Neytendablaðið - 01.10.2008, Blaðsíða 10

Öruggast er að aðstandendur kynni sér sjálfir
innihaldið í þeim gerðum morgunkorns
sem eru í uppáhaldi hjá börnunum. Inni-
haldslýsingin á umbúðunum reyndist rétt í
öllum gerðunum sem skoðaðar voru. Þar er
sykurinn þó oft tilgreindur undir kolvetnum
(kulhydrat, carbohydrates) og ýmist nefndur
sykur eða „sykurtegundir“ (sukkerarter,
sugar content).
Mismunandi eftir löndum
Eitt af því sem kom á óvart í könnuninni
er að magn sykurs, salts og fitu í sömu
vörutegundunum er oft mismunandi eftir
löndum. Hægt er að taka dæmi frá Íslandi:
Kellogg’s Rice Krispies er flutt hingað frá
Bretlandi og þar mældist sú vörutegund
hjá ICRT með12,6 gr sykurs of 1,0 gr fitu
í hverjum í 100 gr. Í Danmörku reyndist
sama vörutegund innihalda 9 gr sykurs og
5,0 gr fitu í 100 gr..
Kellogg’s Frosties er flutt inn frá Bretlandi
og Írlandi og mælist þar með 40,0 gr af
sykri í hverjum 100 gr og 0,7 gr af fitu. í
Danmörku mældist sama vara með 36,0 gr
sykurs og 5. gr fitu í 100 gr.
Í Kellogg’s Frosties í Ástralíu og á Nýja-
Sjálandi eru 46% innihaldsins sykur en
32% í Suður-Kóreu.
Smáskammtar framleiðenda
Á umbúðum tilgreina framleiðendur í
sumum tilvikum að einn skammtur af morg-
unverðarkorni sé 30 gr. Það merkir að í
kornskammtinum eru oft um 10 gr af sykri,
sé miðað við niðurstöður könnunarinnar.
Þetta er þó lítill skammtur og langflest börn
borða meira en 30 gr af morgunverðarkorni
í hvert sinn. Raunskammtar eru því miklu
stærri en stendur á umbúðum. Í könnun
Matvælarannsóknastofnunar Danmerkur
(Danmarks Fødevareforskning) á matar-
venjum Dana kom á daginn að börn á
aldrinum 4-14 ára, sem borðuðu morgun-
korn með sykri, innbyrtu að jafnaði 46 gr.
Í rannsókn Næringarráðs Dana (Ernærings-
rådet) á hópi 30 skólabarna í 7. bekk kom í
ljós að þau fengu sér allt að 72 gr skammta
af morgunkorni í upphafi dags.
Leikskólabörn eiga að hámarki að fá 30-40
gr á dag af viðbættum sykri, en rannsóknir
sýna að þau innbyrða að jafnaði 54 gr
Grunnskólabörn mega snæða nokkru meira
af sykri, eða 40-50 gr á dag.
Óstöðugur blóðsykur
Það er á ábyrgð aðstandenda barna að
fylgjast með hvernig sykurneyslu þeirra er
háttað. Í „Norrænu leiðbeiningunum um
næringarefni“ á vegum Norðurlandaráðs
frá 2004 segir að í morgunverðinum geti
verið 20-25% af orkuinntöku dagsins. Ef
barn fær 40 gr af sykri á dag ættu því ekki
vera meira en 10 gr af honum í morgun-
verðinum.
Það er ekki bara sætur morgunmatur sem
liggur að baki mikilli sykurneyslu barna. Það
sem einkum gerir morgunverðinn of sætan,
til viðbótar við morgunkorn, eru sykurgjafar
eins og hvítt brauð, súkkulaðiálegg og
marmelaði. Sætur morgunmatur stuðlar
líklega að sveiflukenndara blóðsykurmagni
heldur en ef börnin fengju morgunverð með
trefjaríkum kornvörum án sykurs. Sætur
morgunverður á einnig þátt í því að venja
börnin á að allt eigi að vera sætt á bragðið.
Of sætur morgunverður á þátt í því,
ásamt öðrum sætum máltíðum, að auka
líkurnar á því að börnin þjáist síðar meir af
lífsstílstengdum sjúkdómum eins og sykur-
sýki og hjartasjúkdómum.
Góð ráð
Það er mjög erfitt að draga úr sykurneyslu
barna, ungmenna og fullorðins fólks.
Vilji fólk hafa heilbrigði barnanna í fyrir-
rúmi er sætasta morgunkornið geymt
uppi í skáp á virkum dögum. Það eykur
möguleika barnanna á því að uppgötva
aðrar bragðtegundir og átta sig betur á
sykurbragðinu af ávöxtum. Í staðinn á
matseðillinn á morgnana að hljóða upp á
kornbrauð, eins og rúgbrauð, og trefjaríkt
brauð með léttosti eða kjöt- eða ávaxtaáleggi
eins og bananasneiðum. Líka er mælt með
hafragraut eða grjónagraut. Ef til vill er það
einmitt heppilegasti morgunverðurinn.
Ef fólk vill hafa eitthvað sætt í morgun-
verðinum ætti það að vera sætir ávextir en
ekki viðbættur sykur.
Takið eftir því að vörutegundir með lítinn
sykur innihalda oft í meira lagi af fitu svo
að hitaeiningafjöldinn breytist lítið. Trefjar
eru mikilvægar fyrir meltinguna og magnið
á að vera yfir 6 gr í hverjum 100 gr af
morgunkorni. Fáar morgunkornstegundirnar
innihéldu mikið magn trefja.
10 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2008