Neytendablaðið - 01.09.2011, Blaðsíða 10

Stjórnvöld hafa haft þá stefnu í gegnum tíðina að vernda
íslenskan landbúnað með öllum ráðum. Ein aðferðin er að leggja
him in háa tolla á allar innfluttar landbúnaðarafurðir eða bjóða
toll frjálsa kvóta út til hæstbjóðanda. Neytendasamtökin hafa
lengi barist fyrir því að þessir tollar verði lækkaðir og að endingu
af lagðir. Slíkt myndi efla samkeppni, auka vöruúrval og að
öll um líkindum lækka verð.
Tollar hækkaðir
Innflutningstollar á landbúnaðarvörum hafa alltaf verið háir en þó
keyrði um þverbak þegar sjávarútvegs­ og landbúnaðarráðherra
hækkaði tollana enn frekar árið 2009. Samtök verslunar og þjón­
ustu kærðu ákvörðun ráðherrans til umboðsmanns Alþingis sem
komst að þeirri niðurstöðu að heimildir ráðherra til að breyta ein ­
hliða tollum stangist á við stjórnarskrá. Ráðherra hafi, með öðrum
orðum, mun meira vald til að breyta tollum en stjórnarskrá leyfir.
Mikið púður í útflutning
Á sama tíma og innflutningur er heftur með öllum ráðum er hins
vegar lagt mikið kapp á að flytja íslenskar landbúnaðarvörur út. Um
áratuga skeið greiddi ríkissjóður ómældar upphæðir í útflutnings­
bætur en þá var beinlínis greitt með hverju kílói af kindakjöti sem
flutt var út. Þessar bætur voru blessunarlega lagðar af árið 1992.
Úflutningur á landbúnaðarafurðum er þó enn í fullum gangi og ekki
verður annað séð en að það sé stefna hins opinbera að svo verði
áfram. Þó svo að útflutningsbætur hafi verið aflagðar má segja
að enn sé greitt ígildi þeirra í formi beingreiðslna. Beingreiðslur
vegna mjólkur­ og lambakjötsframleiðslunnar lækka þannig verð á
þess um vörum við útflutning.
Ríkisstyrkt markaðssetning
Ríkið hefur um margra ára skeið styrkt markaðssetningu á
íslenskum landbúnaðarafurðum í Bandaríkjunum undir heitinu
Áform. Frá árinu 1995 hafa verið settar 25 milljónir á ári í þetta
átak. Árangurinn er meðal annars sá að í dag má finna íslenskar
vörur í nokkrum hinna vinsælu verslana Whole Foods. Magnið
sem flutt er út er þó ekki mikið. Mjög hefur dregið úr stuðningi
hins opinbera við verkefnið á allra síðustu árum enda verður að
telja eðlilegt að þær framleiðslugreinar sem hafa hag af þessum
útflutningi standi sjálfar straum af kostnaði við markaðssetninguna.
Tvíhliða samningar við ESB
Ísland hefur samið um tollfrjálsa kvóta við erlend ríki sem tryggja
íslenskum landbúnaðarafurðum aðgang að erlendum mörk uðum.
Sá samningur sem skiptir mestu máli fyrir íslenskan land búnað
er tvíhliða samningur Íslands og ESB um viðskipti með land bún­
aðarvörur. Samkvæmt samningnum veitir ESB árlega toll frjálsan
aðgang fyrir 1.850 tonn af lambakjöti, 350 tonn af smjöri og 380
tonn af skyri. Á móti mega Íslendingar flytja inn frá ESB 200 tonn
af svínakjöti, 200 tonn af alifuglakjöti, 100 tonn af nautakjöti og
Landbúnaðarstefnan
- má flytja út en ekki inn
10 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2011