæðna á
hverjum stað og eðli verkefnanna. Víða
á Austurlandi hafi opinberum störfum
fækkað og atvinnuástand þyngst mjög
með tilflutningi starfa.
Bæjarstjórnin hvetur því ríkisvaldið
til að horfa til slíkra þátta og vanda allan
undirbúning þegar flutningur á störfum
og stofnunum um landið er til skoðunar.
Þá er að mati bæjarstjórnar eðlilegt
að almannaþjónusta ríkisvaldsins sé í
boði um land allt en ekki aðeins á höf-
uðborgarsvæðinu.
Samþykkti bæjarstjórn eftirfarandi
bókun um málið:
„Bæjarstjórn Fjarðabyggðar fagnar
umræðu og áhuga stjórnvalda til að
dreifa opinberum störfum um landið.
Brýnt er að horft ver ði á landið allt
og verkefnum valin staðsetning með
tilliti til aðstæðna á hverjum stað og
eðli verkefnanna. Víða á Austurlandi
hefur opinberum störfum fækkað og at-
vinnuástand þyngst mjög með tilflutn-
ingi starfa. Bæjarstjórn Fjarðabyggðar
hvetur ríkisvaldið til að horfa til slíkra
þátta og vanda allan undirbúning þegar
flutningur á störfum og stofnunum um
landið er til skoðunar. Þá er nauðsyn-
legt að umræða um flutning starfa sé
hófstillt og haft í huga að það er eðli-
legt að almannaþjónusta ríkisvaldsins
sé í boði um land allt en ekki aðeins á
höfuðborgarsvæðinu.“
Þess má svo geta að konur voru í
meirihluta á þessum síðasta bæjar-
stjórnarfundi ársins eða fimm af níu
bæjarfulltrúum. Þar munaði um vara-
bæjarfulltrúana Dýrunni Pálu Skafta-
dóttur og Hjördísi Helgu Seljan Þór-
oddsdóttur, sem sátu fundinn ásamt
bæjarfulltrúunum Kristínu Gestsdóttur,
Eydísi Ásbjörnsdóttur og Pálínu Mar-
geirsdóttur.
Bæjarstjórn kemur saman á nýju ári
8. janúar nk.
Frétt af www. fjardabyggd.is
Frá síðasta bæjarstjórnarfundi ársins (mynd af www.fjardabyggd.is)
Kynferðisofbeldi gegn börnum
Málsmeðferð réttarkerfisins og réttarvernd barna
Hrefna Friðriksdóttir og Anni G. Haugen
Rannsóknastofnun
Ármanns Snævarr
um fjölskyldumálefni
Eru foreldrar vakandi fyrir hættum á netinu? Það er ýmislegt sem
foreldrar geta gert til að vernda börn fyrir þessum hættum. Mikilvægt
er að halda samtalinu um netöryggi lifandi barnæskuna á enda og
ræða þessi mál reglulega við börnin.
Fyrsti farsími barnanna okkar
Hvaða sími er sá rétti?
Hvernig viljum við að barnið noti símann? Snjallsímum fylgja margir möguleikar, enda
gerðir til þess að einfalda aðgang að netinu og því sem það hefur upp á að bjóða. Með
réttri notkun eru þessi tæki frábær fyrir samskipti og hægt er að sækja mörg fræðandi
og skemmtileg smáforrit. Við skulum ganga úr skugga um að notkun barnanna okkar sé
uppbyggileg og að þau séu meðvituð um samskiptareglur á netinu og hætturnar sem þar
leynast.
Verður barnið í frelsi eða áskrift?
Frelsi hentar yngstu notendunum vel og gerir foreldrum kleift að stýra kostnaði. Mörg
fjarskiptafyrirtæki bjóða einnig fría notkun á milli fjölskyldumeðlima í áskrift. Kannaðu
málið hjá þínu fjarskiptafyrirtæki. Hafðu í huga að gott er að byrja frekar smátt og auka
svo við þjónustuna ef þörf krefur. Förum því reglulega yfir notkunina og veljum þá leið
sem hentar best.
Þráðlaust net eða 3G/4G?
