Neytendablaðið - 01.10.2008, Blaðsíða 3
Frá kvörtunarfljónustunni
Undanfarið hefur borist talsverður fjöldi
erinda til leiðbeininga- og kvörtunar-
þjónustunnar þar sem kvartað er yfir
himinháum reikningum vegna símnotkunar
erlendis.
Hæstu reikningarnir sem kvartað hefur
verið yfir voru í kringum hálfa milljón
vegna tveggja mánaða símnotkunar. Þá
heyrðist einnig af manni sem fór á netið
í gegnum símann sinn meðan hann var í
fríi og uppskar reikning sem var í kringum
200.000 krónur.
Þessir himinháu reikningar virðast í
samræmi við gjaldskrá símafyrirtækjanna
og því ekki um ólögmætt athæfi að ræða.
Oftast er því lítið hægt að gera annað en
borga þó reikningurinn sé hár.
Það er mikilvægt að fara að öllu með gát
þegar gemsinn er tekinn með í frí; alls kyns
tilboð um símavini og ókeypis mínútur
gilda yfirleitt ekki þegar notkunin á sér stað
erlendis og reikningar fara fljótt að rúlla á
þúsundum, ef ekki tugum þúsunda króna.
Því vilja Neytendasamtökin brýna fyrir
neytendum að kynna sér þau gjöld sem
eiga við þegar hringt er til og frá útlöndum.
Þá getur borgað sig að fá upplýsingar hjá
símafyrirtækjunum um það hvaða leiðir eru
færar – og hagkvæmastar – þegar farið er í
ferðalag með símann.
Evrópusambandið hefur beitt sér fyrir því að
gjaldskrár fjarskiptafyrirtækja verði lækkaðar þannig
að ferðalangar geti notað símann án þess að greiða
himinháa reikninga.
Neytendasamtökin hafa í gengum tíðina
fengið ótal fyrirspurnir vegna gjafabréfa.
Mikið er spurt um gildistímann sem selj-
endur ákveða yfirleitt einhliða. Algengt er
að gildistíminn sé eitt ár frá kaupunum en
þó eru dæmi þess að gildistíminn sé enn
styttri, eða 6 mánuðir, og á það sérstaklega
við á snyrtistofum.
Hvaða reglur gilda?
Það sem hefur flækt málið er að engin lög
eða reglur eru til um gjafabréf. Ef ekkert
er tekið fram á gjafabréfinu er miðað við
að það gildi í fjögur ár sem er almennur
fyrningarfrestur.
Hver semur við hvern?
Samkvæmt lögum má semja um styttri
fyrningarfrest á almennum kröfum. En
er hægt að líta á kaup á gjafabréfi sem
samning þar sem báðir aðilar standa
jafnfætis? Neytendasamtökin líta þannig
á að neytandinn sé ekki í sömu samnings-
aðstöðu og seljandinn. Oft kaupir neyt-
andinn gjafakort og fær það afhent í
umslagi án þess að nokkrar upplýsingar um
gildistímann fylgi með. Það er líka spurning
hvort neytandi geti yfirhöfuð samið um
lengri gildistíma hafi hann áhuga á því.
Eitt ár of stuttur gildistími
Nýlega var mál lagt fyrir kærunefnd lausa-
fjár- og þjónustukaupa. Kona nokkur hafði
fengið í jólagjöf gjafabréf sem gilti í eitt ár.
Konan týndi bréfinu og þegar hún fann
það voru 16 mánuðir liðnir frá kaupunum.
Verslunin vildi ekki taka við gjafabréfinu
þar sem það var útrunnið. Konan sendi
málið fyrir kærunefndina og tók meirihluti
nefndarmanna undir sjónarmið konunnar
og taldi að hún ætti enn rétt á að leysa út
gjafabréfið.
Ef gjafabréfið er útrunnið?
Margir seljendur taka ekki hart á gildis-
tímanum og því er um að gera að athuga
hvort ekki sé hægt að nýta gjafabréfið þótt
gildistíminn sé útrunnin. Samtökin hvetja
fólk þó til að liggja ekki á gjafabréfum
lengur en nauðsynlegt er. Bæði rýrnar
andvirði þeirra og fólk getur setið eftir með
sárt ennið ef seljandi hættir starfsemi eða
verður gjaldþrota. Ef neytendur telja brotið
á rétti sínum geta þeir leitað til Neytenda-
samtakanna.
Hvað er til ráða ef í ljós kemur að
vara er gölluð og seljandinn er hættur
starfsemi? Því miður fá Neytenda-
samtökin stundum fyrirspurnir sem
snúa að verslunum sem ekki eru
lengur í rekstri. Fólk situr jafnvel uppi
með gjafabréf og inneignarnótur sem
ekki er hægt að leysa út og í sumum
tilfellum hefur fólk borgað inn á vöru
sem það hefur ekki fengið afhenta.
Það eru einnig dæmi um mál þar
sem galli kemur upp í vöru eftir að
verslunin hefur lagt upp laupana. Þá
getur verið erfitt og í sumum tilfellum
vonlaust að fá úrbætur. Það fer eftir
eðli rekstursins en því miður er það
oftast svo að neytandinn situr í súpunni
og við gjaldþrot fer krafan aftast í
kröfubunkann.
Verslunin hætt
– hvað er til ráða?
Gjafabréf
Farsímanotkun í útlöndum
NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2008