Inneign eyðist aðeins þegar farsímanetið 3G/4G er notað. Hægt er að kaupa gagnapakka
fyrir farsímanet á hagstæðum kjörum fyrir þá sem nota netið reglulega. Þegar notkunin er
í gegnum þráðlaust net (Wi-Fi), eins og heima við, eyðist hins vegar inneignin ekki. Þetta
þurfa börnin að vita. Sömuleiðis að þau þurfa að öllu jöfnu aðgangsorð á þráðlaust net.
Á hversu öruggu neti eru börnin?
Netið er misvel varið eftir stöðum og
heimilum. Sum fjarskiptafyrirtæki bjóða
netsíur fyrir heimatengingar og/eða
farsímatengingar. Á óvörðu neti geta börn
komist í tæri við vefsíður sem eru ekki
ætlaðar þeim. A auki eru til fjölmörg
smáforrit, öpp, sem auka öryggi barna á
netinu í símanum og/eða spjaldtölvunni.
Til að sjá möguleikana er hægt að skrifa
„parental control“ í leitarglugga á t.d. App
Store eða Google Play.
Hvaða öpp eru uppbyggileg?
Börn með snjallsíma sækjast eftir því að hala
niður smáforritum. Öppin eru eins misjöfn og
þau eru mörg og snúast um allt milli himins
og jarðar. Sum eru ókeypis en önnur ekki.
Hægt er að fá upplýsingar um fræðandi og
uppbyggileg smáforrit á vefnum Applandi
(www.appland.is).
Ábyrg netnotkun barnanna okkar
Samfélagsmiðlar
Mörg börn vilja fá aðgang að samfélagsmiðlum og sum hafa þegar slíkan aðgang.
Ræddu við barnið áður en það skráir sig til leiks. Best er að fylgja þeim reglum sem hver
miðill setur, varðandi aldurstakmörk og fleira. Fylgjumst svo með notkun barna okkar á
samfélagsmiðlunum.
Tæling
Við vitum öll af hættunni á því að fullorðnir nýti sér samfélagsmiðla og leiki á netinu til
þess að komast í kynni við börn og unglinga með ólöglegt eða ósiðlegt athæfi (tælingu) í
huga. Brýnum fyrir börnum að fara varlega með persónuupplýsingar. Ræðum við þau um
að hitta aldrei neinn sem þau þekkja einungis í gegnum netið nema í fylgd með foreldri
eða öðrum fullorðnum. Hvetjum börnin til að láta vita ef þau upplifa óþægileg samskipti
á netinu. Ef upp kemst um misnotkun eða ólögleg samskipti af einhverjum toga ber að
tilkynna þau til lögreglu.
Einnig má nýta ábendingarhnappinn sem finna má m.a. á www.saft.is.
Góðir netsiðir
Brýnum fyrir börnum góða netsiði eins og kurteisi, virðingu og umburðarlyndi í
skilaboðum og á samfélagsmiðlum. Þegar netið og farsímar eru notuð til að koma á
framfæri niðrandi og meiðandi ummælum um einstaklinga getur verið um hatursáróður
eða rafrænt einelti að ræða. Erfitt getur reynst að stöðva það þegar gerandinn er nafnlaus.
Mikilvægt er að börn og foreldrar g ri sér grein fyrir að einelti er ofbeldi sem getur haft
alvarlegar afleiðingar í för með sér.
Myndbirtingar
Brýnum fyrir börnum að hugsa sig vel um áður en þau senda frá sér myndir úr
farsíma um. Bendum þeim einnig á að senda aldrei myndir af öðrum án þeirra leyfis.
Mikilvægt er að ræða við barnið um að setja ekki myndir af öðrum á netið sem geta
hneykslað eða sært.
Hvíld frá skjánum
Skemmtile t er að leika sér í farsímanum, skiptast á skilaboðum eða tala við vinina á
netinu. Þess á milli er þó gott að taka sér hvíld frá skjánum og gera eitthvað annað. Ekki
þarf að svara skilaboðum um leið og þau berast. Foreldrar geta verið fyrirmyndir hvað
þetta varðar.